مطمئناً درد و خستگی بعد از زایمان تا حدودی قابل انتظار و طبیعی است، اما درد شکم پس از زایمان می تواند برای اکثر زنان ناخوشایند و دور از انتظار باشد. برهمین اساس، ما در این مقاله سعی کرده ایم شایع ترین علل درد شکم پس از زایمان و راهکارهای درمانی آن را مورد بررسی قرار دهیم تا اگر شما هم یکی از آن دسته افرادی هستید که بعد از زایمان دچار درد شکمی شده اید بتوانید علل احتمالی و گزینه درمانی خود را بشناسید. پس تا انتها مقاله با ما باشید.
درد رحم بعد از زایمان
دردهای ناشی از جمع شدن رحم پس از زایمان، اغلب برای مادرانی که بارداری اول را تجربه کرده اند خفیف است و مدت زیادی طول نمی کشد، اما پس از زایمان دوم می تواند بیشتر باشد و معمولاً با هر بارداری، از بارداری قبلی شدیدتر می شود. به این دلیل که مادران در بارداری اول ماهیچه های رحم بهتری دارند و بنابراین رحم بیشتر تمایل به جمع شدن و باقی ماندن در حالت منقبض دارد.شیر دادن به نوزاد نیز می تواند این گرفتگی ها را ایجاد یا آنها را شدیدتر کند، زیرا مکیدن سینۀ شما توسط نوزاد باعث آزاد شدن هورمون اکسی توسین می شود که باعث انقباض خواهد شد. سعی کنید این انقباضات را به عنوان یک نکتۀ خوب و مثبت در نظر بگیرید، زیرا آنها معمولاً به کاهش خونریزی پس از زایمان کمک می کند و به همین دلیل است که بدن شما آنها را ایجاد می کند.
علل درد شکم و رحم بعد از زایمان
شش هفته اول پس از زایمان را دوره پس از زایمان می گویند. این دوره زمانی، یک دوره منحصر به فرد و تا حدودی شکننده است که در آن بدن زنان به حالت قبل از بارداری خود باز می گردد. گرفتگی هایی که به عنوان پس دردهای بعد از زایمان در ناحیۀ رحم شناخته می شود، به دلیل انقباضات رحم برای برگشتن به اندازه و موقعیت قبل از بارداری است.برخی از دلایل رایجی که می توانند منجر به درد شکم پس از زایمان شوند، عبارتند از:
پس دردها
پس از زایمان، رحم منقبض می شود و به اندازه طبیعی خود باز می گردد. این وضعیت می تواند باعث ایجاد گرفتگی های زیر شکم شود که به آنها پس درد گفته می شود. این دردها می توانند شبیه دردهای قاعدگی باشند. اگر آنها شدید هستند، برای ارزیابی با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید.بیشتر زنان در هفته اول پس از زایمان، شدیدترین این دردها را تجربه خواهند کرد. با این حال، بازگشت رحم به اندازه قبل از بارداری ممکن است تا شش هفته طول بکشد.
دردها معمولاً در هنگام شیردهی شدیدتر می شوند زیرا شیردهی ترشح اکسی توسین را تحریک می کند، هورمونی که باعث انقباض رحم می شود.این دردها معمولاً برای چند روز اولیه درست پس از تولد وجود دارند، زیرا رحم نزدیک به ۶ هفته طول می کشد تا به حالت اولیه بازگردد. شناخته شده است که تغذیه با شیر مادر باعث تحریک بیشتر این دردها می شود. مادرانی که اولین فرزند خود را به دنیا می آورند در مقایسه با دیگران درد کمتری دارند، زیرا رحم آنها قدرت عضلانی بیشتری را حفظ می کند.
شما نمی توانید از دردهای بعد از زایمان جلوگیری کنید و باید رحم شما منقبض شود و به اندازه قبل از بارداری بازگردد. با این حال، می توانید با استفاده از یک پد گرم کننده یا بطری آب گرم، دردهای پس از آن را درمان کنید. اگر پزشک به شما اجازه دهد، می توانید از مسکن های بدون نسخه مانند موترین (ایبوپروفن) یا سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) استفاده کنید.
یبوست
ناراحتی شکمی در دوران پس از زایمان نیز می تواند ناشی از یبوست باشد. چندین دلیل بالقوه برای یبوست پس از زایمان وجود دارد و تشخیص علت اصلی آن به شما کمک می کند تا بهترین راه را برای مدیریت آن پیدا کنید. دلایل احتمالی یبوست شما در دوره پس از زایمان، عبارتند از:
- استرس
- تغییرات هورمونی
- رژیم غذایی کم فیبر
- کاهش فعالیت بدنی بعد از زایمان
- پارگی واژن یا پرینه کبود شده (ناحیه بین مقعد و واژن) ناشی از زایمان
- هموروئید (که در دوران بارداری و همچنین در دوران پس از زایمان شایع است).
