سونامی مهاجران افغان در راه است/ حمایت از طالبان خلاف تمام ارزش هایی است که هویت ما را می سازند

برخی از کارشناسان مسائل بین الملل، وضعیت کنونی افغانستان را به یک بمب هیدروژنی ساعتی تشبیه می کنند. این بمب هر لحظه می تواند منفجر شود و نه تنها کل افغانستان را در آتش خود نابود کند، بلکه زبانه های این آتش کل منطقه خاورمیانه را در کام خود فرو خواهد کشید. سقوط دولت مرکزی افغانستان به معنای سقوط آرزوهای یک ملت برای داشتن یک حکومت دموکراتیک و مبتنی بر ارزش های جامعه مدنی است. تسلط یک گروه افراط گرا بر خاک افغانستان، کل این کشور را دستخوش ناامنی، کشتار، خشونت و افراط خواهد کرد. البته، حضور طالبان در رأس قدرت در افغانستان صرفاً به معنای انتقال قدرت در یک کشور نیست. پس لرزه های مهیب این انتقال، کل منطقه را خواهد لرزاند. گروهی که ظرفیت بالای خود برای افراط و خشونت را پیشتر به صورت کامل نشان داده است، این بار از تغییر رفتار سخن می گوید! گزارشات میدانی از حضور نیروهای داعش و القاعده در بین صفوف نیروهای طالبان خبر می دهد. این یک زنگ خطر جدی برای ایران و کشورهای منطقه است. طالبان و متحدانشان در طول سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، مرتکب قتل عام علیه غیرنظامیان افغان شدند، از تأمین غذا برای ۱۶۰٬۰۰۰ غیرنظامی گرسنه توسط سازمان ملل جلوگیری کردند و با سیاست زمین سوخته، مناطق وسیعی از زمین حاصلخیز را سوزاندند و ده ها هزار خانه را ویران کردند. در طول حکومت خود، آنها سرگرمی ها و فعالیت هایی مانند پرواز بادبادک و نگهداری پرندگان به عنوان حیوانات خانگی را ممنوع کردند و اقلیت های مذهبی و قومی را مورد تبعیض قرار دادند. طبق اعلام سازمان ملل متحد، طالبان و متحدان آنها مسئول ۷۶٪ از تلفات غیرنظامیان افغان در سال ۲۰۱۰، ۸۰٪ در ۲۰۱۱ و ۸۰٪ در سال ۲۰۱۲ بودند. طالبان همچنین دست به نسل کشی فرهنگی زده و بناهای تاریخی بسیاری از جمله بوداهای معروف ۱۵۰۰ ساله بامیان را تخریب کرده است. تسلط داعش بر سوریه و بخشی از خاک عراق، نشان داد که رشد افراط گرائی در هر نقطه خاورمیانه تا چه اندازه می تواند برای منافع کل کشورهای منطقه خطرآفرین باشد. متأسفانه به نظر می رسد جمعی از سیاست ورزان و تصمیم سازان در کشور بر تطهیر طالبان همت گماشته و حتی برای سقوط شهرهای افغانستان و تسلط این گروه افراطی بر خاک افغانستان هلهله سر می دهند! این فاجعه در عرصه سیاست خارجی نه تنها ابعاد اجتماعی و اقتصادی وحشتناکی در پی دارد، بلکه امنیت ملی کشور را در معرض خطرات جدی قرار داده است. برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ دکتر شهرام فتاحی استاد روابط بین المل و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد کرمانشاه رفته ایم. دکتر فتاحی سابقه ریاست بر دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد کرمانشاه و معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد کرمانشاه را در کارنامه دارد. نظر مخاطبان ساعد نیوز را به مطالعه این مصاحبه جلب می کنیم:

تقریباً 80 درصد خاک افغانستان به کنترل طالبان درآمده است/ خروج آمریکا از افغانستان برای حضور قدرتمند در تقابل ژئواستراتژیک و ژئواکانمیک با چین است/ آمریکا می خواهد انرژی بازیگران یاغی صرف مدیریت بحران افغانستان شود.

