اختلال روانی ترس از بیماری یا نوسوفوبیا

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از نی نی سایت،نگرانی شخص مبتلا به ترس از بیماری، حتی پس از دادن آزمایش و مطمئن شدن از منفی بودن جواب آن، تداوم پیدا می کند. این نگرانی می تواند او را برای معاینه یا آزمایش مجدد به مطب پزشک بکشاند و مدام فکرش را درگیر خواهد کرد.ترس و اضطراب شدید حتی می تواند منجر به بروز نشانه های جسمانی شود.

بعضی از این نشانه های احتمالی را در ادامه می توانید ببینید:
سرگیجه
حالت تهوع
تندشدن نبض
عرق کردن
تنفس سریع
مشکل در به خواب رفتن

یکی از دیگر نشانه های رفتاری شخص مبتلا به ترس از بیماری، اجتناب کردن است؛ به این معنا که ممکن است نخواهد در معرض هیچ اطلاعات دیگری راجع به بیماری قرار بگیرد.
اگر از اخبار تلویزیون یا دوست و آشنا چیزی راجع به بیماری بشنود، ممکن است مضطرب و پریشان شود.حتی ممکن است از سوار شدن به وسایل نقلیه عمومی و حضور در اماکن پررفت وآمد هم اجتناب کند.

اگر در خانواده چنین شخصی سابقه ابتلا به بیماری خاصی وجود داشته باشد، تمام هم ّوغمش بر پیشگیری از ابتلا به آن و دوری از عوامل تشدیدکننده خطر بروز بیماری خواهد بود.اما از سوی دیگر، برخی افراد مبتلا به این اختلال، ترجیح می دهند به هر طریقی شده اطلاعات بیشتری درباره بیماری های بخصوصی به دست آورند.

ممکن است ساعت ها وقت خود را صرف مطالعه درباره بیماری کنند یا مدام چشم و گوش شان به اخبار باشد و پیگیر وقایع تازه راجع به شیوع بیماری یا نظایر این اطلاعات باشند.

مقایسه نوسوفوبیا با هیپوکندریا و بررسی تفاوت هایشان

خیلی ها نوسوفوبیا را با هیپوکندریا (hypochondria / خود بیمار انگاری) اشتباه می گیرند؛ حال آنکه تفاوت هایی میانشان هست.نوسوفوبیا به ترس از ابتلا به بیماری بخصوصی مربوط می شود.

اما هیپوکندریا یا همان خودبیمارانگاری شامل نگرانی هایی کلی تر درباره بیماری ها و ابتلا به آن ها است و نه یک بیماری بخصوص.نشانه هایی جزئی نظیر سردرد یا گلودرد می توانند برای کسی که به خودبیمارانگاری مبتلا است، حاکی از بیماری مزمن و خطرناکی باشند و او را نگران و مضطرب کنند.اما کسی که دچار ترس از بیماری است، حتی بدون آنکه نشانه جسمانی خاصی داشته باشد.
دائم نگران این موضوع است که به بیماری بخصوصی، که بسیار هم مزمن و خطرناک است، مبتلا شده است (یا در آینده مبتلا خواهد شد).

این مثال به درک بهتر تفاوت میان این دو اختلال کمک کند:
در مورد اول، شخص ممکن است سردرد خود را نشانه تومور مغزی بداند،
اما در مورد دوم، یعنی برای کسی که از ترس از بیماری رنج می برد
نگرانی و اضطراب مداوم راجع به ایجاد تومور مغزی دیده می شود، حتی اگر هیچ نشانه ای هم نداشته باشد.

