سایپا - Saipa - در سال ۱۳۴۴ با سرمایه اولیه ۱۶۰ میلیون ریال با نام «شرکت ایرانی تولید اتومبیل سیتروئن ایران» تأسیس گردید.مالک اصلی شرکت آنتوان آیسه لبنانی الاصل بود که پس از او پسرانش آلفرد، چارلی و امیل تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷، اداره شرکت را به عهده گرفتند.
نام شرکت در اوایل سال ۱۳۵۴ به شرکت سهامی عام ایرانی تولید اتومبیل با نام انحصاری «سایپا» تغییر یافت و از آذر ماه ۱۳۶۰ تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت و کلیه سهام آن به نمایندگی از سوی دولت به نام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران منتقل گردید. سهام شرکت در اواخر سال ۷۴ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد و بعد از آن در دی ماه ۱۳۸۷ به موجب قانون بودجه کشور ۵۱ درصد از سهام آن، در بورس واگذار گردید.
نخستین خودروهای این شرکت وانت آکا و سواری ژیان نام داشتند و در ادامه خودروهای ژیان مهاری و ژیان پیکاب در مدل های معمولی و دولوکس نیز تولید شد.در حال حاضر محصولات سایپا و شرکت زیر مجموعه آن، پارس خودرو، سهمی بیش از 40 درصدی در بازار ایران دارند و سایپا پس از ایران خودرو، عنوان دومین خودروساز ایران را به خود اختصاص داده است. محصولات خانواده x100(پراید) نیز پر فروش ترین محصول ایران است.
پس از عرضه ی تیبا سدان در سال 1387، سایپا تیبا 2 (تیبا هاچبک) – Saipa Tiba 2 در سال 1393 به عنوان نسخه ی هاچبک تیبا سدان به بازار عرضه شد. تیبا 2 تفاوت ساختاری و فنی خاصی با نسخه ی سدان تیبا ندارد و از قوای محرکه مشترک با تیبا بهره می برد. از آنجایی که سایپا با شعار " رویای جوانی " اقدام به عرضه ی تیبا 2 کرده است، جا داشت تا در طراحی این خودرو برای نمونه هاچبک، حداقل در نمای جلو، تجدید نظر کند و به روز رسانی انجام دهد؛ چرا که طراحی جلو پنجره، چراغ ها و سپر تیبا 2 حتی نسبت به خودرو های 2 دهه قبل ساده و بی روح به نظر می رسد. دقت پایین مونتاژ، کیفیت کم ادوات داخلی و صدای بیش از حد موتور در داخل کابین از مشکلات تیبا 2 هستند.
انواع تیپ های تیبا ۲
تیبا ۲ تاکنون در سه تیپ مختلف SX، EX و پلاس روانه بازار خودرو کشور شده است که تفاوت های میان آن ها در دو تیپ اول در سطح آپشن های ارائه شده است اما تیپ پلاس در ظاهر نیز ویژگی های بهبود یافته جدیدی با خود به همراه دارد. با این وجود همه این تیپ ها با یک پیشرانه 1.5 لیتری و سیستم انتقال نیرو 5 سرعت دستی مشترک به بازار عرضه می شوند که در مقایسه با نسخه ۱۱۱ قادر به تولید توان و گشتاور بیشتری است.
جدول مشخصات فنی تیبا ۲
محور محرک | دیفرانسیل جلو |
حجم موتور | ۱۵۰۳ سی سی |
نوع موتور | M15 |
حداکثر قدرت | ۸۷ اسب بخار در ۵۳۰۰ دور در دقیقه |
حداکثر گشتاور | ۱۲۸ نیوتن متر در ۴۰۰۰ دور در دقیقه |
شتاب | ۱۳ ثانیه |
حداکثر سرعت | ۱۷۰ کیلومتر بر ساعت |
تعداد سیلندر | ۴ |
تعداد سوپاپ | ۸ |
انتقال قدرت | ۵ سرعته دستی |
مصرف سوخت ترکیبی | ۶.۵ لیتر در صد کیلومتر |
استاندارد آلایندگی | یورو ۴ |
سیستم فرمان | هیدرولیکی |
سیستم تعلیق جلو | مک فرسون |
سیستم تعلیق عقب | فنر پیچشی |
نوع بدنه | هاچبک کوچک |
نوع رینگ | فولادی |
نوع شاسی | یکپارچه |
ترمز جلو | دیسکی |
ترمز عقب | کاسه ای |
ابعاد و اندازه های تیبا ۲
طول | ۳۹۲۵ میلیمتر |
عرض | ۱۶۴۲ میلیمتر |
ارتفاع | ۱۴۸۴ میلیمتر |
فاصله بین محور جلو و عقب | ۲۴۱۰ میلیمتر |
وزن خالص | ۱۰۴۰ کیلوگرم |
حجم مخزن سوخت | ۴۱ لیتر |
قطر رینگ | ۱۳ اینچ |
چرخ جلو و عقب | R13 175/70 |
حجم صندوق عقب | ۲۲۳ لیتر |
تعداد سرنشین | ۵ نفر |
طراحی ظاهری تیبا 2
شاید برایتان جالب یا حتی عجیب باشد که بدانید تیبا توسط یک تیم حرفه ای ایتالیایی طراحی شده، اما تاخیر بسیار طولانی در عرضه باعث شد که در زمان رونمایی، این زبان طراحی دیگر از مد افتاده و قدیمی شده باشد. همچنین محدودیت هایی که برای پایین نگاه داشتن هزینه تولید وجود داشت، طراحان را وادار به ساده سازی هرچه بیشتر اتومبیل نمود. نتیجه تمامی اینها به محصول نهایی ختم شد که نتوانست از نظر ظاهری نظرات چندان زیادی را به خود جلب نماید و صرفاً به لطف محدودیت در بازار داخل و نبود رقیب قدر، مورد استقبال قرار گرفت.
