سگ و گربه ،چه جنس نر چه ماده داراي 10 غده پستاني به صورت 5 جفت روبروي هم كه از زير قفسه سينه تا ناحيه عقبي شكم قرار گرفته اند ، مي باشند. همانند انسان اين حيوانات نيز مي توانند به تومورهاي غدد پستاني (هم خوش خيم و هم بدخيم) مبتلا شوند.
99 در صد موارد ابتلا به تومورهاي پستاني در جنس ماده ديده مي شوند. راحت ترين راه جلوگيري از ايجاد اين تومورها ، عقيم نمودن (در آوردن رحم و تخمدانها) سگ و گربه ماده است.یکی از علل مهم که دامپزشکان توصیه به عقیم نمودن زودهنگام سگ یا گربه تان میکنند ، جلوگیری از ایجاد همین تومر هاست.
تقريبا نصف تومورهاي پستاني در سگ، يا بدخيم بوده يا بدخيم میشوند و مي توانند به غدد لنفاوي ، ريه و ديگر مناطق بدن انتشار (متاستاز) پیدا کنند که دراین صورت، جراحي و درمان بسيار سخت خواهد بود. به همين علت هر وقت به وجود توده اي در اطراف پستانهاي سگتان پي برديد حتما هر چه زودتر براي تشخيص و درمان زود هنگام به دامپزشك مراجعه نماييد.
گربه ها كمتر از سگها به تومورهاي پستاني مبتلا مي شوند اما بيشتر تومورها ي پستاني در گربه ها از نوع بدخيم بوده كه احتمال متاستاز به غدد لنفاوي اطراف و ريه در انها بسيار زياد است . گربه هايي كه زودتر از سن يك سالگي عقيم شوند تنها كمتر از 1 درصد شانس ابتلا به اين تومورها را خواهند داشت.
تومورهای پستانی در سگ ها
فراوانی نئوپلازی پستانی در گونه های مختلف سگ ها، بسیار متفاوت است. تومورهای پستانی در سگ ها، بیشتر در سگ های سالم دیده می شود. 50٪ از کل تومورها در سگ های ماده تومورهای پستانی هستند. تومورهای پستانی در سگ های نر بسیار نادر است.تومورهای پستانی در گاوها، مادیان ها، بزها، میش ها و گاوها نیز نادر است. تخمدان قبل از اولین فحلی یا دوره پذیرش لقاح، خطر نئوپلازی پستانی را به 0.5٪ از خطر در سگ های سالم کاهش می دهد. به طور کلی خطر ابتلا در سگ های عقیم شده پس از بلوغ، مشابه سگ های سالم در نظر گرفته می شود.
در یک بررسی، سگ هایی که 2 سال قبل از برداشتن تومور عقیم شدند 45٪ بیشتر از سگ های سالم یا آنهایی که بیش از 2 سال قبل از برداشتن تومور عقیم شدند، زندگی می کردند. دو غده پستانی خلفی در سگ ها بیشتر از سه غده قدامی درگیر می شوند. تومورها به طور ناگهانی، به صورت گره های منفرد یا چندگانه (1-25 سانتی متر) در یک یا چند غده ظاهر می شوند.
تومورهای پستانی مخلوط ممکن است حاوی استخوان یا غضروف های کاملاً قابل تشخیص در سطح بریده شده باشند. بیش از 50٪ تومورهای پستانی سگ، تومورهای خوش خیم مخلوط هستند. درصد کمتری از تومورهای بدخیم، مخلوط دیده می شود. از نظر بافت شناسی، تومورهای غده پستانی سگ توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان سرطان (با شش نوع و زیرگروه اضافی)، سارکوم (چهار نوع)، کارسینوسارکوم (تومور پستانی مخلوط) یا آدنوم خوش خیم طبقه بندی شده اند. این طرح طبقه بندی بر اساس میزان تومور، درگیری غدد لنفاوی و وجود ضایعات متاستاتیک سیستم (TNM) است. این شامل تومورهای طبقه بندی نشده و دیسپلازی های ظاهراً خوش خیم است.
