نوار سرسبز شمال ایران یکی از وصف ناپذیرترین مکان هایی است که زیبایی آن را در قالب کلمات نمی توان بیان کرد. خاطرات کودکی بسیاری از ما به جای جای این خطه دوست داشتنی گره خورده و با هر بار سفر دوباره به این منطقه سرسبز باز هم مست و مسحور آن می شویم. در دل این زیبایی، روستایی با نام جواهرده قرار دارد که به نگین رامسر شهرت داشته و هر ساله پذیرای گردشگران بسیاری از داخل و خارج از کشور است.
تاریخچه نام جواهرده
روایات مختلفی برای انتخاب نام این روستا وجود دارد؛ برخی بر این باورند نام محلی این منطقه ییلاقی در ابتدا «جورده» بوده که با گذشت زمان به «جواهر ده» تبدیل شده است، اما برخی معتقدند از آنجایی که نام اولین حاکم این منطقه زنی به نام جواهر بود، نام این روستا از آن نشات گرفته است. یکی دیگر از روایت های موجود که از اهالی این منطقه به گوش می رسد را می توان وجود گنج و جواهر بسیار زیاد در اعماق خاک های این روستا دانست که بیشتر به حقیقت نزدیک است.
جاهای دیدنی در مسیر جاده جواهرده-رامسر
با قاطعیت می توان گفت جاده جواهرده یکی از زیباترین جاده های ایران است که تابه حال دیده اید. درختان انبوه و سر به فلک کشیده موجود در سراسر این جاده حس نشاط و طراوت را در دل شما زنده می کند و تنفس در یک هوای پاک و تمیز را به شما هدیه می دهد. بد نیست بدانید که در برخی قسمت های این جاده از درون یک تونل سبز رنگ عبور خواهید کرد و شیوه قرارگیری درختان به گونه ای است که گویی در بهشت در حال حرکت هستید.
هر چه بیشتر در این مسیر بهشتی پیش می روید، بیشتر محو زیبایی های آن خواهید شد و بهتر عظمت خداوند را درک خواهید کرد. با نزدیک شدن به این منطقه ییلاقی و رد شدن از پیچ و خم های جاده فوق العاده آن، ابرها هم به شما نزدیک تر شده و حس ناب و تکرارنشدنی را تجربه خواهید کرد. در این بخش از مقاله به معرفی جاهای دیدنی که در مسیر این جاده قرار دارند، خواهیم پرداخت.
پوشش گیاهی و جانوری جواهرده
جنگل هیرکانی با درختان راش، ممرز، شاه بلوط، اقاقیا، شمشاد و آزاد و همچنین درختان زبان گنجشک، فندق، سیب ترش، گلابی، گردو، زرشک، آلوچه، ازگیل، آویشن، بابونه، میش گوش، شش شاخ، گزنه، پرتقال و نارنگی، پوشش گیاهی جواهرده را تشکیل می دهند و ارتفاعات اطراف این روستای زیبا پر از گل های وحشی، سرخس و دشت گل گاوزبان است. تماشای فضای جادویی با چشم اندازهایی سرسبز، خاطره ای را در ذهن شما رقم می زند که امکان ندارد هیچ گاه آن را فراموش کنید.
جانوران و پرندگان بسیاری در روستای زیبای جواهر ده زندگی می کنند که در میان آن ها می توان به گربه وحشی، گنجشک کوهی، باز، سنجاب، روباه، گرگ، گراز، خرس، بز کوهی، بلبل، مرغ حق، قرقاول، کبک، زاغ، کلاغ و توکا اشاره کرد.
آداب و رسوم و جشن های مردم روستای جواهرده
مردم روستای جواهرده در گذشته از تقویم گالشی یا گیلکی استفاده می کردند و جشن های مختلف مانند عید نوروز یا جشن تیرماه سیزده و همچنین پرداخت خراج و مالیات، حساب و کتاب زمان کاشت و برداشت محصولات کشاورزی و دامی، همه و همه وابسته به این تقویم بوده اند.
جالب است بدانید که مردم روستای جواهرده، نوروز (نوروز بل) را در آغاز فصل بهار و اول فروردین جشن نمی گرفتند؛ بلکه روزهای اواسط ماه مرداد (۱۳ تا ۱۷ مرداد) برای آن ها به عنوان شروع سال شناخته می شده است. ماه های سال گیلکی در تقویم گالشی به این ترتیب هستند: نوروز ماه، کرچه ماه، ارکه ماه، تیر ماه، موردال ماه، شرر ماه، امیر ماه، اول ماه، سیه ماه، ده ماه، ورفه ماه، اسفندار ماه.
