چطور گوش موسیقی خود را تقویت کنیم؟

آموزش شنوایی چیست؟

برخی از افراد، آموزش شنوایی را مفهومی کاملاً نظری می دانند که برای مطالعه نظری موسیقی انتزاعی به کار می رود و مختص مراکز آموزشی موسیقی است. اینطور نیست. آموزش شنوایی یکی از مهم ترین مهارتهای عملی موسیقی است که باید کسب کنید!

به طور خلاصه، آموزش شنوایی هنر تربیت گوش ها برای خدمت به نوازنده درونتان است. ما با این شیوه میان مفاهیمی همچون فواصل، کوردها، گام ها و ملودی ها ارتباط برقرار می کنیم تا به موسیقی مدنظرمان برسیم.

این امر مزایای بی شماری برای نوازنده ها دارد که به شما برای نواختن و خواندن هماهنگ، تقویت درک ریتم، نوشتن موسیقی مدنظرتان و غیره کمک می کند.

این فرایند نیازی به فرایند رسمی ندارد و با گوش کردن بیشتر حاصل می شود.

چرا نیاز به یادگیری آموزش شنوایی داریم؟

به طور کلی دو نوع نوازنده وجود دارند آنهایی که خودشان نواختن را به کمک شنوایی می آموزند و آنهایی که از طریق دروس رسمی، نواختن را می آموزند.

در بلند مدت یادگیری نواختن به وسیله شنیدن و قبل از دریافت سایر انواع آموزش موسیقی برایتان مفید خواهد بود.

آموزش شنوایی یک مهارت مستقل نیست. ارتباط نزدیکی با بداهه نوازی، نوازندگی و خوانندگی همزمان، به موقع نواختن و حتی نوشتن موسیقی مدنظرتان دارد.

پرورش گوشهایتان در این زمینه به طور طبیعی منجر به نواختن راحت و بدون استفاده از برگه موسیقی یا تبلچر خواهد شد.

تربیت شنوایی (EAR TRAINING) یا تقویت گوش موسیقی به چه معناست؟

مهارت های شنیداری، مهارت هایی هستند که قابلیت شنیدن، درک و تفکیک اصوات را در حوزه موسیقی مشخص می کنند. تقویت گوش موسیقی نیز همان فرآیند تقویت مهارت های شنیداری موسیقی است. این پروسه موجب تقویت حافظه موسیقیایی شما، درک درست از ریتم و فواصل و هارمونی و کوک، امکان بهره مندی بیشتر از موزیکالیته در نوازندگی یا خوانندگی، ارتقای قابلیت بداهه نوازی و ایجاد زیرساختی قوی برای حرفه آواز می شود.

اگر در تلفن همراه یا کامپیوتر و یا روی رادیوی ماشین یک موسیقی چند دقیقه ای را گوش کنید، سپس آن را خاموش کنید و سعی کنید ملودی (همراه با ریتم) آن قطعه را در ذهنتان مجسم کنید، به ساده ترین روش ممکن به تقویت گوش موسیقی خودتان پرداخته اید! قابلیت به خاطر سپردن و به یاد آوردن اصوات موسیقی زمانی که دیگر وجود ندارند، یکی از تمرین های ابتدایی است. اگر سعی کنید تا همان ملودی را بر روی سازتان اجرا کنید (چه یک ساز غربی مثل ویولن یا کلارینت می نوازید و چه سازی ایرانی مثل تار یا سنتور)، همین تمرین را به سطح بالاتری ارتقا داده اید. در ادامه ی این مقاله، به نکاتی زنجیروار اشاره می کنیم که می تواند راهنمای قدم به قدم شما در مسیر تقویت گوش موسیقی باشد:

صدای محیط را بشنوید

شروع همیشه باید آسان باشد! شما نیز با ساده ترین کار شروع کنید. در هر موقعیتی چشم هایتان را ببندید تا در عالم اصوات قرار بگیرید و سپس این سوالات را از خودتان بپرسید:

چه چیزی می شنوید؟ سعی کنید صداها را از لحاظ بم و زیر بودن (همان راست کوک و چپ کوک در موسیقی ایرانی) ، صحبت انسان ها یا صدای حیوانات و یا دستگاه ها… تفکیک کنید.