ساعد نیوز: نقش آمریکا در بحران به وجود آمده در افغانستان چیست؟ برخی معتقدند که خروج آمریکا از افغانستان با اهداف خاص استراتژیک صورت گرفته است و هدف ایجاد یک مشکل در یکی از جبهه های حیاتی برای رقیب یعنی روسیه برای تمرکز بر روی چین است. این تحلیل تا چه اندازه درست است؟

دکتر شهرام فتاحی: واقع مطلب این است که برای تحلیل نقش آمریکا در این رویداد باید به عقب برگردیم و به وقایعی اشاره کنیم که باعث حضور آمریکا در افغانستان و متعاقب آن تصمیم این کشور برای خروج از منطقه شد. بهانه آمریکا برای حضور نظامی در افغانستان، حوادث یازدهم سپتامبر سال 2001 و حمله به برج های دو قلوی تجارت جهانی در نیویورک توسط القاعده بود. این که حقیقت ماجرا چه بوده و چه کسی در واقع این حملات را طراحی کرده مطلبی است که در دایره بحث کنونی ما نمی گنجد. فی الواقع، بعد از حوادث یازدهم سپتامبر آمریکا تصمیم گرفت تا برای مبارزه با القاعده به افغانستان حمله کند. عملیاتی تعریف شد به نام پروژه آزادی پایدار. این عملیات قرار بود تا بنیادهای فکری و سنتی و قبیله ای افغانستان را در هم شکند و زمینه را برای دولت-ملت سازی در این کشور مهیا سازد. قرار بود در افغانستان، القاعده ریشه کن شود و یک افغانستان نوین ساخته شود.

آمریکا می خواست این دولت-ملت سازی را به صورتی اجباری عملی سازد و آمریکایی ها معتقد بودند که چنین تجربه ای را بعد از جنگ جهانی دوم داشته اند. طالبان از آمریکا خواست تا مدارک حضور القاعده در عملیات انتحاری یازدهم سپتامبر را ارائه دهد، ولی آمریکا چنین مدارکی را ارائه نکرد. چه اتفاقی افتاد؟ پیش از حضور آمریکا در افغانستان، این کشور 70 درصد مواد مخدر دنیا را تولید می کرد. نه تنها این فرایند متوقف نشد بلکه حجم تولید مواد مخدر تا حدی بالا رفت که امروز افغانستان 90 درصد مواد مخدر دنیا را تولید می کند. هزاران نفر در افغانستان به بهانه های واهی و طی عملیات های کور و غیراخلاقی و غیرانسانی، جان خودشان را از دست دادند. ما شاهد حضور یک کشور استعمارگر در افغانستان بودیم و شعار "آزادی پایدار" در واقع یک شعار خالی و بی اساس بود.

بسیاری از تحلیلگران آمریکایی به مقامات تصمیم گیر این کشور یادآور شدند که تلاش برای دولت -ملت سازی در افغانستان مانند کاشتن یک بذر خوب و مستعد در یک بیابان خشک و بی آب و علف است. دکترین خروج آمریکا از افغانستان یک تصمیم حاکمیتی در آمریکا بود که در دوره ریاست جمهوری ترامپ زمینه آن مهیا شد و در دوره بایدن، رنگ واقعیت به خود گرفت. آمریکایی ها مانند یک دزد، شبانه از پایگاه بگرام خارج شدند. وزیر امور خارجه میلیتاریست آمریکا مایک پامپئو در قطر حداقل 2 دور با طالبان مذاکره کرد و مصالحه نامه ای تنظیم شد که آمریکا از افغانستان خارج شود. به هر صورت زمینه برای پیشروی نیروهای طالبان مهیا شد و امروز شاهد این هستیم که بیش از 80 درصد خاک افغانستان در دست این گروه است و تنها بخشی از هرات و خود کابل سقوط نکرده است.

