چرا در رابطه عاطفی احساس تنهایی می‌کنیم؟

احساس تنهایی فقط در وجود افراد مجرد یا کسانی که تنها زندگی می کنند، بروز نمی کند. این احساس ناخوشایند در همه افراد کم وبیش وجود دارد و می تواند آن ها را تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله، از زبان چندین کارشناس به بررسی علت احساس تنهایی در هر رابطهٔ عاطفی می پردازیم. همچنین، راهکارهایی برای رهایی از این احساس ناخوشایند تنهایی در رابطه عاطفی دوطرفه ارائه می دهیم

نیلو دردشتی، کارشناس روابط و روانشناسی، درباره این موضوع می گوید: «احساس تنهایی در روابط بلندمدت، بسیار شایع است. هر فردی که در یک رابطهٔ دوطرفه حضور دارد، می تواند به احساس تنهایی دچار شود. دو دلیل بسیار واضح برای بروز این احساس در طرفین یک رابطه عاطفی وجود دارد؛ دلیل اول آن است که یک چیز در رابطهٔ آن ها درست کار نمی کند و دلیل دوم آن است که افراد برای پر کردن خلأهای مختلف خود، شریک عاطفی خود را مسئول می دانند و به سراغ او می روند.» در این بین، هر یک از طرفین رابطه ممکن است مقصر باشند.

چطور عشق واقعی را از وابستگی عاطفی تشخیص دهیم؟

چرا برخی افراد در رابطه خود احساس تنهایی می کنند؟

یکی از مهم ترین دلایل برای احساس تنهایی در رابطه عاطفی، این است که رابطه آن قدرها که باید صمیمانه نبوده و بر پایه اصول و احساسات مشترک بنا نشده است. براساس آمار دریافت شده توسط مرکز تحقیقات پیو (مرکز تحقیقاتی در واشنگتن دی.سی آمریکا که به ارائه اطلاعات دربارهٔ مسائل، نگرش ها و روندهای شکل دهنده در جهان می پردازد) در سال ۲۰۱۸، حدود ۲۸ درصد از افرادی که از زندگی خانوادگی خود راضی نیستند، همیشه یا اغلب اوقات در رابطه عاطفی شان احساس تنهایی می کنند. به این ترتیب، تعداد افرادی که در خانه و میان افراد خانواده خود احساس ناراحتی می کنند و خوشحال نیستند، افزایش می یابد. مرکز تحقیقاتی NORC در دانشگاه شیکاگو (یکی از بزرگ ترین سازمان های تحقیقاتی مستقل در آمریکا) جدیدترین بررسی عمومی خود را درباره بیشترین تعداد از زوج های متاهل ناراضی و ناخوشایند از سال ۱۹۷۴، در سال ۲۰۱۶ منتشر کرد. گری براون، درمانگر ازدواج و خانواده، درباره احساس تنهایی در روابط عاطفی می گوید: «احساس تنهایی اغلب زمانی بین زوجین اتفاق می افتد که ارتباطات عاطفی میان زن و شوهر کم رنگ می شود. حتی در بهترین روابط هم بروز چنین احساسی ممکن است. وقتی یک یا هر دوی افراد حاضر در رابطه عاطفی، تصور می کنند که از دیگری فاصله گرفته اند، احساس تنهایی به آن ها هجوم می آورد.»

جنی تایتز، روانشناس بالینی و نویسنده کتاب «چگونه مجرد و خوشحال باشیم»، در خصوص احساس تنهایی بین زوجین می گوید: «کم طاقتی افراد در برابر آسیب ها و انتقادات مختلف نیز می تواند باعث ایجاد احساس تنهایی در روابط عاطفی شود. صحبت نکردن دربارهٔ احساسات یا به اشتراک نگذاشتن اختلاف نظرها و موارد پرمخاطره، یکی از عوامل نشان دهندهٔ احساس تنهایی در بین زوجین است. ممکن است، شما با افراد مختلفی نزدیک و صمیمی باشید، اما آن ها چیزهای زیادی درباره واقعیت های وجودی و شخصیتی تان ندانند.» جالب است بدانید، که رسانه های اجتماعی نیز می توانند در پررنگ تر شدن احساس تنهایی افراد نقش داشته باشند. جنی تایتز در این مورد می گوید: «مقایسه کردن روابط خودمان با روابط افرادی که در شبکه های اجتماعی حضور دارند، می تواند باعث احساس تنهایی ما شوند. تصور کنید که در روز عشق (ولنتاین)، شام خوبی را با شریک زندگی خود صرف کرده اید، اما پس از آن وارد شبکه های اجتماعی شوید و مشاهده کنید که دیگران جواهرات گران قیمت یا دسته گل های بزرگ و بسیار خاص هدیه گرفته اند. همین موضوع باعث می شود، احساس تنهایی در وجودتان شکل بگیرد.»