ریتم صداها چگونه است؟ تند یا کند؟

شدت صداها چگونه است؟ بلند یا آرام؟

منبع صوت کجاست؟ صدا را از دور می شنوید یا نزدیک؟ بالا یا پایین؟

گوش سپردن آگاهانه به صداهای موجود در محیط تمرینی است که می توانید به راحتی روزانه انجام دهید و مهارت های شنیداری شما را ارتقا می دهد.

شنوایی تان را محک بزنید

اگر تابحال احساس کرده اید که در شنیدن صدای حرف زدن افراد در جمع با مشکل مواجه هستید یا شنیدن صداهای دارای فرکانس بالا برایتان دشوار است، شاید بد نباشد اگر شنوایی خودتان را معاینه کنید. البته که اگر از گوش دادن به موسیقی لذت می برید، احتمالا سطح شنوایی تان برای کار کردن در حوزه موسیقی نیز کافی است. اما با انجام تست شنوایی و تأیید این مسأله، خیالتان از این بابت آسوده خواهد بود. وب سایت هایی در زمینه تست شنوایی وجود دارد که می توانید با انجام آزمون مشخص شده، از قدرت شنوایی تان مطلع شوید. هم چنین مراجعه حضوری به مراکز تست شنوایی، باعث می شود تا از سلامت شنوایی تان اطمینان حاصل کنید.

سطح فعلی خودتان را مشخص کنید

مهارت های شنیداری موسیقی تنها با متدهای آکادمیک بدست نمی آیند، بلکه ممکن است در گذشته بصورت تجربی و حتی ناخودآگانه آنها را در خود پرورش داده باشید! شاید در این زمینه بهتر از آنچه فکر می کنید باشید، پس لازم است که به روشی، سطح فعلی مهارت شنیداری موسیقی خودتان را پیدا کنید تا بتوانید تصمیم بگیرید که برای ارتقای آن به سطوح بعدی از کجا شروع کنید. برای این کار نیز می توان از آزمون های آنلاین استفاده کرد و یا از فردی که مهارت لازم را برای این کار دارد کمک خواست.

ریتم را دریابید

شاید باور عموم این باشد که ریتم یک مهارت طبیعی و بدیهی است. این باور تا حدی درست است، اما واقعیت این است که مهارت های مرتبط با ریتم را نیز می توان یاد گرفت و آنها را ارتقا داد. تقریباً هرکسی می تواند با موسیقی های مورد علاقه اش دست بزند، این خود مصداقی از مهارت های ریتمیک است، اما یادگیری ریتم های پیچیده تر و متنوع، موجب درک بهتر از ریتم چه در مورد سازهای کوبه ای و چه در مجموعه ی موسیقی می شود. مهارت های ریتمیک بخشی از فرآیند تقویت گوش موسیقی هستند و در بسیاری از متدها، پرداختن به ریتم را نقطه آغازی مناسب و آسان برای روند افزایش مهارت های شنیداری می دانند.

بر ملودی تسلط پیدا کنید

درک ملودی ها و استفاده از آنها در خواندن (آواز)، تنها با درک نسبت اصوات موسیقیایی میسر می شود. برای رسیدن به این توانایی، ابتدا باید تمرین هایی را برای تشخیص یک صدای موسیقیایی و بازخوانی آن انجام دهید، سپس باید تمرین های تشخیص فواصل مختلف موسیقی را انجام بدهید و در ادامه باید سعی کنید فواصل را (مبنی بر نت مبدأ) بازخوانی کنید. اپلیکیشن هایی در این زمینه وجود دارد که می توانید بصورت تعاملی با آنها فواصل را تمرین کنید.

هارمونی

زمانی که تسلط کافی بر ریتم و ملودی پیدا کردید و با آنها احساس راحتی داشتید، حالا می توانید به آکوردها بپردازید. تشخیص نوع آکوردهای تریاد، تشخیص آکوردهای معکوس و نقش هر نت در آکورد از جمله تمرین هایی است که می توانید در این زمینه انجام بدهید تا مهارت های شنیداری تان را به سطح پیشرفته تر و چندبعدی موسیقی منتقل کنید. اگر درک کاملی نسبت به آکوردها و ساختار آنها (که مبنی بر فواصل است) پیدا کنید، می توانید هر آکوردی را در ذهنتان مجسم کنید و آن را بخوانید.

