اگر می‌خواهید بدانید گیتار بیس چیست در این مطلب به صورت کامل ویژگی‌های این نوع گیتار را برای شما توضیح می‌دهیم و مدلهای مختلف آن را معرفی میکنیم. برای قرن‌ها، یکی از سازهای محبوب در میان سازهای مختلف دنیا، ساز دابل بیس بود که یک نوع ساز برای اجراهای ارکسترال به شمار می‌رفت که می‌توانستید با استفاده از آن نت‌های بسیار بم را بنوازید.
اواسط قرن بیستم اما، ساز جدیدی برای نوازندگان بیس طراحی شد که می‌توانستند بر روی آن به تمرین قطعات مختلف بپردازند و یا آن‌ها را اجرا کنند. این ساز جدید، گیتار بیس(guitar bass) بود. پس از مدت کوتاهی اما گیتار بیس‌های الکتریک به بازار عرضه شدند و به سرعت در سبک‌هایی مانند پاپ، جز، راک، هیپ هاپ، R&B و حتی موسیقی کلاسیک مورد استفاده قرار گرفتند.
گیتار بیس (گیتار باس) را می‌توانیم یک نوع گیتار از خانواده گیتارهای الکتریک بدانیم که به طور اختصاصی برای نواختن و باز تولید فرکانس‌های بیس استفاده می‌شود. همانند گیتارهای الکتریک، برای گیتارهای بیس نیز از پیکاپ‌های مختلف استفاده می‌شود که وظیفه این پیکاپ‌ها جذب کردن ارتعاش سیم‌ها و تبدیل آن به سیگنال الکتریکی می‌باشد. در نهایت این سیگنال الکتریکی از طریق خروجی گیتار bass به آمپلی فایرها منتقل می‌شود و صدا از این طریق تولید می‌شود.
گیتار بیس (Bass Guitar) نوعی ساز زهی است که صدایش به وسیلهٔ یک تقویت کنندهٔ الکتریکی (آمپلی‌فایِر) تقویت می‌شود. گیتار بیس سازی است عامه پسند و دارای طرفداران خاص خود را دارد.
این ساز برای تولید صداهایی با فرکانس و تُنِ پایین استفاده می شود، از نظر ظاهری بسیار شبیه به گیتار الکتریک است، با این تفاوت که بدنهٔ بزرگ تری دارد، دسته و میزان بندی اش بلندتر است، و معمولاً دارای چهار سیم (و گاهی پنج یا شش) است که از نظر تُن، یک اُکتاو پایین تر از گیتار الکتریک، در محدودهٔ بیس کوک می شود. گیتار بیس، هم می تواند دارای پرده بندی باشد و هم نباشد، اما در اکثر موسیقی های عامه پسند، بیس های پرده بندی شده رایج اند.
شاید برای خیلی ها سوال باشد که کدام تلفظ درست است؟ بیس یا باس. دیکته صحیح برای این ساز bass، به معنی صداهایی با فرکانس پایین می باشد…
و اما base به معنی پایه و اساس است که هیچ ربطی به نام این ساز ندارد و اما تلفظ bass در زبان انگلیسی بیس beis است. گیتارها در حالت عادی 6 سیم دارند. در حالی که گیتار بیس تنها 4 سیم دارد و صداهای بسیار بم و عمیق ایجاد می کند. این گیتارها سنگین و بلند هستند و مانند سایر گیتارهای الکتریک برای اجرا نیاز به آمپلی فایر دارند.
گیتارهای بیس برای اجرای نت های یکتا و همراهی با یک گیتار اصلی طراحی شده اند. بسیاری از گیتاریست ها در زندگی کاری خود گیتار بیس را امتحان می کنند. هرچند بهتر است کار خود را با گیتار بیس آغاز نکنید. برای یادگیری مناسب گیتار، بهتر است روش آکورد گرفتن را نیز یاد بگیرید. و برای این کار بهتر است اول گیتارهای عادی را یاد بگیرید و سپس به سراغ بیس بروید.
دهه‌های 1930 و 1940 : در دههٔ 1930 پاول توتمارک (به انگلیسی: Paul Tutmarc)، موزیسین و مخترع معروف (اهل سیاتل، واشینگتن، واشینگتن)، اولین گیتار الکتریک بیس را به‌صورت مدرن، از یک ساز پرده‌بندی‌شده که برای نگه داشتن در دست و نواخته شدن به‌صورت افقی طراحی شده‌بود ساخت. کاتالوگ فروش سازهای الکتریک کمپانی پاول توتمارک، آئودیووکس (به انگلیسی: Audiovox) شامل "مدل 736 Bass Fiddle" می‌شد که دارای 4 سیم، پرده‌بندی شده‌بود و بدنه‌ای توپُر به طول 30٫5 اینچ داشت. تغییر شکل این ساز به فرم گیتارمانند باعث می‌شد که راحت‌تر نگه داشته شود و حمل‌ونقل آن آسان شود. اضافه شدن پرده‌های بیشتر باعث شد تا بیسیست‌ها آزادی عمل بیشتری در نواختن داشته‌باشند. حدود 100 عدد از این نوع ساز در دههٔ 1930 ساخته شد.