درد در محل اپیزیوتومی
داروها یکی دیگر از علل اصلی یبوست پس از زایمان هستند. بیهوشی و مواد افیونی مورد استفاده برای درد پس از زایمان می تواند باعث یبوست یا تشدید آن شود. برخی ویتامین ها مانند آهن نیز می توانند به یبوست کمک کنند یا آن را بدتر کنند. یبوست معمولاً در دوره پس از زایمان بهبود می یابد، برخلاف دوران بارداری که رحم روی روده بزرگ فشار می آورد.خوردن مقدار زیادی فیبر (به عنوان مثال، میوه ها، سبزیجات، لوبیاها، حبوبات، آجیل و غلات کامل) و نوشیدن آب فراوان در دوران بارداری و در دوران پس از زایمان، گام های حیاتی برای پیشگیری از یبوست است. دریافت فیبر کافی و هیدراته ماندن ممکن است تمام چیزی باشد که برای کاهش ناراحتی های روده پس از زایمان نیاز دارید. اگر نه، ورزش نیز می تواند کمک کننده باشد.
قبل از شروع هر گونه فعالیت بدنی، مطمئن شوید که از پزشک خود بپرسید که آیا انجام آن از نظر پزشکی برای شما بی خطر است یا خیر. اینکه چه زمانی می توانید به ورزش بازگردید به نوع زایمان و میزان فعال بودن قبل و در طول بارداری بستگی دارد. با پیاده روی کوتاه شروع کنید. می توانید کودک خود را در کالسکه بگذارید و برای هوای تازه بیرون بروید (که برای هر دوی شما مفید خواهد بود).اگر هموروئید دارید، حمام آب گرم می تواند کمک کننده باشد. همچنین می توانید درد ناحیه واژن یا مقعد را با مسکن های بدون نسخه یا با استفاده از کمپرس یخ تسکین دهید (مجدداً ابتدا با پزشک یا متخصص اطفال خود مشورت کنید. به خصوص اگر در دوران شیردهی هستید).اگر بیش از چند روز اجابت مزاج نداشته اید، به پزشک یا ماما خود اطلاع دهید. ممکن است مصرف مکمل فیبر، نرم کننده مدفوع و یا ملین را به شما توصیه کنند.
بهبودی ناشی از سزارین
پس از زایمان سزارین، معمولاً به دلیل بهبودی برش و زخم های داخلی، گرفتگی خفیف احساس می شود. همچنین احساس درد در اطراف برش به خصوص در چند روز اول طبیعی است.بهترین کاری که می توانید بعد از سزارین انجام دهید این است که به اندازه کافی استراحت کنید و از وارد کردن فشار زیاد به شکم خود جلوگیری کنید. هیچ چیز سنگین تر از کودک خود بلند نکنید. اگر سزارین شده اید، حتماً در دوران نقاهت پس از زایمان، داروهای مسکن را طبق تجویز و تجویز پزشک مصرف کنید.برای اینکه زمان لازم برای بهبودی برش شما وجود داشته باشد، از دوستان و اعضای خانواده بخواهید که در تهیه وعده های غذایی، کارهای خانه و سایر وظایف کمک کنند. فقط مطمئن شوید که آنها مانع نیاز شما به استراحت نمی شوند.
در صورت امکان، افراد حرفه ای را استخدام کنید تا کارهای بزرگتری مانند خرید و نظافت را انجام دهند. این به شما زمان و انرژی می دهد تا روی شفای خود و نوزاد جدیدتان تمرکز کنید.اگر درد شما شدید، مداوم است یا با توصیه های بالا تسکین نمی یابد، با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائم “هشدار دهنده” را تجربه کردید، فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. این علائم و نشانه ها می تواند نشان دهنده عوارضی مانند عفونت و خونریزی باشد.
تسکین پس درد ناشی از جمع شدن رحم
در صورت داشتن پس دردهای پس از زایمان، بهتر است مراقب باشید که مثانۀ خود را پر نگه ندارید. مثانۀ پر باعث می شود رحم نتواند به راحتی جمع شود. به طورکلی نکاتی وجود دارد که می توانید با رعایت آنها از میزان این درد کم کنید. برخی از این نکات شامل موارد زیر است:
- دفع ادرار، حتی به مقدار کم را هم انجام دهید، حتی اگر نیازی به آن حس نمی کنید.
- خوابیدن به صورت دمر، درحالی که یک بالش زیر شکم قرار دارد به برخی از خانم ها کمک می کند.
- ماساژ ملایم و آرام پایین شکم به برخی از مادران کمک می کند.
- مصرف ایبوپروفن می تواند در کاهش پس درد پس از زایمان مؤثر باشد؛ قبل از مصرف هر دارویی لازم است به پزشکتان اطلاع دهید.
موارد نیازمند مراجعه به پزشک
در صورت مشاهدۀ هر کدام از موارد زیر لازم است با پزشکتان تماس بگیرید، زیرا این موارد می تواند نشانۀ عفونت یا مشکل دیگری باشد که نیاز به توجه و پیگیری پزشکی دارد:
- کاهش پیدا نکردن درد و گرفتگی پس از گذشت چند روز
- غیرقابل تحمل شدن این درد و گرفتگی
دلایل درد باسن در بارداری و روش های درمان
