چرا تمام امیدها برای احیای برجام ناامید شده است؟ 

به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ساعدنیوز، امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا در سالگرد خروج ترامپ از برجام در گفتگو با خبرنگار ساعدنیوز و در تشریح دلایل عدم تحقق احیای برجام علیرغم حضور جو بایدن در کاخ سفید و قول های انتخاباتی وی در سال 2020 گفت: من شخصاً در همان دوران انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2020 با وجود بحث های مطرح شده درباره احتمال احیای برجام در دوران حضور بایدن در کاخ سفید، خوشبین نبودم و چنین احتمالی را نمی دادم. در تابستان 2020 آقای بایدن مقاله ای را در سی ان ان منتشر کرد و در آنجا بحث بازگشت به برجام را مطرح ساخت و گفت تلاش خواهد کرد تا برجام احیاء شود ولی شروطی را برای انجام این کار مطرح ساخت که اجرای آن شروط برای ایران در عمل ممکن نبود. من همان زمان بر اساس تحلیل موضع گیری مشابه آقای بایدن به این نتیجه رسیده بودم که چنین اتفاقی نخواهد افتاد.

ابوالفتح با اشاره به خروج ترامپ از برجام در سال 2018 تصریح کرد: آمریکا اصولاً از برجام خارج نشده است تا به برجام بازگردد. دونالد ترامپ نبود که در سال 2018 به این نتیجه رسید که از برجام خارج شود بلکه بخشی از حاکمیت ایالات متحده آمریکا از برجام ناراضی بود و معتقد بود که منافع آمریکا آن طور که باید و شاید با برجام تأمین نمی شود و در نهایت شاهد خروج آمریکا از برجام بودیم. من بر این باور هستم که حتی اگر به جای آقای ترامپ، هیلاری کلینتون به کاخ سفید راه می یافت، فرایند خروج آمریکا از برجام هرچند با سرعت پائین تری ادامه می یافت و آمریکا دست آخر از برجام خارج می شد، شاید این اتفاق در سال 2025 رخ می داد، ولی به هر صورت این اتفاق ناگزیر بود. همان زمان بعد از امضای برجام، وقتی در یک جلسه مهم امنیتی با حضور وزیر خارجه آمریکا، وزیر انرژی وقت و مشاور امنیت ملی ایالات متحده آمریکا از او سؤال شد که هرچند برجام مسیر حرکت ایران به سمت سلاح را کندتر خواهد کرد ولی بالأخره روزی ایران توانایی لازم برای تولید سلاح را به دست می آورد، آن وقت چه کار خواهید کرد؟ جان کری پاسخ داد که بالأخره یک کاری می کنیم!

این کارشناس مسائل آمریکا افزود: امروز آمریکایی ها به دنبال برجام پلاس از طریق افزودن برخی بندها به برجام سال 2016 هستند؛ برجام دفاعی را می خواهند و برنامه موشکی ایران را می خواهند تحت نظارت داشته باشند؛ و در نهایت برجام منطقه ای را می خواهند و به اصطلاح خودشان در تلاش اند تا جلوی نیروهای نیابتی ایران در منطقه بایستند. با توجه به تحولات اوکراین، ایالات متحده خواهان آن است که ایران از روسیه فاصله بگیرد و کمک تسلیحاتی به روس ها خصوصاً در حوزه پهپادی را متوقف کند و رابطه خودش با چین را گسترش ندهد.

ابوالفتح تأکید کرد: تا این اتفاقات نیفتد، آمریکا به برجام بازنخواهد گشت. خواسته های آمریکا طبیعتاً با منافع ملی ایران در تضاد است و هرکس هم که بیاید نمیتواند خواسته های ایالات متحده را عملی کند. مسأله اصلی این است که حاکمیت ایالات متحده آمریکا با حاکمیت جمهوری اسلامی ایران مشکل دارد و فرقی نمیکند که چه کسی در کاخ سفید باشد یا در ایران چه کسی در پاستور باشد خواه آقای رئیسی، یا آقای روحانی یا آقای خاتمی، مسأله اختلاف حاکمیتی است و تغییر نگرش حاکمیتی در یکی از این دو کشور امری دور از انتظار است. بنابراین، من معتقدم که حتی اگر آقای بایدن تا سال 2028 هم در کاخ سفید بماند، احیای برجام پیش از حل مشکل موجود میان دو حاکمیت غیرقابل تصور است.

این کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به سؤال خبرنگار ساعدنیوز درباره امنیت شکننده رژیم صهیونیستی بعد از تحولات اخیر در منطقه و نقش وضعیت امنیتی اسرائیل در تجدیدنظر دولت آمریکا در مواضع اش نسبت به احیای برجام گفت: در پاسخ به این سؤال باید به دو نکته اشاره کنم. نکته اول این که برای آمریکا منافع ملی خودش اهمیت دارد و اگر در کنار منافع ملی ایالات متحده آمریکا، منافع ملی اسرائیل هم تأمین شد، فبها، در غیراینصورت آمریکا به خاطر گل روی اسرائیل یا نتانیاهو هیچ وقت منافع ملی خودش را به خطر نمی اندازد هرچند هستند کسانی در بدنه حاکمیت ایالات متحده که حاضرند هر کاری برای تأمین امنیت اسرائیل انجام دهند. در زمان امضای برجام، اسرائیل همه کاری کرد تا این اتفاق نیفتد. حتی نخست وزیر اسرائیل به آمریکا سفر کرد و در کنگره از سیاست اوباما در قبالِ ایران انتقاد کرد ولی برجام تصویب شد. نکته دوم به وضعیت امنیتی اسرائیل بعد از تحولات منطقه ای مربوط می شود. نگاه شما به این مسأله بسته به عینکی است که از پشت آن به این مسأله مینگرید. بله؛ از پشت عینک جمهوری اسلامی، محور مقاومت و جبهه ضداسرائیل و ضدغرب، بعد از این تحولات، وضعیت امنیتی اسرائیل بسیار آشفته است و در خطر می باشد. ولی از پشت عینک خود اسرائیل و غرب، امنیت اسرائیل در بهترین وضعیت ممکن است. حمایت کشورهای غربی و آمریکا را دارد. با امارات عادی سازی کرده و حمایت امارات را هم دارد. در مرزهای جمهوری اسلامی ایران و در کشور آذربایجان پایگاه دارد. در ترکمنستان حضور دارد. و در عین حال، اقتصاد ایران از پشت این عینک، در مرز فروپاشی است، کارهای رضا پهلوی و براندازان در حال تأثیرگذاری است و اعتراضات خیابانی حاکمیت را تضعیف کرده است. همه چیز برای نواختن مشت آخر به ایران مهیا است. و آمریکا و اسرائیل باید کمی صبر کنند تا این میوه رسیده به روی زمین بیفتد تا از آن متنعم شوند.