توده های پستانی در گربه ها
تومورهای پستانی در گربه ها بیشتر در گربه های ماده پیر (11 سال) و سالم دیده می شود. گربه هایی که قبل از 6 ماهگی یا 12 ماهگی عقیم می شوند در مقایسه با گربه های سالم به ترتیب 91٪ یا 86٪ کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان را دارند. برخلاف سگ ها، در گربه ها دو غده قدامی یا توراسی بیشتر از غدد خلفی درگیر هستند. همچنین در رفتار بیولوژیک و بافت شناسی تومورهای پستانی در سگ و گربه، تفاوت های وجود دارد.
تقریبا ً 90٪ تومورهای پستانی در گربه ها بدخیم هستند و گربه ها تومورهای پیچیده و مخلوط کمتری نسبت به سگ ها دارند. بیشتر تومورهای پستانی گربه سانان، آدنوکارسینوما هستند و انواع لوله ای یا پاپیلاری آنها بیشتر از انواع جامد یا موکوئید است. تومورهای خوش خیم غده پستانی گربه سانان نسبتاً نادر هستند. سیستم مرحله بندی بالین TNM برای تومورهای پستانی در گربه ها و همچنین در سگ ها استفاده می شود.
دلائل سرطان پستان در سگ ها و گربه ها
علت تومورهای پستانی در سگ ها و گربه ها ناشناخته است. هورمون ها در هیپرپلازی و نئوپلازی بافت پستانی نقش مهمی دارند، اما مکانیسم دقیق آن ناشناخته است. گیرنده های استروژن یا پروژسترون (یا هر دو) در سلول های تومور پستانی در حیوانات گزارش شده است. اینها ممکن است بر پاتوژنز نئوپلازی پستانی ناشی از هورمون و همچنین پاسخ به هورمون درمانی تأثیر بگذارد.اثرات ژنتیکی و تغذیه ای، بر نئوپلازی پستان در موش ها و برخی از حیوانات مشخص شده است. اما هنوز در سگ ها یا گربه ها به خوبی شناخته نشده است. BRCA1 و BRCA2 در حیوانات، مهمترین ژن هایی هستند که به طور قابل توجهی با تومورهای پستانی مرتبط هستند.
بررسی ها نشان داده که مصرف گوشت قرمز، چاقی در 1 سالگی با افزایش خطر تومورهای غده پستانی در سگ ها همراه است. به نظر می رسد چاقی با افزایش سطح استروژن آزاد در گردش خون و همچنین از طریق افزایش تولید محلی استروژن توسط آروماتازها، خطر ابتلا به سرطان پستان را در ماده ها افزایش می دهد.این احتمال وجود دارد که چاقی از طریق مکانیسم های مشابه در سگ ها، خطر تومورهای پستانی را افزایش دهد. از نظر عملی، همه تومورهای پستانی باید بدون توجه به اندازه یا تعداد غدد درگیر، به عنوان بدخیم قلمداد شوند.انتشار کارسینومای پستانی در هر دو سگ و گربه عمدتا مربوط به گره های لنفاوی منطقه ای و ریه ها است. 5٪ -10٪ از کارسینوماهای پستانی در سگ ها، ممکن است به متاستازهای اسکلتی تبدیل شوند.
تشخیص توده های پستانی در سگ ها و گربه ها
دامپزشک معمولاً در هنگام معاینه بدنی، به تومور پستانی مشکوک می شود. مدت زمان ابتلا به سرطان معمولاً ناشناخته است. اما سرعت رشد ممکن است در تعیین تشخیص بیماری مفید باشد. لمس غدد لنفاوی منطقه ای می تواند در تعیین میزان انتشار سرطان موثر باشد. برای تشخیص متاستازهای ریوی، باید رادیوگرافی قفسه سینه، ترجیحاً (سه نمای یک شکم پشتی و دو جانبی) انجام شود.