خوب الان باید این پرسش را مطرح سازیم که چرا آمریکا این کار را کرد؟ یک بُعدش همان تقابل تمام عیار ژئواستراتژیک و ژئواکانمیک آمریکا با چین است. گفتند که برای این تقابل به کل عِدّه و عُدّه خودشان نیاز دارند و طبیعتاً حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان خلاف استراتژی شان است. این تقابل برای آمریکایی ها به تعبیر ساموئل هانتینگتون، یک نبرد آخرالزمانی است. آمریکا از افغانستان خارج شد. البته بایدن گفته است که هر زمان نیاز باشد، به افغانستان بازخواهند گشت. یک استخوان را لای زخم باقی میگذارند تا تا بخشی از انرژی بازیگران به اصطلاح یاغی از دید آمریکا (یعنی ایران و چین) برای مبارزه با بحران طالبان صرف شود چرا که حضور طالبان در افغانستان به معنای ناامن شدن مرزهای ایران و روسیه و خطر گسترش افراط گرائی در منطقه است.

تصمیم آمریکایی ها بر این است که یک بار دیگر، منطقه به صورت کامل غرق در بحران شود تا هیچ علامت سؤالی در برابر حضور آنها در منطقه باقی نماند. درست مثل همان کاری که در جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم و در بالکان انجام دادند. منتظرند تا کل جنگل در کام آتش فرو رود و بعد از آن در کسوت یک قهرمان هالیوودی وارد میدان شود تا به درگیری و منازعه پایان دهد.

تفکر طالبانیسم دقیقاً شبیه تفکر صهیونیسم یک تفکر افراطی با عُلقه های قومی و ایدئولوژیکی است/ غُسل تعمید طالبان در کشور توسط عده ای، ماهیت این گروه تروریستی و افراطی را تغییر نمی دهد/ شیعه کشی برای طالبان یک اصل عقیدتی و فضیلت دینی است.

ساعد نیوز: برخی در داخل کشور از تغییر طالبان سخن می گویند و معتقد هستند که طالبان دیگر آن طالبانی نیست که مجسمه بودا را در بامیان نابود کرد، نسل کشی هزاره ها را رقم زد و خشونت های بی پایان بر علیه مردم مظلوم افغانستان را روا داشت؛ دیپلمات های بی دفاع ما را در مزار شریف شهید کرد. امروز طالبان یک طالبان طاهر و طیب است. نظرتان در این خصوص چیست؟

دکتر شهرام فتاحی: سؤال اول این است که ما با چه کسانی طرف هستیم؟ اول ماهیت این افراد و تفکراتشان را بشناسیم، بعد درباره شان نظر بدهیم. تفکر طالبانیسم دقیقاً شبیه تفکر صهیونیسم یک تفکر افراطی با عُلقه های قومی و ایدئولوژیکی است. شاکله و ستون فقرات طالبان را پشتون ها ساخته اند. پشتون ها اسماً به اسلام حنفی معتقدند و در فقه به مکت مرتجعانه دیوبندیه تعلق دارند. اصول عقاید این قوم چیست؟ اول این که یک مردسالاری سفت و سخت بر جامعه طالبان حاکم است. آنها معتقدند که یک مرد پشتون باید پرده دار نوامیس خودش باشد. حجاب یعنی پوشیدن برقع و یک زن حق ندارد از منزل خارج شود مگر به همراه یکی از محارم خود. کسانی که در حال غسل تعمید دادن به طالبان در داخل ایران هستند با چه معیار و مقیاسی این کار را انجام می دهند؟! حتی خود طالبان متوجه است که مطالبی که در مورد تغییر آنها منتشر می شود، مطالب نادرستی است.