تایتز ادامه می دهد: «وقتی که شما رابطه خودتان را با رابطه کسانی که در شبکه های اجتماعی حضور دارند، مقایسه می کنید، احساس ناخوشایندی درون شما شکل می گیرد. براساس چنین احساس ناخوشایندی، فکر می کنید که بین شما و شریک زندگی تان فاصله زیادی وجود دارد. بر همین اساس، کم کم احساس تنهایی می کنید. بنابراین برای جلوگیری از بروز احساس تنهایی بین خودتان و شریک زندگی تان، باید زمان خود برای برای گشت وگذار در شبکه های اجتماعی را مدیریت کنید و از میزان آن بکاهید. هر چه زمان بیشتری را صرف بالا و پایین کردن شبکه های اجتماعی کنید، احساس تنهایی در رابطه عاطفی شما بیشتر خواهد شد.» براساس مطالعات مجله پزشکی Preventive Medicine در سال ۲۰۱۷، افرادی که روزانه بیش از دو ساعت در شبکه های اجتماعی می چرخند، نسبت به افرادی که روزانه فقط نیم ساعت از زمان خود را در این شبکه ها سپری می کنند، دو برابر بیشتر احساس تنهایی دارند. گاهی اوقات، تنهایی می تواند احساسی درونی باشد که پیش از برقراری ارتباط عاطفی در افراد وجود دارد. براساس مطالعاتی که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، تنهایی می تواند یک ویژگی و خصیصه درونی باشد که در برخی افراد خاص به صورت پیش فرض وجود دارد. بعضی افراد ممکن است به دلیل خصوصیت های ژنتیکی موروثی، احساس تنهایی بیشتری را در طول زندگی خود احساس کنند. نیلو دردشتی، کارشناس روابط و روانشناسی در این باره توضیح می دهد: «ورود به یک رابطه عاطفی و استفاده از آن به عنوان ابزاری برای درمان احساسات ناخوشایندی همچون تنهایی، به هیچ عنوان راهکار مناسبی نیست. مردم معمولا امیدوارند که با ورود به یک رابطه جدید، همه مشکلات شان برطرف شود و به راه حل مناسبی برای رفع احساسات ناخوشایند خود دست یابند، اما در واقعیت این راهکار جواب نمی دهد. شخص مقابل شما، فردی نیست که بتواند تنهایی تان را از بین ببرد.»

از کجا بفهمیم که احساس تنهایی ما مربوط به خودمان است یا ریشه در رابطه عاطفی مان دارد؟

اگر واقعیت را بخواهید، تشخیص ریشه احساس تنهایی آسان نیست. جاشوآ رُزنثال، روانشناس بالینی و مدیر بخش رفتاردرمانی کودکان و نوجوانان در گروه روانشناسی منهتن، درباره این موضوع می گوید: «اولین گام برای تشخیص پایه و اساس احساس تنهایی درونی شما در یک رابطهٔ عاطفی، آن است که با شریک زندگی تان درباره احساسات واقعی خود صحبت کنید. اگر در طول مکالمه، شریک زندگی شما بتواند دربارهٔ شرایطی که برای خوب کردن احساسات تان ایجاد کرده است، مثال هایی بزند و باز هم احساس تنهایی در وجود شما ثابت بماند، پس ریشه احساس تنهایی در جایی غیر از رابطه عاطفی شما است. در چنین شرایطی، احساس تنهایی شما احتمالا موضوعی فراتر از آن است که ناشی از ارتباط با شخص دیگری باشد.»

رُزنثال ادامه می دهد: «اگر با چنین شرایطی مواجه شدید، بهتر است ریشه احساس تنهایی خود را در رابطه های گذشته و روحیات درونی تان جست وجو کنید.» دردشتی نیز دربارهٔ این موضوع توضیح می دهد: «به محض اینکه هیجانات ابتدایی در یک رابطه به اتمام می رسد، افراد احساس تنهایی شدیدی در وجود خود احساس می کنند و فکر می کنند که دیگر از سوی طرف مقابل درک نمی شوند. یکی از دلایل این احساس تنهایی آن است، که افراد دوباره متوجه خود واقعی شان می شوند. بنابراین باید ریشه های بروز این احساس تنهایی را در وجود خودشان پیدا کنند.»

دردشتی و رُزنثال هر دو عقیده دارند، که در صورت احساس تنهایی دوباره پس از صحبت با شریک زندگی تان، احتمالا رابطه شما مشکل دارد و فرد مقابل تان نیز احساس تنهایی می کند. دردشتی در این باره می گوید: «براساس مطالعاتی که نتیجه آن در سال ۲۰۰۹ در مجله روانشناسی اجتماع و شخصیت منتشر شد، تنهایی حتی می تواند مسری باشد.» دردشتی ادامه می دهد: «اگر شما و همسرتان در یک رابطهٔ دوطرفه احساس تنهایی می کنید، باید احساسات خود را در همهٔ جنبه های مربوط به روابط تان در نظر بگیرید. این موضوع اهمیت بالایی دارد. آیا در مواقع با هم بودن احساس تنهایی بیشتری می کنید؟ آیا احساس آدمی را دارید که نسبت به زمان پیش از شروع رابطه تنهاتر شده است؟ آیا احساس می کنید که شریک زندگی شما در گذشته، بیش از زمان کنونی برایتان اهمیت قائل بود؟ اگر پاسخ تمام این سوالات مثبت است، یعنی چیزی در جایی از رابطهٔ شما می لنگد. این اتفاق معمولا زمانی رخ می دهد که دوطرف یک رابطه از یکدیگر دور شده اند. اگر در بیشتر زمان های رابطه تان با چنین احساساتی مواجه می شود، ممکن است بدان معنا باشد که هر یک از شما در جهت های مختلفی حرکت می کنید و با یکدیگر همسو نیستید.»