آسیب شناسی، استاندارد طلایی برای تشخیص تومورهای پستانی در سگ ها و گربه ها است. اما با این حال، آسپیراسیون سوزن ظریف ساده، مقرون به صرفه، استفاده آسان، نسبتاً غیر تهاجمی هستند و نتایج سریعی را ارائه می دهند. سونوگرافی حالت B و سونوگرافی داپلر از بافت پستانی نئوپلاستیک فقط توانایی تشخیص حساسیت و انتشار برای پیش بینی بدخیمی سلول های سرطانی را دارند.
با این حال، با استفاده از الاستوگرافی ضربه ای نیروی تابش صوتی کم، تفاوتی در تغییر شکل و سرعت انتشار تومورهای بدخیم و خوش خیم مشاهده می شود. تشخیص بیماری براساس چندین فاکتور صورت می گیرد. در سگ ها ممکن است این سرطان ها 1 سال قبل از مرگ حیوان تشخیص داده شود. سارکوم ها نسبت به کارسینوم ها با زمان بقا کوتاه تری همراه هستند. عوامل دیگر، از جمله اندازه تومور، و درگیری گره های لنفاوی، نیز در تشخیص بیماری تأثیر می گذارد.در گربه ها، اندازه تومور مهم است. تومور هایی با قطر تومور بیشتر از 3 سانتی متر مدت عمر متوسط 6 ماه دارند. اما گربه های دارای قطر تومور کمتر از 2 سانتی متر مدت عمر متوسط بیشتر از 4 سال را خواهند داشت.
درمان توده های پستانی در سگ ها و گربه ها
جراحی برای برداشتن تومور، درمان اصلی است. ثابت نشده است که شیمی درمانی به عنوان یک مکمل موثر باشد. تومورهای پستانی با جراحی درمان می شوند، اگرچه در مورد بهترین گزینه درمانی آنها هیچ اتفاق نظری وجود ندارد.
برداشتن تومور به تنهایی (لومپکتومی)، ماستکتومی ساده (فقط برداشتن غده آسیب دیده)، ماستکتومی رادیکال اصلاح شده (برداشتن غده آسیب دیده و مواردی که دارای تخلیه لنفاوی و غدد لنفاوی مرتبط هستند) و ماستکتومی رادیکال (برداشتن کل پستان زنجیره ای و گره های لنفاوی همراه) همه طرفداران خود را دارند.
در سگ ها، روش های تهاجمی تر در مقایسه با سایر روش ها کاربرد زیادی ندارند. ولی روش های ساده تر مشهود و کاربرد بیشتری دارند. در گربه ها، ماستکتومی رادیکال فاصله دوره عود بیماری را افزایش داده اما زمان زنده ماندن حیوان را افزایش نمی دهد.
دارو درمانی
از نظر تئوری، استفاده از داروهای ضد سرطان برای مبارزه با بیماری میکرومتاستاتیک (شیمی درمانی کمکی) یک نظر منطقی است. با این حال، ثابت نشده است که شیمی درمانی یک درمان موثر برای تومورهای پستانی در سگ ها باشد.بررسی ها نشان داده شده که مهارکننده های سیکلوکسیژناز (به عنوان مثال، داراکوکسیب) بر روی بسیاری از انواع تومورهای بدخیم فعالیت ضد آنژیوژنیک و ضد توموری موثر است.
در هنگام درمان سرطان پستان انسان با داراکوکسیب و داکسروبیسین در شرایط آزمایشگاهی، یک اثر هم افزایی توصیف شده است. تحقیقات بالینی لازم است تا بررسی شود آیا هم افزایی بین دراکاکسیب و دوکسوروبیسین می تواند منجر به یک درمان بالینی موثر برای نئوپلازی پستان سگ در دوزهای نسبتاً کمتر دوکسوروبیسین با عوارض جانبی کمتری شود.
ترکیبی از دوکسوروبیسین و سیکلوفسفامید با اثر بخشی محدود در گربه ها استفاده شده است. نه پرتودرمانی و نه ترکیبات ضد استروژنی موثر نبوده اند. استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروییدی NSAID پیروکسیکام (0.3 میلی گرم در کیلوگرم در روز PO) به عنوان یک عامل منفرد در درمان کارسینومای پستانی التهابی، یک نوع فرعی از تومور پستانی در سگ ها مفید بوده است که مدیریت آن از طریق جراحی یا پزشکی بسیار دشوار بوده است.