وقتی آقای ظریف از طالبان در تهران میزبانی می کند، آیا اعتباری برای ما نزد همکیشانمان باقی میماند؟!/ لشکر فاطمیون که دوشادوش حاج قاسم در سوریه شهید داده است از همین شیعیان افغانستان تشکیل شده است!/ نسل کشی هزاره ها لکه ننگی بر پیشانی طالبان برای همیشه است.

طبق گزارشات میدانی، وقتی این گروه وارد تخال شده است، اعلام کرده که هر خانواده باید یک دختر به طالبان بدهد. آنها مردم را مجبور می کنند که دخترانشان با تروریست های طالب ازدواج کنند. جالب است بدانید که شیعه کشی نزد طالبان، یک فضیلت محسوب می شود. مهدور الدم دانستن شیعیان ذات طالب ها را تشکیل می دهد. ما به عنوان ام القرای شیعیان باید از همکیشان خودمان دفاع کنیم. همان کاری که در یمن و سوریه و لبنان به خوبی انجام داده ایم. چرا سیاستمداران و تصمیم سازان ما آمده اند دست طالبان را فقط با یک قول آنها برای مبارزه با داعش در خاک افغانستان باز گذاشته اند؟ جان میلیون ها تاجیک و هزاره در خطر است. آیا می شود جان این همه انسان بیگناه را قربانی یک قول واهی کرد؟

تطهیر طالبان به معنای تأئید مشی خوارج نهروان است.

این یک کوته فکری استراتژیک است. ما در مورد سرحداتی صحبت می کنیم که قبل از معاهده پاریس بخشی از خاک کشور عزیزمان را تشکیل می دادند. یقیناً طالبان تغییر نکرده است و بنا بر ذات خودش، بعد از استیلا بر خاک افغانستان، به خشونت و نسل کشی روی خواهد آورد. وقتی آقای ظریف از طالبان در تهران میزبانی می کند، آیا اعتباری برای ما نزد همکیشان مان بافی می ماند؟ طالبان 11 بار حکم به کشتار و قتل عام شیعیان افغانستان داده است. 60 درصد جمعیت هزاره ها در قرن بیست توسط پشتون ها قتل عام شده اند. شما درباره گروهی صحبت می کنید که همه چیز را با عینک ایدئولوژی می بیند! کسی که بالاصاله ایدئولوژیک است چطور می تواند مورد اعتماد ما باشد. همان طور که می گویند: خطرناکترین آدم ها، کسانی هستند که اعتقاد زیاد و عقل کم دارند. درست مانند خوارج نهروان عمل می کنند.

توافق با طالبان یعنی وهن آشکار در عرصه سیاست خارجی کشور!/ ایستادن در کنار طالبان برای کسی آبرو ایجاد نمی کند.

گفته می شود که به ازای حمایت از طالبان، قرار شده است که داعش در خاک افغانستان ریشه کن شود. ما چه نیازی به طالبان برای ریشه کن کردن داعش داریم. سپاه قدس با توان و قدرت بی مثالش داعش را در سوریه و عراق نابود کرد. شهید سلیمانی جان خودش را فدای مبارزه با داعش و آمریکای جنایتکار کرد. حالا ما آمده ایم با طالبان که خودش یک گروه تروریستی و ضد شیعه است توافق کرده ایم که بیائید با داعش بجنگید؟ این وهن در عرصه سیاست خارجی است. ما درباره یک سیستم رادیکال صحبت می کنیم که بسیار خطرناک بوده و تجربه هر نوع خشونتی را دارد. ما نباید بر مشی موازنه تهدید عمل کنیم. گذاشتن تخم مرغ های سیاست خارجی در سبد طالبان بدترین تصمیمی است که درباره مسأله افغانستان گرفته شده است. متأسفانه این مورد هم یکی از هزینه هایی است که به دلیل همسوئی با روسیه بر سیاست خارجی ما تحمیل می شود.