تمرین با دوستان

پرداختن به موسیقی، حتی تمرین آن، به همراه دیگران هیجان بیشتری دارد! اگر فردی را در میان دوستانتان دارید که مشابه شما علاقه مند به تقویت گوش موسیقی خود است، می توانید تمامی تمرینات را با هم انجام بدهید. خواندن فواصل و ایجاد هارمونی را با هم تجربه کنید، در مورد ریتم ها بحث کنید و یا با یکدیگر به یادگیری مبانی دیکته موسیقی بپردازید.

تقویت گوش همراه با ساز یا آواز

مهارت های جدیدی که بصورت تدریجی بدست می آورید را هم راستا با مهارت های نوازندگی و یا خوانندگی به کار بگیرید. ضمن اینکه نواختن ساز و دقت روی اصوات موسیقیایی خارج شده از ساز، خود تمرینی برای گوش موسیقی است، به زودی متوجه خواهید شد که تقویت گوش موسیقی تا چه حد در عملکرد نوازندگی یا خوانندگی شما تأثیر گذاشته است و چگونه درک شما را نسبت به کاری که انجام می دهید بالاتر می برد.

یادگیری درباره ماهیت صوت

برای بعضی ها کار کردن در حوزه موسیقی به نوازندگی ساز و یا آواز خواندن ختم نمی شود. افرادی که می خواهند در زمینه تولید موسیقی فعالیت کنند باید فراتر از ریتم، ملودی و هارمونی، دانش خود را در رابطه با ماهیت صوت و عوامل تأثیرگذار بر آن بالا ببرند. از این دیدگاه، یادگیری تفاوت افکت های صوتی و شناخت اصولی نسبت به سیگنال های صوتی برای این دسته از افراد بخشی از فرآیند تقویت گوش و ارتقای مهارت های شنیداری محسوب می شود.

دلایل اصلی برای تقویت گوش موسیقی چیست؟

• تربیت شنوایی به تقویت حافظه شما در به خاطر سپردن ملودی ها و قطعات کمک بسیاری می کندو در ایتدا اگر این مهارت را نداشته باشید با نت های یک قطعه را تک به تک بخاطر بسپرید که در ملودی های طولانی کار بسیار سختی خواهد بود. شما با دانستن و تشخیص گوشی الگوها در ملودی یک قطعه ، می توانید یک قطعه طولانی را به حافظه بسپرید.
• با کسب این مهارت شما می توانید اکثر قطعات را که بارها شنیده اید براحتی روی سازخود اجرا کنید. چرا که ملودی در ذهن شنیدازی شما قرارداشته و به نوعی با حافظه عضلانی شما اجرا می شود.
• با تقویت گوش موسیقی شما می توانید کشف های جدیدی از موزیکی که می شنوید داشته باشید و دنیای موسیقی را برایتان لذت بخش تر می کند.
• نکته جالب قضیه این است که مردم عادی که دانش موسیقی معمولی و کمی دارند شما را فردی نابغه می دانند که می توانید با شینیدن یک موسیقی آن را اجرا کنید.
• مهمترین و شاید جذاب ترین قابلیتی که تقویت گوش موسیقی به شما می دهد این است که به سرعت می توانید ساز دوم را انتخاب کنید و براحتی هر ساز دیگری رو بنوازید. در واقع ساز ارتباط قوی ای با ذهن شما برقرار می کند و شما براحتی با اجرای آن ارتباط برقرار خواهید کرد.

نتیجه گیری در مورد آموزش شنوایی

روش رسیدن به نوازندگی طبیعی یعنی توانایی نواختن حرفه ای، تأثیرگذار و نوشتن موسیقی که می شنوید تنها با آموزش شنوایی میسر می شود!

آموزش شنوایی به عنوان ابزاری ارزشمند در کسب دانش موسیقی نظری، درک عمیق تری از موسیقی را در اختیارتان قرار داده و شما را به نوازنده ای خلاق و دارای اعتماد به نفس تبدیل می کند. البته باعث صرفه جویی در وقت و زمان شما هم می شود.

آیا می خواهید این کار را شروع کنید؟ پس موضوعات مختلف در مورد آموزش شنوایی را بررسی کرده و گوشتان را برای نواختن طبیعی تقویت کنید!

بهترین متدهای آموزش موسیقی به کودکان چیست؟