چگونه در یک رابطه بر احساس تنهایی خود غلبه کنیم؟

اگر احساس تنهایی، در حال صدمه زدن به رابطه عاطفی شما است و شما انتظار دارید که این مشکل را برطرف کنید؛ وقت آن رسیده است که طور دیگری با شریک زندگی خود صحبت کنید. براون دربارهٔ این موضوع می گوید: «اولین قدم برای رفع چنین مشکلی، آن است که با خودتان و احساسات تان روراست باشید. سپس از شریک زندگی تان درخواست کنید تا برای انجام یک سری گفت وگوهای مهم آماده شود. برای آنکه در گفت وگوهای دونفره، همسر شما دچار قضاوت های ناخودآگاه نشود، باید به طور واضح و ساده احساسات خود را بیان کنید. به این ترتیب او هم به طور دقیق متوجه احساس و تجربه شما خواهد شد.» براون ادامه می دهد: «در شرایطی با شریک زندگی تان گفت وگو کنید، که مطمئن هستید حالت دفاعی ندارد. اگر او نسبت به مسائلی آسیب پذیر است، سعی کنید آن ها را بشناسید. خیلی صادقانه و با لحنی مهربان و خودمانی احساس خود را بیان کنید. مثلا می توانید احساس خود را این گونه بیان کنید: «می خواهم دربارهٔ اتفاقاتی که در دنیای درونی من رخ داده است، با تو صحبت کنم. و به تو اعتماد دارم. اخیرا احساس ناراحتی زیادی دارم، اما به این معنی نیست که تو را سرزنش می کنم، فقط تجربهٔ ناخوشایندی داشتم که می خواهم با تو هم درمیان بگذارم.»

براون اضافه می کند: «مطرح کردن هرگونه موضوع استرس زایی که ممکن است برای شریک تان وجود داشته باشد، می تواند تمرکز او را به هم بزند و حواسش را از توجه کاملی که به حرف هایتان دارد، پرت کند. باید به نقطه نظرات شریک خود گوش دهید و اگر متوجه شدید که او هم تمایل به رفع مشکل دارد، می توانید مکالمهٔ خود را در جهت دیگری ادامه دهید و دربارهٔ حل مشکلاتی که باعث آسیب دیدن رابطه تان شده است، حرف بزنید.» در ادامه، تایتز توصیه می کند: «اگر احساس کردید که نیاز به کمک بیشتری دارید و به تنهایی نمی توانید مشکلات خود را حل کنید، بهتر است پیش از آنکه رابطهٔ شما با مشکلات بیشتری مواجه شود، به یک متخصص زوج درمانی مراجعه کنید. اگر احساس می کنید، در مسائلی گیر افتاده اید و در عین حال برای رابطه تان ارزش زیادی قائل هستید، از درمان های اصولی مخصوص زوجین استفاده کنید و در کلاس های مهارت آموزی مربوط به بهبود روابط زوجین شرکت کنید. آموختن مهارت های مربوط به بهبود روابط زوجین، می تواند روش هایی را به شما بیاموزد، که احساسات خود را پیش از صحبت کردن با شریک زندگی تان مدیریت و از بروز چالش های جدید جلوگیری کنید.» پس از همهٔ این مراحل، اگر شریک شما برای بهبود احساس تنهایی تان از هیچ کمکی دریغ نکرد، اما باز هم این احساس برای تان همچنان پابرجا بود، بهتر است به دنبال راه های درمانی برای بهبود شرایط درونی خودتان باشید. از یک درمانگر برای رفع مشکلات خود کمک بگیرید. دردشتی توصیه می کند: «در چنین شرایطی بهتر است از تراپیست ها کمک بگیرید. اگر تحت فشار قرار دارید، به خودتان نگاه کنید و برای حل مشکلاتی در وجودتان تمرکز کنید که بر روابط تان تاثیرگذار بوده است.» تجربه نشان داده است، که برطرف کردن احساس تنهایی معمولا در تنهایی امکان پذیر نیست و باید با مردم در ارتباط باشیم. اما دردشتی برای رفع احساس تنهایی توصیه می کند، که برای رفع این مشکل در فعالیت هایی مانند مدیتیشن شرکت کنیم. این طور فعالیت ها انسان را وادار به خویشتن نگری می کنند. در واقع کلید حل مشکل این است: «اگر بخواهید با احساس تنهایی خود راحت باشید، نباید از تنها بودن خود فرار کنید.» با تنهایی خود روبه رو شوید و سعی کنید دربارهٔ اتفاقاتی که در تنها بودن برای شما و احساسات درونی تان رخ می دهد، آگاهی کسب کنید. به این ترتیب مشکل اصلی را پیدا می کنید و می توانید برای رفع آن تلاش کنید.