شجاعت و تقوا دو عامل اصلی موفقیت شهید سلیمانی بود 

تقوا و ایمان مثال زدنی شهید سلیمانی باعث شد که درهای آسمان حکمت به روی ایشان گشوده شود. به همین دلیل شخصیت ایشان متضلع و متکثرالابعاد شده است.

ساعدنیوز: شهید سلیمانی در ظاهر یک نخبه نظامی بود، یک فرمانده و طراح زُبده نبردهای چریکی، یک استراتژیست، ولی علیرغم این ظاهر نظامی، شخصیت او متکثرالابعاد بود و او در دنیا حتی به عنوان یک سیاستمدار هم شناخته می شد و حتی در عرصه دیپلماسی نیز او حرف های بسیاری برای گفتن داشت. چه ویژگی هایی در شخصیت این شهید بزرگوار باعث شد که به این درجه عالیه شخصیتی واصل شوند؟

دکتر سید جعفر قنادباشی: بسم الله الرحمن الرحیم؛ البته از منظر روانشناسان، برخی مایه های ترقی در درون ایشان بوده است. عوامل ژنی، محیط تربیتی یا سخت کوشی در ایشان از جمله ویژگی هایی است که شخصیت ممتاز ایشان را رقم زده است. آشنایی ایشان با شخصیت با عظمت امام خمینی (ره) نیز در تحول شخصیتی و معنوی ایشان تأثیر بی نظیری داشته است. زاکزاکی دکترای اقتصاد داشت و بعد از ملاقات امام، کاملاً متحول شد. اینها عوامل مهم تحول بخشی هستند. ولی همانطور که گفتم، روانشناسان از این منظر بهتر می توانند شخصیت ایشان را تحلیل کنند. اما بنده شخصاً معتقدم دو چیز در شکل گیری کاراکتر برجسته شهید سلیمانی نقش بسیار حیاتی ای ایفا کرده است: اول، شجاعت و شهامت شهید بزرگوار، دوم، باز شدن در حکمت. احادیث و آیات قرآنی بشارت داده اند که کسانی که از اوامر الهی تبعیت می کنند و تقوا دارند، در حکمت به روی شان باز می شود. بنده افراد سالخورده اهل نماز شبی را دیده ام که به خاطر نورانیت وجودشان در زمینه هایی اطلاعاتی دارند که در آن هیچ نوع آموزش یا تخصص آکادمیک ندارند و این اطلاعات عطیه الهی است یا همان باز شدن در حکمت است. درباره شهامت و شجاعت، باید بگوئیم که این ویژگی باید از کودکی در وجود شخص نهادینه شود. خود شهید سلیمانی نیز در کتاب زندگینامه خودنوشت اش به این موضوع اشاره کرده است. این کتاب عنوان بسیار گویایی دارد: "از چیزی نمی ترسیدم". کسی که نمی ترسد و شجاعت و شهامت واقعی دارد، دروغ نمی گوید؛ اهل راستی و درستی است. اهل صداقت است. از دورویی و ریا به دور است.

این شجاعت و شهامت در وجود حضرت امام (ره) کاملاً متجلی بود. امام خمینی یکی از شخصیت هایی است که بسیار بر شهید سلیمانی تأثیر داشته است. دایه امام کسی بوده است که بر روی اسب تیراندازی می کرده است. مادر امام برای دفاع از حق شوهر مقتولش و گرفتن انتقام اش 40 بار از خمین به تهران رفته است تا قاتل را دار بزنند. امام (ره) وقتی توسط ساواک در قم دستگیر می شود تا به تهران انتقال داده شود در مسیر به مأمور ساواک میگوید که وقت نماز است اجازه دهید من تیمم کنم و نمازم را بخوانم. هیچ ترس و ابایی در وجود حضرت امام از طرح این مطلب نبوده است و این مأمور ساواک بوده است که از ایشان می ترسیده است. این البته با عنایت به قدرت مطلق باری تعالی است و علم به توان باری تعالی در یاریگری بندگان صالح و با تقوای اش. درباره شهید سلیمانی هم می توانیم به این نکته اشاره کنیم که تقوا و ایمان مثال زدنی ایشان درهای آسمان حکمت را روی ایشان گشوده است. به همین دلیل شخصیت ایشان متضلع و متکثرالابعاد شده است. ایشان در خانواده دوستی الگو بود، در رعایت دین الگو بود، در مطالعه الگو بود، در سیاست الگو بود، در نظامی گری الگو بود، در روابط بین سرباز و فرمانده الگو بود، در دیپلماسی الگو بود؛ دیدار با پوتین در کرملین یا آوردن بشار اسد به تهران؛ اینها همه از توانمندی بالای ایشان حکایت دارد. ایشان مجری اصلی طرح دفاعی جمهوری اسلامی ایران بود. شخصیت ایشان چنان برجسته بود که رهبری از مکتب شهید سلیمانی سخن گفتند.

