در قدیم برای درمان بیماری ها از گیاهان داروئی استفاده می کردند. کاری که امروزه به فراموشی سپرده شده است. مشکل زردی در کودکان مشکل بزرگی در سلامتی آن ها محسوب می شود که با کمی تامل در عصاره گیاهان داروئی می توان این مورد را برطرف کرد. از بهترین گیاهان تاثیر گذار برای درمان زردی کودکان، شیر خشت است که در ادامه شما را از فواید شیرخشت برای نوزادان آگاه می کنیم.
شیر خشت چیست و چه کاربردی دارد؟
شیرخشت یا شیر خاشاک، صمغ درخت زبان گنجشک است که رنگ سفید مایل به زرد دارد. این ماده طعم شیرینی دارد و قند موجود در آن برای بیماران مبتلا به دیابت ضرری ندارد. زمانی که این درخت در شرایط اقلیمی مناسبی رشد کند، با شکاف تنه آن می توان شیره خوبی به دست آورد. این شیره از گذشته های دور مورد توجه درمانگران بوده است. ابن سینا شیرخشت را دارای مزاجی معتدل می داند که خواصی شبیه به ترنجبین داشته اما از آن قوی تر می باشد.
شیرخشت یک تکه جامد سفیدرنگ است که با گذاشتن آن در دهان، طعم شیرینی را حس می کنید. این شیرینی طعم متفاوتی با عسل و شکر دارد و هیچ عارضه ای را برای بیماران دیابتی ایجاد نمی کند. شیرخشت در بازار به سه شکل موجود است:
- قطعات متبلور مشبک (نسبت به سایر مدل ها خالص تر می باشد.)
- تخته ای (به رنگ زرد تیره)
- نوع چرب و بسیار ناخالص
تولید و مصرف شیرخشت مربوط به ایران و کشورهای اطراف است. اما در حال حاضر از مصرف آن در سایر نقاط جهان، اطلاعات زیادی در دسترس نیست.
آثار درمانی شیرخشت برای نوزادان
شیرخشت به عنوان یک ملین خوب، تب بر و ماده خنک کننده در طب سنتی ایران مورد استفاده قرار و ابن سینا در کتاب قانون در مورد شیرخشت چنین گفته است: "شیرخشت یا شیرخشک شبنمی بوده که در هرات بر درخت بید و گون کتیرا می نشیند و دارای مزاج معتدل است ، دارای اثر مسهلی و دیگر خواص مشابه ترنجبین، ولی از آن قوی تر است و خاصیت زداینده داشته است.
1- درمان یبوست نوزادان با شیر خشت
گیاه معجزه گر شیرخشت طبیعت گرمی داشته و پایین آورنده تب نوزادان میباشد، ضد درد معده ، مسهل و خلط آور می باشد و مهمتر از همه مناسب برای تمامی سنین می باشد .تحقیقات ثابت کرده است که شیرخشت توانایی محافظت انسان در برابر تاثیرات اتمی را دارد مصرف این ماده شگفت انگیز یبوست را در دوران نوزادی درمان میکند.برای خارج کردن موادی که موجب بیماری انسان شده است از داروهای گیاهی متداولی در طب سنتی استفاده می شود .داروهایی که بایستی سه تا 14 روز توسط بیمار استفاده شود.
این داروها ممکن است ترکیبی از ترنجبین ، انگور و یا خاکشیر باشد زمانی که نوزاد دارای طبع گرمی میباشد ، خاک شیر و یا میوه های دیگر به کار گرفته می شود، اما چنانچه نوزاد به طور مداوم یبوست داشته باشد بایستی از شیر خشت استفاده کند این ماده منجر می شود که مواد غذایی رقیق شده و همچنین کمک بزرگی به قطعه قطعه شدن غذا در معده می کند.
2- رشد و استحکام استخوان بندی نوزاد با خوردن شیر خشت
مصرف شیرخشت برای اینکه استحکام بیشتری به استخوان بندی نوزادان ببخشد، بسیار تاکید شده است و همچنین رشد نوزادان و رشد دندانهای آنها با شیر خشت به طور قابل توجهی صورت می گیرد. بنابراین به جای اینکه شربت قندی به کودکان خود بدهید شربتی از ترکیب ترنجبین و شیرخشت به کودک بدهید تا مقاومت استخوان بندی او افزایش یابد.علاوه بر آن این داروی گیاهی برطرف کننده عفونت های ادراری و خارش بدن بوده و همچنین تب بر میباشد.
3- درمان زردی نوزادان با مصرف شیرخشت
همانطور که میدانید یکی از شایع ترین بیماری هایی که در بین کودکان و نوزادان رایج است زردی می باشد که برای درمان آن از دارو درمانی ، نور درمانی ، تعویض خون و یا طب سنتی به کار گرفته می شود.یکی از مهمترین راههای کاهش زردی تحقیقات بسیار زیادی در مورد آن صورت گرفته است استفاده از ماده گیاهی شیرخشت است که امروزه به شکل قطره های خوراکی گیاهی در بازار عرضه می شود و تا 90 درصد زردی نوزاد را کاهش داده و بهبودی حاصل می کند.