کشتی گیله مردی
کشتی گیله مردی یا کشتی گیلانی، یکی از ورزش های محبوب در استان های گیلان و مازندران است که آداب و رسوم خاصی دارد. این ورزش که در فهرست آثار معنوی ایران به ثبت رسیده است، معمولا در شب های بلند تابستان در جواهرده میان کشتی گیران مازندرانی و گیلانی برگزار می شود. در کشتی گیله مردی هیچ رده بندی وزنی و محدودیت زمانی برای نبردها وجود ندارد؛ ولی کشتی گیران می توانند در صورت طولانی شدن نبرد، از داور درخواست توقف کنند. مقصود بازی این است که با استفاده از دست، مشت و پا، حریف را مجبور به لمس زمین کنند.وقتی کشتی تمام می شود، برنده بازنده را در آغوش می گیرد و به مرکز زمین می پرد. جایزه این مسابقه نیز شاخه ای مزین به پارچه و پول از طرف تماشاگران یا یک گاو، اسب یا شال ابریشمی گلدار است.
رسم گِل کاری مسجد آدینه
جشن گِل کاری مسجد آدینه، یک جشن قدیمی و مذهبی است که در گذشته هر سال در اولین جمعه ماه اسد یا هفدهم مرداد ماه برگزار می شد. در این جشن، کشاورزان و دامداران برای حفظ برکت محصولات خود و نذر سلامتی برای اعضای خانواده، گِل را به جای آب با شیر دام های خود درست کرده و با استفاده از آن در حین صلوات فرستادن، دیوارهای مسجد را گل کاری می کردند.
در برخی متون تاریخی و همچنین نقل قول های قدیمی آمده است که درست کردن این گِل مخصوص توسط دوشیزگان انجام می شد و مردان در این کار مشارکتی نداشتند. در این رسم کهن و جالب توجه، پس از اتمام گل کاری مسجد آدینه، مردم به جشن و سرور می پرداختند، جوانان و پیشکسوتان کشتی می گرفتند و مردم با نواختن سرنا و دهل، هیجان و شادی را به کوچه های روستا هدیه می کردند. در پایان این مراسم معنوی نیز بازاری برپا می شد که در آن، محصولات و هنر اهالی روستا به نمایش گذاشته می شد. رسم گِلکاری مسجد آدینه متاسفانه برای مدتی به فراموشی سپرده شده بود، اما قرار است که به زودی این آیین زیبا و پرمفهوم جانی تازه بگیرد و تبدیل به یکی از جاذبه های فرهنگی جواهرده شود.
جشن تیرماه سیزده
جشن «تیرماه سیزده»، یکی از جشن های قدیمی ایرانیان است که در گذشته هر سال توسط مردم طبرستان در بزرگداشت پیروزی مردم ایران بر ضحاک و شکست ستمگری و ظلم در نقاط مختلف مازندارن برگزار می شد. این جشن برخلاف نام آن در دوازدهم یا سیزدهم آبان برگزار می شود. دلیل نام گذاری این جشن به نام «تیرماه سیزده»، برگزاری آن در شب سیزدهم تیر ماه برحسب تقویم طبری است که در تقویم خورشیدی، مصادف با ۱۲ یا ۱۳ آبان می شود. طبرستان به بخشی از سرزمین های میان کوه های البرز و دریای مازندران گفته می شده است که امروز از لحاظ جغرافیایی شامل استان مازندران، بخش هایی از گیلان، گلستان، شمال استان تهران و سمنان می شود.
جشن «تیرماه سیزده» شباهت زیادی به جشن شب یلدا دارد و مردم جواهرده با آداب و رسوم ویژه از جمله شعر خوانی و چوب خوردن از لال ها و تهیه ۱۳ خوراکی مخصوص جشن، این شب بلند و سرد را سپری می کردند. البته باید بدانید که این جشن در نقاط مختلف استان مازندران به شیوه های مختلف و با سنت های متفاوت برگزار می شود.
جاهای دیدنی روستای جواهرده رامسر
روستای جواهرده با جاذبه های طبیعی و تاریخی، یکی از بهترین ییلاق های گردشگری شمال کشور به شمار می آید. در ادامه برخی از زیباترین دیدنیهای این روستا را به شما معرفی خواهیم کرد تا در سفر به جواهرده از آن ها دیدن کنید.
- آبشارها و چشمه های روستا جواهرده : چند چشمه از جمله چشمه های سلیمان، برشی و کوه کنین در جواهرده وجود دارند که آب آشامیدنی این منطقه را تامین می کنند. آب این چشمه ها در گذشته توسط افراد خیرخواه تا نزدیکی ده هدایت شده است و امروزه این چشمه ها علاوه بر تامین آب، یکی از بهترین جاذبه های گردشگری جواهرده هستند.