تفاوت دیگری هم میان رفتار اشخاص مبتلا به این دو اختلال وجود دارد:
کسانی که از خودبیمارانگاری رنج می برند، برای آنکه مطمئن شوند حالشان خوب است و مشکلی تهدیدشان نمی کند، ممکن است مسئله را با عزیزانشان در میان بگذارند یا به مراکز درمانی مراجعه کنند.
اما شخص مبتلا به نوسوفوبیا معمولا از فکرکردن به وضعیت سلامتی اش یا بیماری عامل نگرانی اش دوری می کند: همان اجتناب کردن که پیش تر توضیح دادیم (البته این رفتار لزوما در همه مبتلایان به اختلال رخ نمی دهد).
شخص مبتلا به هیپوکندریا نشانه هایی را تجربه می کند و ترس از اینکه بیماری مزمنی داشته باشد، آزارش می دهد.
حال آنکه شخص مبتلا به نوسوفوبیا، بدون آنکه نشانه ای داشته باشد، از مبتلاشدن به بیماری بخصوصی نگران و هراسان است. این مهم ترین تفاوت میان آن دو اختلال است.

علت اینکه همش حس میکنم مریض شدم چیست؟

چند عامل مهم وجود دارند که می توانند به ابتلای اشخاص به ترس از بیماری منجر شوند؛ البته در بسیاری از موارد، پیداکردن علت قطعی اختلال ممکن نیست؛ بنابراین علت هایی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم، فقط علل احتمالی بروز اختلال هستند.
ممکن است یکی از عزیزانمان به بیماری مزمنی مبتلا شده باشد و وضعیت سلامتی خوبی نداشته باشد.
در چنین شرایطی، ترس ما از ابتلا به همین بیماری، می تواند علت دچارشدنمان به اختلال باشد، به ویژه اگر خودمان از عزیزی که در بستر بیماری است مراقبت کنیم.

خبر شیوع بیماری های مسری و واگیردار، عامل دیگری است که خطر ابتلا به اختلال ترس از بیماری را بیشتر می کند.مثلا ویروس کرونا به تازگی مردم کشور ما و بسیاری از نقاط جهان را هراسان کرده است.

شنیدن اخبار مرتبط با بیماری های واگیرداری مانند کرونا

شخص مبتلا به هیپوکندریا نشانه هایی را تجربه می کند و ترس از اینکه بیماری مزمنی داشته باشد، آزارش می دهد؛ حال آنکه شخص مبتلا به نوسوفوبیا، بدون آنکه نشانه ای داشته باشد، از مبتلاشدن به بیماری بخصوصی نگران و هراسان است. این مهم ترین تفاوت میان آن دو اختلال است.
(از منابع خبری، دوستان، همکاران و…) می تواند به نگرانی و اضطراب دامن بزند.علت دیگری که، به باور صاحب نظران، خطر ابتلا به ترس از بیماری را بیشتر می کند، دسترسی آسان و بی دردسرِ اینترنتی به حجم زیادی از اطلاعات راجع به بیماری های مختلف است.
کافی است بیماری موردنظر را جست وجو کنیم تا به تمامی جزئیات راجع به نشانه ها و علل بروز آن دسترسی پیدا کنیم.
این علت آن قدر به ترس و اضطراب ناشی از ابتلای به بیماری ها دامن زده است که اصطلاح جداگانه ای برای آن ساخته اند: «سایبرکندریا» (cyberchondria) یا خودبیمارانگاری اینترنتی.
علت دیگری که می تواند خطر ابتلا به ترس از بیماری را بیشتر کند، داشتن پیش زمینه اختلال اضطراب یا سابقه بروز نوسوفوبیا در خانواده است (مسائل ژنتیکی).

سایر علل احتمالی
اختلال جسمانی سازی (روان تنی/ سوماتوفرم/ Somatoform disorder) می تواند سبب بروز نوسوفوبیا شود.
در اختلال جسمانی سازی، شخص فکر می کند نشانه های بیماری بخصوصی را تجربه می کند، اما در واقعیت امر چنین نیست و فقط خیال می کند که نشانه ها را تجربه کرده است.
ابتلا به بیماری های مزمن و خطرناک نظیر بیماری های قلبی ـ عروقی، سرطان و بیماری سل می تواند خطر ابتلا به ترس از بیماری را بیشتر کند.
کسانی که از اختلال های رفتاری نظیر اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، افسردگی بالینی یا وسواس فکری - عملی (obsessive compulsive disorders/ OCD) رنج می برند هم بیش از دیگران در معرض ترس از بیماری قرار دارند.