رفتار و منش شهید سلیمانی برای ما یک سنگ محک و معیار است. یک خط کش است تا رفتار خودمان و منش و فکر خودمان را بر اساس آن اصلاح کنیم.

ساعدنیوز: مکتب شهید سلیمانی چه ابعادی دارد و چرا اصولاً ما از مکتب شهید سلیمانی سخن می گوئیم نه از اندیشه یا فکرواره یا نظام اندیشگانی شهید سلیمانی؛ به عبارت دیگر، شهید سلیمانی به چه درجه ای رسیده است که دارای مکتب شده است؟

دکتر سید جعفر قنادباشی: مکتب دو بخش دارد: بخش اول، جهانبینی است که اعتقادات و نحوه نگرش به انسان و دنیا و رابطه انسان و دنیا و رابطه خالق و مخلوق را در برمی گیرد، بخش دوم، ایدئولوژی است که نظام بایدها و نبایدها است. اسلام با محوریت قرآن و احادیث، مکتب کلانی است که نیاز به تبیین در قالب مکاتب شکل گرفته در ذیل آن است. به طور مثال ما مکتب امام را داریم؛ مکتب شهید سلیمانی را داریم؛ مکتب مقام معظم رهبری را داریم؛ همه این مکاتب ذیل همان مکتب کلان تعریف می شوند. شما فرض کنید که یک کتاب قطور درباره کشاورزی دارید؛ برای اجرا محتوای این کتاب قطور نیاز دارید که محتوای آن در قالب جزوه هایی کوچک و قابل اجرا تدوین شود. البته کسی که رهرو مکتب سلیمانی است، ایضاً رهرو مکتب اسلام و مکتب امام هم هست. مکتب شهید سلیمانی حاوی الگوهای رفتاری و منشی است در زمینه های مختلف، الگو برای نظامیان، الگو در زمینه اخلاق، در زمینه ورزش و غیره؛ مکتب شهید سلیمانی فقط در تربیت یا نظامی گری خلاصه نمی شود بلکه در جهات مختلف راهنما است. شما با مطالعه مکتب شهید سلیمانی به این موضوع توجه پیدا می کنید که در فلان موضوع یا در فلان شرایط، شهید سلیمانی چه واکنشی نشان می داد؟ اگر در فلان موقعیت شهید سلیمانی حضور داشت چه رفتاری می کرد یا چه سخنی می گفت؟ رفتار و منش شهید سلیمانی برای ما یک سنگ محک و معیار است. یک خط کش است تا رفتار خودمان و منش و فکر خودمان را بر اساس آن اصلاح کنیم.

خواستند بحران ایجاد کنند تا در منطقه بمانند ولی بحران را نابود کردیم و دیگر بهانه ای برای ماندن نداشتند. و این دستاور بزرگ شهید سلیمانی است. بصیرت شهید بزرگوار نسبت به طرح شیطانی آمریکا برای منطقه.

ساعدنیوز: یکی از نکات برجسته در مکتب شهید سلیمانی، تأکید تؤامان بر میدان و دیپلماسی است. ایشان معتقد بودند که این میدان است که قدرت مذاکره را فراهم می کند به همین دلیل ما هم حضور پرقدرت و پرصلابت ایشان را در میدان نبرد می دیدیم و هم تأکید بر مذاکره عزتمندانه. چه نگاهی مبنای این رویکرد ایشان بود؟

