قرارداد فروش اقساطي (در قبال اسناد تجاري)
یکی از وجوه تمایز تجارت نوین با تجارت سنتی، ترویج معاملات اعتباری و در نتیجه ایجاد بدهی یا تعهد و یا به تعبیری دِین است. در یک معاملهی اقتصادی، طرفینی تحت عنوان مدیون (بدهکار) و داین (بستانکار) مطرح است. فروشنده/ داین (بستانکار) در جریان فعالیتهای اقتصادی خود در برخی شرایطِ زمانی به نقدینگی نیاز پیدا میکند و بانکها میتوانند در چنین شرایطی به عنوان خریدار دِین، با اعطای تسهیلات از محل سپردههای سرمایهگذاری نزد خود، این نیاز را برطرف نمایند. در خرید دین، یکی از طرفین (فروشنده) از فرد دیگری طلب مدتدار دارد ولی بنا به دلایلی الان نیاز فوری به پول دارد طلب مدتدار خود را به صورت نقد و به مبلغی کمتر از مبلغ اصلی دین، به شخص ثالثی میفروشد. به عبارت دیگر، یعنی خریدار، مبلغی کمتر از مبلغ ارزش اسمی دین را نقدا به فروشنده (طلبکار) میپردازد و دین را میخرد و از آن لحظه به بعد، این خریدار است که طلبکار محسوب میشود. این معامله را اصطلاحاً «بیع دِین» میگویند. خرید دین، توافقی است که به موجب آن بانک، اسناد تجاری ناشی از معاملهی واقعی و مدتدار متقاضی را به صورت نقد و به مبلغی کمتر از مبلغ اسمی آن طبق آییننامه بانك مرکزی ج.ا.ا خریداری میکند.