در سال 1947، باد توتمارک (به انگلیسی: Bud Tutmarc) شروع به فروختن مدلی شبیه "Fiddle 736" برای شرکتی به نام سرنادر (به انگلیسی: Serenader) کرد و به‌صورت آشکارا به تبلیغ آن در کاتالوگ شمارهٔ 48 شرکت هیتر (به انگلیسی: Heater Co) پرداخت؛ گرچه اختراعات خانوادهٔ توتمارک موفقیت زیادی در بازار کسب نکرد.
دههٔ 1950 : لئو فندر به کمک همکارش، جورج فولرتن (به انگلیسی: George Fullerton)، اولین گیتار بیس توپُر الکتریکی را تولید کرد. گیتار فندر پرسیژن (به انگلیسی:Fender Precision Bass) او در سال 1951 معرفی شد و به یک مدل استاندارد صنعتی تبدیل شد. پرسیژن بیس یا P-bass از یک تخته‌سنگ نتراشیدهٔ ساده که به مدل تلکستر (به انگلیسی: Telecaster) با پیکاپ تک‌سیم‌پیچ شبیه بود به گیتاری با بدنهٔ منحنی و لبه‌های تخت تبدیل شد که موجب راحتی نوازنده می‌شد. همچنین یک پیکاپ چهار قطبی (تک‌سیم‌پیچ) نیز روی آن سوار بود. پیکاپ چند تکه در سال 1957 معرفی شد.
در حالت عادی، گیتارهای بیس (guitar bass) دارای چهار عدد سیم هستند اما مدلهای مختلفی نیز در بازار وجود دارند که به شکل پنج سیم، شش سیم، هفت سیم و حتی هشت سیم نیز به بازار عرضه شده‌اند. همانند یک گیتار عادی، فاصله میان نت‌های هر سیم با سیم پایینی فاصله چهارم آن نت می‌باشد.
در واقع یک گیتار bass شامل نت‌های چهار سیم بالایی گیتار است که به شکل EADG می‌باشد. در گیتار بیس‌های پنج سیم، یک سیم به سیم‌های بم اضافه شده و کوک به شکل BEADG تبدیل می‌شود. اگر گیتار مورد نظر، گیتار بیسی شش سیم باشد، یک سیم دیگر به سیم‌های زیر اضافه می‌شود و کوک نهایی به شکل BEADGC خواهد بود.
گیتار بیس ها انواع مختلفی دارند. در این قسمت شما را با انواع آن آشنا می کنیم. یکی از دلایلی که می تواند باعث تفاوت در انواع ساز در بازار شود، چوب های متفاوت در ساخت آن ها می باشد. این ساز را می توان به وسیله ی چوب توسکا، کائوری، ماهون و افرا ساخت. هر کدام از این چوب ها ویژگی های خاص خود را دارند.
چوب توسکا: این چوب ها رنگ و بافت بسیار زیبا و جذابی دارند. به همین سبب سازندگان گیتار بیس از این چوب به میزان زیادی استفاده می کنند. این چوب همچنین صدایی با تن مناسب ایجاد می کند.
چوب ماهون: گیتار بیس هایی که با این چوب ساخته می شوند، صدای پر حجم و گرمی را به وجود می آورد. تراکم این چوب ها به میزان متوسطی است به همین سبب باعث می شود که فرکانس های بالا ارتقا پیدا کنند.
چوب کائوری: قیمت این چوب به نسبت دیگر چوب ها پایین می باشد به همین دلیل در گیتار های قیمت پایین و کیفیت پایین از این چوب استفاده می شود. فرکانش صدایی که این چوب ایجاد می کند به فرکانس های میانی متمایل است.
چوب افرا: تراکم این چوب بسیار بالا می باشد به همین سبب می تواند صدای بسیار واضح و روشنی را به وجود آورد. بسیاری از افرادی که متخصص ضبط صدا هستند، این چوب را برای ساخت این ساز پیشنهاد می دهند. این امر به دلیل شفاف بودن صدا و تفکیک بالای نت ها در گیتار های با چوب افرا می باشد.
بعد از اینکه متوجه شدید گیتار بیس چیست می‌خواهیم مدلهای مختلف آن را هم برایتان عنوان کنیم. همانند بسیاری از سازهای موجود در بازار، گیتارهای بیس نیز به اشکال مختلف به بازار عرضه شده است و مدلهای مختلفی دارد.