دکتر سید جعفر قنادباشی: اگر تاریخ صدر اسلام را مطالعه کنیم، به روشنی در تصمیمات دقیق و حساب شده پیامبر عظیم الشأن اسلام (ص) این تأکید تؤام بر میدان و دیپلماسی را مشاهده می کنیم. هر زمان نیاز به اقدام نظامی بوده، این اتفاق افتاده، هر زمان نیاز به مذاکره بوده این کار شده است ولی یک موضوع بسیار مهم وجود دارد که نباید فراموش کنیم و آن بحث از شجاعت و عدم ترس از خسارت منافع شخصی است. اگر قرار است مذاکره ای هم شود، باید این مذاکره با بصیرت و شجاعت و عزت انجام شود. متأسفانه در تیم مذاکره کننده دولت قبل این بصیرت وجود نداشت. هیچگاه برگ های برنده جمهوری اسلامی نشان داده نمی شد یا حرفی از نقاط ضعف دشمن گفته نمی شد. البته بصیرت زائیده تقوا است. یعنی ترمز کردن در برابر گناه به خاطر خداوند. این بصیرت مختص بندگان متقی پروردگار است. امروز برگ های برنده بسیاری در دست ما است. چین و روسیه در بالاترین نقطه تنش با غرب هستند. چین در مسأله تایوان در آستانه یک جنگ است؛ روسیه همین وضعیت را با ناتو درباره اوکراین دارد. ما نهایت بهره برداری را می توانیم از این تنش این دو ابرقدرت عضو برجام با غرب داشته باشیم. ما نه نوکر کسی هستیم و نه زیر پرچم کسی ولی باید با بصیرت از چنین وضعیتی نهایت بهره را برد. سردار سلیمانی از ضرورت های راهبردی کشور کامل اطلاع داشت. هیچ ترسی نداشت، به چیزی هم طمع نداشت. نه دنبال امتیاز بود نه دنبال مقام و جاه. برخلاف رئیس جمهوری که هوای رهبر شدن داشت و نشد! دنبال تعریف و تمجید کسی هم نبود. دنبال مطرح نشدن نبود. من خودم در صدا و سیما بودم شاهد این بودم که کسانی بودند که برای چند دقیقه پخش تصویرشان در صدا و سیما با این و آن دعوا می کردند ولی شهید سلیمانی اهل این نوع حرکت ها نبود. من در گفتگو با برنامه "جمعه با سیاست" در رادیو هم گفتم، سردار سلیمانی با تأسیس سپاه قدس یک نیاز دفاعی راهبردی ایران را برآورده ساخت. هیچگاه دفاع از یک شهر در داخل آن شهر تعریف نمی شود. در زمان پیامبر اسلام هم اینگونه بود. اولویت با خارج مدینه بود. امنیت یک شهر با پایگاه های مستقر در داخل آن شهر، تأمین نمی شود. پایگاه های خارج از شهر است که امنیت این شهر را تضمین می کنند.

امروز کسانی هستند که می گویند، میدان باید تابع دیپلماسی باشد در حالی که در دنیا عکس این مطلب صادق است. این میدان است که مسیر دیپلماسی را مشخص می کند. ایالات متحده آمریکا یکی از بزرگترین دستگاه های دیپلماسی را در جهان دارد ولی در عین حال دارای 45 پایگاه نظامی فعال در سراسر خاورمیانه و آسیا میانه است. یا انگلیس که قرن ها سابقه سیاست ورزی دارد، همیشه طلایه دار نظامی گری است. این کشور ها علاوه بر دستگاه دیپلماسی و میدان دو بازوی مستحکم دیگر نیز دارند. غول های رسانه ای قوی برای پوشش خبرهای مد نظرشان و دیگر سازمان جاسوسی قدر قدرت برای تأمین اطلاعات مورد نیازشان. وقتی شما می خواهید به جایی حمله کنید اول نیاز به تبلیغات و منفعل کردن دشمن دارید. این یک اصل است. اینها این کار را می کنند. ما بعد از انقلاب با یک ارتش شاهنشاهی روبرو شدیم که بدنه آن نیازمند ترمیم و بومی سازی بود و در عین حال به این موضوع توجه پیدا کردیم که امنیت ایران زمانی تأمین خواهد شد که امنیت منطقه تأمین شود. خانه من زمانی امن است که محله من امن باشد. بنا به اعترف بایدن و کلینتون، داعش دست پرورده ایالات متحده آمریکا بود برای نفوذ به منطقه تحت عنوان مبارزه با تروریسم. بعد از تجهیز داعش برای تخریب کشورهای اسلامی، آمدند ائتلاف تشکیل دادند تا از اطلاعات نظامی کشورهای منطقه مطلع شوند و همه را ببرند زیر پرچم خودشان. ما قبول نکردیم. چون می دانستیم که هدف چیست؟ زیر ساخت های عراق و افغانستان را نابود کردند تا سیل مهاجران به سمت ایران بیایند و نظام اسلامی با بحران روبرو شود. اما نکته اینجاست، خود ائتلاف مبارزه با داعش به رهبری آمریکا به مراتب خطرناکتر از داعش بود. آنها می خواستند حداقل حضورشان برای ریشه کنی ظاهری داعش 30 سال باشد، ولی سردار شهید سلیمانی این موضوع را ظرف چند سال حل کرد و به همین دلیل و به خاطر کینه ای که داشتند، سردار دلها را شهید کردند. خواستند بحران ایجاد کنند تا در منطقه بمانند ولی بحران را نابود کردیم و دیگر بهانه ای برای ماندن نداشتند. و این دستاور بزرگ شهید سلیمانی است. بصیرت شهید بزرگوار نسبت به طرح شیطانی آمریکا برای منطقه.