به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، اختلال شخصیت مرزی از جمله اختلالات شخصیتی در علوم روانشناسی است که تمامی افراد را در سنین مختلف درگیر می کند. در این اختلال فرد به دلیل تغییرات احساسی، قضاوتی در برقراری روابط بین فردی دچار مشکل می شود. از سویی رابطه این افراد گاها با واقعیت قطع می شود و این موضوع زمانی اتفاق می افتد که بیمار تحت فشار و استرس روانی قرار بگیرد.
کنترل و مقابله با تغییرات خلقی روزمره که برای تمام افراد اتفاق می افتد، دشوار است. اما این تغییرات در افرادی که دچار اختلال شخصیت مرزی هستند به دلیل شدت و طول مدت آن از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار است.
اختلال شخصیت مرزی احساسات، روابط و فعالیت های فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.
از جمله تغییراتی که در این افراد اتقاق می افتد شامل رفتارهای خود آزار دهنده، تجربیات شدید احساسی، اقدام و یا تهدید به خود کشی و بروز رفتارهای تکانشی است که ناشی از عدم توانایی در کنترل عواطف است.
علل اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی فقط در جمعیت بیمار وجود ندارد، بلکه ویژگی ها و ریشه های آن در جمعیت عادی نیز قابل مشاهده است . ریشه های اختلال شخصیت مرزی در جمعیت عادی مردم ، با پیامدهای منفی با معنایی رابطه مستقیم دارد؛ از این پیامد ها میتوان به مشکلات تحصیلی، وجود مشخصه های اختلالات خلقی، اختلال در روابط و مشکلاتی نظیر مصرف مواد و الکل اشاره کرد. پس وجود ریشه های اختلال شخصیت مرزی نه تنها در افرادی که این اختلال را دارند قابل رویت است، بلکه در جمعیت عادی نیز باعث بوجود آمدن مشکل می شود.
محیط تربیتی
در زمینه رفتار شناسی اختلال شخصیت مرزی و درمان اختلال شخصیت مرزی و ویژگی هایی که با این اختلال ارتباط دارند، نظرات و نقد های زیادی وجود دارد که همه آنها بر ترکیب و تعامل عوامل بیولوژیکی و محیطی اشاره میکنند. یکی از انواع مشهور این اختلال، نوع زیستی اجتماعی لینهان است. او بر این اعتقاد دارد که اختلال شخصیت مرزی، در نتیجه تعامل و تبادل بین آمادگی زیستی فرد، مشکلاتی در زمینه تنظیم هیجانی و محیط تربیتی آشفته به وجود می آید. در صورت وجود این موارد باید هرچه سریع تر نسبت به درمان اختلال شخصیت مرزی اقدام کرد.
عوامل بیولوژیک و محیط خانوادگی
در درمان اختلال شخصیت مرزی انواع دیگر نیز به همین صورت به نقش تعیین کننده ای که محیط تربیتی و پرورشی فرد در ایجاد اختلال شخصیت مرزی دارد تأکید می کنند. مثلا زنارینی و جمعی از همکاران او، مدلی چند وجهی درباره رفتار شناسی این اختلال پیشنهاد داده اند که اولین عامل آن، وجود داشتن حالت تروماتیک در خانه است. از دیگر نظرات که در زمینه درمان اختلال شخصیت مرزی وجود دارد، می توان به نظریه ذهنیت های طرح وارهای یانگ و همکاران اشاره کرد که بر دو علت اصلی در شکل گیری این اختلال تأکید می کند:
عوامل بیولوژیک و محیط خانوادگی که به شدت پریشان باشد؛ نبود امنیت، نبود ثبات، تنبیه، طرد و محرومیت از مهمترین ویژگی های این نوع خانواده ها است. بصورت جامع ما حصل تمامی نظریه های آسبب شناسی و درمان اختلال شخصیت مرزی که درباره آنها صحبت کردیم، در این است که تجربیات دوران کودکی و نوجوانی و انواع بدرفتاری ها با فرد در این دوران، از مشخصه های اصلی محیطی است که افراد با اختلال شخصیت مرزی در کودکی تجربه کرده اند.