- جنگل، دشت و قله های روستای جواهرده : پس از عبور از جاده جنگلی و پرپیچ و خم جواهرده و نزدیک شدن به روستا، پوشش گیاهی رفته رفته کم می شود و کم کم مراتع و چمنزارها پدیدار می شوند. صعود به قله های سرخ تله (بخش شرقی قله سماموس)، واژک سه براره رژه و قله سماموس، بلندترین قله رامسر و همچنین گشت و گذار در جنگل های هیرکانی، ارتفاعات سرسبز و دشت پرگل لپاسر با چشمه های درمانی در قله های اطراف از پرطرفدارترین فعالیت های گردشگری در جواهرده به شمار می آیند.
- مسجد آدینه: مسجد آدینه با قدمتی از ۷۰۰ سال قبل تا چند دهه گذشته، یکی از جاذبه های اصلی جواهرده به شمار می آمد و در فصول مختلف سال، میزبان مسافران بسیاری بود که برای شرکت در مراسم مربوط به مسجد مانند سنت گل کاری به آنجا می آمدند. این جشن مذهبی و سنتی گِلکاری با نام قدیمی «دزگا مزگتی»، رسمی بود که مردم را از نقاط مختلف مازندران، گیلان و الموت در جواهرده گرد هم جمع می کرد و روزی خوش برای آن ها می ساخت.
- مقبره شاه یحیی : مقبره شاه یحیی در چکاد قله سماموس، یکی از مکان های مقدس در جواهرده است که مردم برای برآورده شدن نذر و نیاز خود به زیارت آن می روند.
- گورهای تاریخی گبری: گورهای تاریخی گبری با قدمتی از دوران هخامنشیان و زرتشتیان (دو تا سه هزار سال قبل)، از دیگر جاذبه های شگفت انگیز جواهرده هستند. گبر اصطلاحی بود که مردم در گذشته به مردم غیر مسلمان پیش از خود می گفتند؛ اما بعدها این نام به اشتباه به کافران نسبت داده شد و میراث چندهزار ساله گبریان به انحراف کشیده شد.
پارک جنگلی جواهرده
پارک جنگلی جواهرده یا بوستان جنگلی صفارود در ۹ کیلومتری جاده جواهرده قرار دارد. مسیر دسترسی به این پارک جنگلی زیبا و سرسبز از رودخانه صفارود آغاز می شود. برای رسیدن به پارک باید ماشین خود را در پارکینگ تعبیه شده در این منطقه پارک کنید و از پله ها پایین بروید تا به بوستان جنگلی صفارود وارد شوید. رودخانه صفارود که همچون رگی حیات بخش از میان این پارک جنگلی می گذرد، از کوه سماموس سرچشمه می گیرد و پس از عبور از روستای جواهرده، تنگ دره و صیقل محله و آبرسانی به زمین های کشاورزی به دریای خزر می ریزد.
یک چشمه پر آب در بخشی از این پارک جنگلی قرار دارد که مردم محلی از آب آن برای نوشیدن استفاده می کنند. اهالی این منطقه به دلیل وجود همین چشمه به این پارک جنگلی، «آب معدن» نیز می گویند. امکاناتی از جمله آلاچیق هایی برای پیک نیک، استراحت، باربیکیوهایی برای تهیه غذا، کافه هایی کوچک برای خرید و سرویس های بهداشتی در پایین پله ها برای گردشگران در پارک جنگلی جواهرده تعبیه شده است تا سفری لذت بخش را در این پارک تجربه کنند.
جواهرده کجاست؟
- جواهرده یکی از روستاهای زیبای شهرستان رامسر است که در غرب استان مازندران واقع شده و در ۲۹٫۵ کیلومتری مرکز شهر رامسر در دهستان سخت سر قرار دارد.
- فاصله این روستای زیبا با تهران، چیزی کمتر از ۲۶۰ کیلومتر است و پایتخت نشینان با ۵ ساعت رانندگی به جواهرده رامسر می رسند.
- روستای جواهرده در مسیر جاده رامسر قرار دارد که پس از عبور از بازار شهر رامسر به سه راهی فلسطین در جنوب شهر رسیده و جاده جواهرده از آن جا در دسترس است.
- مسیر منتهی به روستای جواهرده رامسر، یکی از زیباترین جاده های شمال است و مطمئنا از رانندگی در آن خسته نمی شوید.
در مورد جنگل دوهزار و سه هزار چه می دانید؟