پیشگیری از ایجاد سرطان سینه در سگ و گربه
يكي از راحت ترين و موثرترین راه هاي جلوگيري از ايجاد سرطان سینه در سگ و گربه ،عقيم نمودن زود هنکام جنس ماده (در آوردن رحم و تخمدانها) است.اگر سگ ماده قبل از اولين عادت ماهيانه (فحلي) كه معمولا در سنين حدود 8-7 ماهگي است عقيم شود، احتمال ايجاد اين تومورها ي پستاني تنها 1 درصد مي باشد. اگر عقيم نمودن بعد از اولين عادت ماهيانه انجام شود اين احتمال به 8 درصد و اگر بعد از دومين عادت ماهيانه عقيم شود احتمال ايجاد تومور به 26 درصد خواهد رسيد ، با اماري كه ارايه شد مي توان نتيجه گرفت كه هورمونهاي جنسي نقش مهمي در به وجود امدن تومورهاي پستاني بازي مي كنند، بنابراين با تعلل در عقيم نمودن ، احتمال ايجاد تومور تا 26 برابر افزايش پيدا کرده و هر چه زودتر حيوان عقيم شود احتمال ايجاد سرطان پستان در سگ و گربه نيز كمتر مي شود.
تجويز داروهايي مثل مژسترول كه معمولا براي جلوگيري از شروع علايم جفت يابي در سگ گربه ماده استفاده مي شود نيز مي تواند يكي از علل به وجود امدن اين تومورها باشد.توصیه میشود هر چند وقت یکبار مخصوصا در سگهای مسن و عقیم نشده اقدام به معاینه دقیق تمام پستانها نمایید تا در صورت کشف توده سریعا به دامپزشک مراجعه کنید.هر چه زود تر این تومر ها کشف شوند شانس بالاتری برای درمان خواهند داشت.
طول عمر در سگ ها یا گربه هایی با سرطان پستان
پیش آگهی (یا پروگنوز که به پیش بینی پزشک در حصول بهبودی می گویند) و استیج بیماری به معیار های مختلفی مثل سایز و نوع تومور پستانی (خوش خیم یا بدخیم) و همچنین انتشار آن بستگی دارد.به طور کلی، طول عمر سگ ها یا گربه هایی که تومورهای کوچک تری دارند، به نسبت آنهایی که تومور بزرگتری دارند، بیشتر است. همچنین امید به زنده ماندن در آنهایی که فقط پستان هایشان توموری شده، بیشتر از حیواناتی است که سرطان آنها به گره های لنفاوی هم متاستاز داده است. اگر سرطان به نواحی خاصی مثل شش ها انتشار یابد، پیش آگهی خیلی ضعیف است.
روش درمانی هم بر پیش آگهی بسیار موثر است. به طور مثال، مطالعه ای نشان داده است که سگ هایی که با شیمی درمانی و جراحی درمان می شوند، به طور متوسط برای ۲۴ ماه و دسته ای که فقط با جراحی درمان شدند، تنها برای ۶ ماه دیگر زنده می مانند.هرگز برجستگی های سطح پستان را نادیده نگیرید و معطل این طرز تفکر نشوید که “حالا بگذار ببینیم چه می شود”. یک توده ی پستان با گذر زمان بزرگتر شده، متاستاز می کند و بسیار سخت درمان می شود.شناسایی اولیه و یافتن درمان مناسب، موثرترین کارها برای افزایش شانس بهبودی و طول عمر است.
اگر سگ ماده ای دارید که عقیم نشده، مرتبا برجستگی های غدد پستانی را بررسی کنید. اگر برنامه ای برای جفت انداختن حیوان ندارید، حتما عقیم سازی کنید. زیرا عقیم سازی زود و البته به موقع، باعث کاهش قابل ملاحظه ای در احتمال ابتلای به سرطان پستان در آینده می شود.
علل و علائم مسمومیت سگ و گربه و روش های درمان