شاید اولین گیتار بیسی که به بازار عرضه شد، 736 Bass Fiddle باشد که در سال 1935 به بازار عرضه شد. این ساز در ابتدا تفاوت‌های بسیار زیادی با سازهای دابل بیس داشت که اصلی‌ترین تفاوت را می‌توانیم داشتن فرت‌هایی بر روی دسته آن بدانیم. این موضوع اما برای بسیاری از نوازندگان خوشایند بود زیرا در این حالت می‌توانستند ساز خود را راحت‌تر گذشته رگلاژ کنند و همچنین نوازندگان بیشتر می‌توانستند یادگیری این ساز را آغاز کنند.
اما اولین نسخه از گیتار بیس‌های الکتریک به شکل امروزی توسط مهندسین شرکت فندر و با تولید گیتار بیس Precision Bass تولید شد. این ساز که اکنون آن را با نام P Bass می‌شناسند، از بدنه ای بسیار شبیه به بدنه گیتارهای تلکستر این شرکت بهره می‌برد. در طول سالها، طراحی و امکاناتی که برای این گیتار فندر در نظر گرفته شد دستخوش تغییرات فراوانی شد اما همچنان این گیتار یکی از پرطرفدارترین و پرفروش‌ترین گیتارهای شرکت فندر به شمار می‌رفت.
از جمله نوازندگان محبوب و افسانه ای که از گیتار بیس‌های P Bass برای ضبط و اجراهای خود استفاده کرده‌اند می‌توانیم به David Brown، نوازنده گیتار بیس بند کارلوس سانتانا، Roger Waters، بیسیست و آهنگساز افسانه ای گروه پینک فلوید، John Deacon، بیسیست گروه راک کویین و Steve Harris، نوازنده گیتار و آهنگساز گروه آیرون میدن اشاره کرد.
از دیگر گیتار بیس‌های مشهوری که توسط شرکت فندر ساخته شد می‌توانیم به گیتار بیس‌های Jazz Bass اشاره کنیم که برای اولین بار در سال 1960 به بازار عرضه شد. این به طور اختصاصی به گونه ای طراحی شده بود که فرکانس‌های تربل و میدرنج خوبی را نیز در اختیار داشته باشد (در حالی که گیتار بیس‌های P Bass برای فرکانس‌های بیس و ساب خود محبوب بودند.) بدنه‌ای که برای ساخت این گیتار بیس مورد استفاده قرار گرفت، بدنه ای الهام گرفته شده از گیتارهای Jazzmaster این شرکت بود.
نکته جالب این است که نه تنها گیتارهای Jazzmaster، بلکه گیتار بیس‌های Jazz Bass بیشتر توسط نوازندگان راک مورد استفاده قرار گرفته‌اند اما نوازندگان جز مشهوری نیز از این گیتارها برای ضبط آهنگ‌های خود استفاده کرده‌اند.
یکی از جذابیت‌های این گیتارها، این است که می‌توانید به شیوه‌های مختلف با آن‌ها به نوازندگی بپردازید و در سبک‌های مختلف به صدای مورد نظر خود دست پیدا کنید. برای مثال، در برخی از سبک‌ها، از گیتار بیس برای کمک به ریتم درامز استفاده می‌شود در حالی که در برخی از سبک‌ها از این ساز برای تکمیل کردن صدای گیتار استفاده می‌شود.
شما هنگام نواختن این ساز نه تنها باید دقت بسیاری به نوع ریتم و نحوه نواختن درامز داشته باشید، بلکه باید سعی کنید تا با استفاده از نت‌های جالب و متفاوت، حضور خود را در میکس نشان دهید.
همچنین این نکته را در نظر داشته باشید که باید ساز خود را مرتبا کوک کنید. این موضوع، یکی از مشکلات اساسی در نوازندگان بیس است که ساز خود را کوک نمی‌کنند در حالی که گیتار بیس به عنوان یکی از اصلی‌ترین پایه‌های آهنگ شما، باید همواره کوک باشد. کوک نبودن گیتار بیس همانند کوک نبودن گیتارهای الکتریک به سرعت قابل تشخیص نیست، اما پیشنهاد میکنیم که حتما یک تیونر حرفه‌ای در کنار خود داشته باشید تا مرتبا ساز خود را چک کنید.
گیتار باس (باس الکتریک) سازی زهی زخمه‌ای است که به سبک گیتار الکتریک ساخته شده اما فرکانس پایین‌تری ایجاد می‌کند. طول دسته‌ی بلندتر و اندازه‌ی بزرگتری دارد و بم‌ترین ساز در خانواده‌ی گیتارها به شمار می‌رود. در این ساز، صدا با لرزش سیم باس فلزی در بالای یک یا چند پیکاپ آهنربایی، ایجاد می‌شود.