تجربه بدرفتاری در کودکی
با توجه با این نظرات، مطالعات گسترده ای انجام شده است و رابطه بین اختلال شخصیت مرزی و سابقه آزار و رفتار بد و تجاوز در دوران کودکی مشخص شده است. بیش از ۹۲ درصد از افرادی که روانپزشک اختلال شخصیت مرزی تایید کرده که آنها نیاز به درمان اختلال شخصیت مرزی دارند، گزارش داده اند که در کودکی تجربه انواع بدرفتاری اطرافیان شامل حال آنها می شده که شامل سطح های مختلف آزار و اذیت جنسی، آزار جسمانی و آزار از نوع هیجانی بوده است. مثلا لاپورت و همکاران او نشان دادند زنانی که نیاز به درمان اختلال شخصیت مرزی دارند، در مقایسه با زنان دیگر، سطوح بالاتری از کودک آزاری را تجربه کرده اند. این تحقیقات وجود رابطه بین کودک آزاری و اختلال شخصیت مرزی را نمایان میکند.
از بین انواع اذیت و آزار در دوران کودکی، اذیت و آزار هیجانی اهمیت زیادی دارد. چون در مقایسه با انواع دیگر کودک آزاری، به سختی پیدا می شود. تحقیقات زیادی ارتباط بین اذیت هیجانی دوران کودکی با اختلال شخصیت مرزی را تأیید می کنند. هر چند تحقیقات خیلی زیادی رابطه بین آزار دوران کودکی و اختلال شخصیت مرزی را نشان می دهند، این موضوع به معنای آن نیست که تمام قربانیان بدرفتاری کودکی نیاز به درمان اختلال شخصیت مرزی دارند. پس، تحقیقات انجام شده ساز و کار های خاص بین واقعه آزاردهنده دوران کودکی و اختلال شخصیت مرزی را بررسی کرده اند.
یکی از مباحثی که در این باره درباره آن بررسی و پژوهش خیلی زیادی شده، وابستگی است. بالبی وابستگی را سازه ای در نظر می گرفت که در تمام طول عمر وجود دارد و بر روابط افراد موثر است. او اعتقاد داشت وابستگی ممکن است بی خطر یا خطرناک باشد؛ بدون خطر بودن وابستگی زمینه را برای آسیب شناسی روانی ایجاد می کند. همچنین از نظر او، هسته اختلالات شخصیت، وابستگی بی خطراست .
وابستگی
روانپزشکان در درمان اختلال شخصیت مرزی رابطه نظری بین وابستگی و آسیب در شخصیت را تایید کرده اند. در این باره، به رابطه دلبستگی ناایمن و اختلال شخصیت مرزی توجه زیادی شده است. آرونسون و همکاران تحقیقاتی درباره آزمودنی های بالینی انجام دادند که نتایج نشان داد بین اختلال شخصیت مرزی و سبک دلبستگی خطرناک و مضطرب رابطه خیلی با معنایی وجود دارد. در حالی که رابطه بین دلبستگی پر خطر و مضطرب و اختلال شخصیت مرزی در بسیاری از تحقیقات نشان داده شده است، درباره رابطه بین سبک دلبستگی پر خطر اجتنابی و اختلال شخصیت مرزی اتفاق نظر وجود ندارد.
اگرچه پر خطر و اختلال در دلبستگی به مقدار زیادی با آسیب شناسی شخصیت رابطه مستقیم دارد و راجع به آن به خوبی تحقیق شده است، تحقیقات اندکی به بررسی سازوکارهای موجود در وابستگی و اختلالات شخصیت پرداخته اند. یکی از این سازوکازهایی که در درمان اختلال شخصیت مرزی مورد بررسی قرار می گیرد، روش های تنظیم هیجانی در افراد است.