عوامل خطرساز ترس از بیماری

این طور به نظر می رسد که نوسوفوبیا در میان دانشجویان و محققانی که زمان زیادی را صرف تحقیق و مطالعه درباره بیماری بخصوصی می کنند.
شایع تر است؛ همچنین میان دانشجویان پزشکی که مدام با بیماری های مختلف و اطلاعات مرتبط با آن ها سروکار دارند (البته شواهد تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ انجام گرفت قطعیت این نظریه را کمتر کرده است).
به همین خاطر است که از اصطلاح «بیماری/ سندرم دانشجویان پزشکی» هم برای اشاره به این اختلال استفاده می کنند.

سایر عوامل خطرساز نوسوفوبیا را در ادامه می توانید ببینید:
قرارگرفتن در معرض حجم زیادی از اطلاعات مطبوعاتی درباره بیماری و خطر ابتلا به بیماری ها؛
سابقه تجربه آسیب/ تروما (Trauma) در گذشته؛
نزدیکی مداوم با کسانی که به بیماری های مزمن مبتلا هستند.

روند تشخیص نوسوفوبیا

اگر نگرانی و اضطراب درباره ابتلا به بیماری، زندگی روزمره را دشوار کند یا بر آن تأثیر منفی بگذارد، تشخیص متخصص معمولا نوسوفوبیا خواهد بود.
اگر احساس می کنید اضطرابتان درباره بیماری ها از حد طبیعی گذشته و به فوبیا تبدیل شده است، با متخصص مشورت کنید. او شما را به کسانی ارجاع خواهد داد که تجربه تشخیص و درمان فوبیا را دارند.
روان درمانگران هم می توانند به تشخیص و بهبود ترس از بیماری کمک کنند. روان درمانگر به بیمار کمک می کند با ترس های خود روبه رو شود و با به کارگرفتن راهکار هایی بر آن ها غلبه کند (روان درمانی).

راهکار های درمانی نوسوفوبیا

بعضی از انواع فوبیا لزوما به درمان نیازی ندارند (تأثیر آن چنانی بر زندگی افراد نمی گذارند).
اما کسی که به ترس از بیماری مبتلاست، ممکن است از حضور در اماکنی که خطر ابتلا به بیماری بخصوصی در آن ها بیشتر است، خودداری کند.
در چنین شرایطی، رفتن به محل کار، مدرسه یا مکان های دیگر محدود می شود و زندگی او تحت تأثیر قرار می گیرد؛ به همین خاطر، درمان نوسوفوبیا در چنین شرایطی نه تن ها مفید، که ضروری است.
دو راهکار درمانی اصلی نوسوفوبیا درمان از راه مواجهه (مواجهه درمانی/ Exposure therapy) و CBT رفتار درمانی شناختی(Cognitive behavioral therapy) هستند.

ترس از مبتلاشدن به بیماری ها مسئله ای کاملا طبیعی است، به ویژه در شرایط خاصی مثل این روز ها که شیوع ویروس کرونا (covid ۱۹) بسیاری را نگران کرده است؛ بنابراین چنین احساساتی را باید به فال نیک بگیرید و فقط با مدنظر قراردادن اقدامات پیشگیرانه و ملاحظات دیگر از شدت ترس خود کم کنید.

اما اگر ترس از بیماری بخصوصی دارید و اضطراب و نگرانی ناشی از فکرکردن به آن زندگی روزمره تان را مختل کرده و سلامت روحی شما را تحت تأثیر قرار داده است.شاید زمان آن باشد که برای بهبود وضعیت سلامتی خود به متخصص مراجعه کنید. زندگی با ترس ولرز دائمی اصلا ساده نیست، اما باید بدانید که فوبیا ها قابل درمان هستند.