با این وضعیت باید منتظر سونامی مهاجران افغان باشیم/ کشور در وضعیت بحران اقتصادی است و این بحران با حضور مهاجران، عمیق تر خواهد شد/ حضور مهاجران به معنای به خطر افتادن امنیت جامعه است.

ساعد نیوز: تحلیل شما از آینده این بحران چیست؟ بحران افغانستان چه عواقبی برای کشور ما دارد؟

دکتر شهرام فتاحی: من صراحتاً می گویم، این روزها احساس استیصال می کنم. 2 تا 3 میلیون افغان به سمت ایران خواهند آمد. کشور در بحران اقتصادی با هزاران مشکل اجتماعی قرار دارد. حضور این مهاجران افغانی اوضاع را بدتر خواهد کرد. آقای لیلاز ساده باورانه می گوید که حضور مهاجران افغان یعنی تزریق نیروی جوان ارزان قیمت به بازار!! نمی دانم اساس این نوع تحلیل ها چیست؟ این نوع تحلیل ها را باید کجای دلمان بگذاریم؟ وقتی این افراد وارد بازار می شوند و کار مناسبی برای خودشان پیدا نمی کنند، از روی بیکاری و برای تأمین زندگی فرزندانشان وارد بازار قاچاق مواد مخدر و بزهکاری می شوند. می گویند مرزها امنیت اش برقرار است؛ اگر که می توانستیم از مرزهایمان با افغانستان مراقبت کنیم این همه مهاجر افغان در کشور نبود. صد سال پیش این مرزها را می توانستیم ببندیم.

ورود افغان های مهاجر جدید به بازار کار فروپاشیده ایران یعنی تیر خلاص به بازار کار!/ وظیفه ما این است که باید فریاد بزنیم و ناقوس ها را به صدا درآوریم که یک بحران بزرگ اجتماعی و اقتصادی در راه است.

من نمی دانم با این مشی غلطی که سیاست خارجی کشورمان در مسأله افغانستان در پیش گرفته، با سونامی مهاجران چه کار خواهند کرد؟ بازار کار ما فروپاشیده است. در آمار شفافیت بین المللی فشل ترین سیستم را به لطف آقای روحانی صاحب هستیم. این افراد مهاجر را می خواهید کجا سکونت دهید؟ ما باید داد بزنیم و ناقوس ها را به صدا درآوریم. این نوع برخورد با مسأله افغانستان نه به نفع کشور افغانستان است نه به نفع ملت ایران. دولت مرکزی افغانستان، در میان فساد گسترده، سکولاریزم و تناقض های ساختاری نتوانست خودش را پیدا کند. جریان عبدالله عبدالله و اشرف غنی نفهمیدند که دشمنی پشت دروازه است که منتظر فرصت مناست برای نابود کردن جامعه نوپای مدنی افغانستان است. آنها وقتی درباره نتیجه انتخابات با همدیگر دعوا می کردند، طالبان در حال بازسازی خودش بود.

متأسفانه مسئولان جمهوری اسلامی ایران با این ایده که خوب دولت مرکزی افغانستان به صورت کامل راه خودش را از ما جدا کرده، باب گفتگو را با طالبان باز کردند. این گفتگو با طالبان منجر به پیشروی بیشتر این گروه تروریستی در خاک افغانستان شد. در آینده ای نه چندان دور عواقب وحشتناک این تصمیم استراتژیک را شاهد خواهیم بود. طالبان منشأ احساس تهدید علیه تمام ارزشهایی است که هویت کشور ما را می سازد. ما باید این را بفهمیم که همنشینی با طالبان برای سیاست خارجی ما مخرب است. ما باید امروز از دستاوردهای شهید احمد شاه مسعود دفاع کنیم نه زمینه سازی برای استقرار طالبان. طالبان یک گروه تروریستی ضد فرهنگ است که جز کشتار و نسل کشی راه دیگری برای ورود به قدرت نمی شناسد.

دکتر احمد بخشی : خروج آمریکا از افغانستان، پیشروی طالبان و آینده منطقه