تنظیم هیجان
تنظیم هیجان به فرایندی می گویند که در طول درمان اختلال شخصیت مرزی فرد این را بداند تحت اثر چه هیجاناتی است. چگونه آن را تجربه می کند و به چه صورت می تواند آن را مدیریت کند. مشکلات در تنظیم هیجانی باعث می شود فرد نتواند از راهبردهای مؤثر برای مدیریت هیجانات استفاده کند. شماری از پژوهش ها نشان می دهد دشواری در تنظیم هیجان، پیوندی علت دار بین کودک آزاری و اختلال شخصیت مرزی است. از آنجا که کسانی که در زندگی کودک نقش دارند مثل افراد خانواده و دیگر افرادی که با افراد خانواده نزدیکی دارند، اغلب خود کسانی هستند که کودک آزاری انجام میدهند، تحول مهارت های مربوط به توانایی تنظیم هیجان در قربانیان کودک آزاری مختل می شود.
به علاوه آن، آزار هیجانی در کودکی، به تنهایی مشکلات در تنظیم هیجان را کاملا پیش بینی می کند؛ حتی زمانی که دیگر انواع کودک آزاری نظیر کودک آزاری جنسی، جسمی و غفلت نیز کنترل شده باشند. با این وجود، در درمان اختلال شخصیت مرزی تحقیقات کوچکی در این باره انجام شده است که سختی در تنظیم این نوع هیجان، این هیجان می تواند متغیر میانه ای در ارتباط بین کودک آزاری و اختلال شخصیت مرزی باشد. در این میان، سهم نوع به خصوصی از کودک آزاری با عنوان آزار هیجانی بسیار کم و عمده تحقیقات درباره کودک آزاری جنسی و جسمی انجام شده است.
محققان قصد دارند نقش میانه ای سبک های دلبستگی و تنظیم هیجانی را بررسی کنند. امروزه هدف تحقیقات در درمان اختلال شخصیت مرزی این است که مشخص کند چه رابطه ای بین آزار هیجانی دوران کودکی و ویژگی های اختلال شخصیت مرزی وجود دارد و سبک دلتنگی و دلبستگی فرد و همچنین نوع روش های او برای تنظیم هیجانی، چه نقش واسطه ای در این ارتباط بازی می کنند.
ابزار روانپزشکان در درمان اختلال شخصیت مرزی
ابزارهای گردآوری اطلاعات در درمان اختلال شخصیت مرزی به صورت زیر است:
پرسش نامه ضربه های کودکی
برنستاین روانپزشکی است که برای درمان اختلال شخصیت مرزی به همراه همکارهانش برای اولین بار این پرسش نامه را ساختند و این روزها برای زبان ها و فرهنگ های بسیاری در سراسر جهان هنجاریابی شده است. در ایران، میکائیلی روانپزشک اختلال شخصیت مرزی و همکارهای او این پرسش نامه را ترجمه کرده اند. این پرسش نامه چهار مورد را در زمینه درمان اختلال شخصیت مرزی بررسی می کند: آزار جسمی، آزار هیجانی، غفلت جسمی و غفلت هیجانی و در مجموع ۴۳ ماده دارد.
درمان اختلال شخصیت مرزی
در حالت کلی، درمان اختلال شخصیت مرزی در حالی فرد دچار این دست از اختلالات مثل اختلال شخصیت و افسردگی و اضطراب می باشد به دلیل آنکه ریشه در نوجوانی و کودکی افراد دارند و سال ها با آن زندگی کرده اند، زمان بیشتری طول می کشد. از طرفی بسیاری از افراد که دچار این اختلال هستند، آن را نمی پذیرند.
مشکل سومی که در درمان اختلال شخصیت مرزی هم وجود دارد و آن این است که خیلی وقت ها انسان ها در کنار اختلال شخصیت شان مشکلات دیگری هم دارند، برای مثال افرادی که دارای اختلال شخصیت مرزی هستند امکان دارد هم زمان افسرده هم باشند یا با مشکل استفاده از مواد مخدر هم درگیر باشند. این چندگانگی مشکلات، فرایند درمان اختلال شخصیت مرزی را سخت میکند.