این گونه گیاهی پس از کنترل کمی و کیفی روی 32 کودک مورد مطالعه قرار گرفت. محققان محلولی که حاوی فقط 5 گرم شیرخشت بود روی کودکان آزمایش کردند و هر 12 ساعت یک بار آنها را آزمایش کردند، در نهایت بر اساس نتیجه گیریهای انجام شده دریافتند که مصرف شیرخشت تاثیر بسیاری در بهبود سریع زردی و همچنین میزان زمان بستری آن ها دارد.
زردی بدو تولد نوزادان رایج ترین زردی ها می باشد که در حالت طبیعی می تواند آثار جبران ناپذیری به مغز وارد کند، ولی با توجه به وجود ماده ی پلی ساکارید و مانیتول در شیر خشت میزان جذب مانیتول از دستگاه گوارش کاهش یافته و منجر به اسهال می شود و در نهایت با دفع هایی که در نوزاد صورت می گیرد بیلی روبین نیز از بدن او دفع و خارج می شود.از طرف دیگر با فعال کردن گیرنده های کبدی جذب بیلی روبین را کاهش می دهد. صفرا یکی از بخش های دارای طبع گرم و خشک دیگر بدن می باشد که درمان زردی طب سنتی طبق همین رویکرد شکل خواهد گرفت.
در پسرها بیماری زردی نسبت به دختران رایج تر است چراکه طبع پسران نسبت به دختر ها گرم و خشک است. بنابراین بهترین روش درمانی برای زردی بدن استفاده از شیرخشت می باشد که از دیرباز این روش معمول بوده است ،حتی چنانچه مادر شیرخشت را مصرف کند میزان زردی نوزاد به حد صفر می رسد.
مکانیسم اثر شیرخشت برای درمان زردی
در مورد مكانیسم اثر شیر خشت باید گفت، با توجه به اینكه ایــن گیــاه حــاوی ماده ای به نام مــانیتول و پلــی ساكاریدهای متعدد می باشد و میزان مانیتول موجود در آن حدود 60-40 درصد است و جذب خوراکی مانیتول نیز از دستگاه گوارش بسیار کم اسـت، در نتیجـه مصرف شیرخشت، باعث ایجاد اسهال شده و تعداد دفعات دفـع مـدفوع نوزاد افزایش می یابد، درنتیجه باعث دفع سرم بیلی روبین از طریق مدفوع میگردد. همچنین مكانیـسم دیگـر تاثیر شیرخشت برای نوزادان، از طریـق فعـال نمـودن گیرنـده های كبدی بدن نوزاد است که باعث كاهش سطح جذب سـرمی بیلـی روبـین می شود.
نحوه مصرف شیرخشت برای نوزاد
برای تهیه ترکیب شیرخشت و ترنجبین، حدود یک نخود شیرخشت و نصف قاشق چایخوری ترنجبین را در نصف استکان آب جوش حل کرده با پارچه نخی صاف کنید و به تدریج به نوزاد بخورانید. در صورت ضرورت می توانید این دارو را تا روزی ۳-۲ بار آماده و مصرف کنید.
نکات مهم در مورد مصرف شیرخشت
مصرف شیرخشت به تنهایی برای درمان زردی توصیه شده است؛ لیکن مصرف این دارو همراه با ترنجبین، اثربخشی بیشتری دارد. همچنین چون ترنجبین کاملاً شیرین است، لذا این دارو نیاز به شیرین کردن ندارد. علاوه بر این، مادر نوزاد نیز می تواند این دارو را مصرف کند تا از طریق تغذیه با شیر مادر، مواد مفید آن به کودک برسد. برای اثربخشی بیشتر نیز می توان به جای حل کردن شیرخشت و ترنجبین در آب، آنها را در مخلوط عرق های کاسنی و شاهتره یا در عرق هایی مانند عرق بید حل کرد. لازم به ذکر است، برای استفاده از شیرخشت و ترنجبین برای درمان زردی نوزادان همواره بایستی جانب احتیاط را رعایت نمود و زیر نظر پزشک یا متخصصان طب سنتی از آن استفاده شود، همچنین لازم است جهت استفاده از آن از فراورده های مطمئن و استاندارد استفاده نمود.
نظر پزشکان درباره شیرخشت
اغلب پزشکان با موثر بودن شیرخشت برای نوزاد، موافق هستند. اما برخی معتقدند که مصرف آن برای نوزاد، فکر خوبی نیست. چراکه صمغ درخت گنجشک که شیرخشت از آن به دست می آید، بسیار چسبنده است. گاهی حشراتی که قصد استفاده از صمغ را دارند، درخت را شکافته و در شیره چسبناک آن گیر می افتند. اگر شیرخشت را از جایی مطمئن و بهداشتی تهیه نکنید، امکان دارد این حشره ها همراه با شیرخشت وارد بدن نوزادتان شوند. البته اگر از بهداشت آن اطمینان دارید، جای نگرانی نیست.
گریه طولانی مدت نوزاد چه عوارضی دارد؟