اما نسخه هاچ بک تیبا که آنرا با نام تیبا2 میشناسیم داستان متفاوتی دارد چراکه طراحی پخته و منطقی قسمت پشتی این ماشین انصافاً زیبا از کار درآمد و جالب تر اینکه فرم هاچ بک شده تیبا با سایر خطوط بدنه و انحنای سقف هارمونی بهتری پیدا کرد. در نتیجه تیبا2 موفق شد علیرغم قیمت بالاتر و کارآیی پایین تر (بدلیل صندوق کوچک نسبت به مدل صندوقدار) مورد استقبال گسترده طرافداران خودروهای هاچ بک قرار گیرد. البته باز هم عدم به روزرسانی ظاهری محسوس، باعث شده که در گذر زمان گرد و غبار کهنگی بر پیشانی تیبا بنشیند و حالا دیگر همین نسخه هاچ بک هم نمیتواند جوانان را از نظر بصری چندان راضی نگاه دارد.
حتی عرضه نسخه پلاس با تغییرات ظاهری اندک نظیر: باربند یا همان روف رک های جدید، حذف زه جانبی، استفاده از فریم استیل برای جلوپنجره، آینه های جانبی جدید مشابه کوئیک، نصب دیفیوزر برای سپرها (سپر دو رنگ)، دودی شدن شیشه های عقب و برچسب TIBA 2 plus در زیر آینه ها هم نتوانسته این از مد افتادگی را چندان جبران نماید.البته اگر به دنبال یک تیبا با طراحی مدرن تر باشید میتوانید با صرف هزینه اضافه به سراغ کوئیک بروید، چراکه کوئیک هم در واقع همان تیبا2 است که دست خوش تغییر چهره شده است.
طراحی داخلی تیبا 2
فضای داخلی تیبا اندکی زیباتر از پراید طراحی شده اما بدلیل کمبود خلاقیت و از آن مهم تر پایین بودن کیفیت متریال مورد استفاده، به هیچ عنوان شما را هیجان زده نخواهد کرد. البته در نسخه پلاس اضافه شدن گزینه هایی نظیر نمایشگر مرکزی و روکش های چرمی صندلی ها مقداری در بهبود وضعیت کابین تاثیر داشته اما در هر صورت باید از کابین تیبا به عنوان یک اتاق ساده و بی آلایش با حداقل جذابیت های بصری یاد کنیم.
از لحاظ ارگونومی هم میتوان گفت به غیر از محدودیت دید جزئی در برخی زوایا، در سایر موارد اوضاع قابل قبول است و صندلی ها هم جای پا و سر کافی را در سحطی که از خودرویی در این سایز انتظار میرود، در اختیار قرار میدهند. برای درک بهتر فضا بد نیست اشاره کنیم که صندلی های عقبی تیبا2 جای پای بیشتری نسبت به پژو 206 دارند. در خصوص فضای صندوق هم باید گفت، محفظه در نظر گرفته شده برای کاربری های مورد انتظار از یک خودرو هاچ بک کافی است و اینجا با محدودیت هایی نظیر آنچه در امثال ام وی ام 110S وجود دارد مواجه نیستیم.
امکانات و تجهیزات تیبا 2
تیبا2 به عنوان یک خودرو کاملاً اقتصادی از حداقل امکانات رفاهی و ایمنی نظیر کیسه هوا برای راننده و سرنشین کناری (جمعاً 2 عدد)، ترمزهای مجهز به سیستم ضد قفل ABS، شیشه های جلو برقی، تهویه مطبوع دستی، چراغهای جلو با قابلیت تنظیم ارتفاع از داخل خودرو، صندوق پران، سیستم ضد سرقت (Immobilizer) و مه شکن های جلو و عقب بهره میبرد.
اما در نسخه پلاس یا همان آپشنال، گزینه های تکمیلی نظیر نمایشگر لمسی، دوربین دنده عقب، سنسور پارک، رینگ های آلومینیومی جدید، زیرپایی و کفی صندوق سه بعدی، شیشه های عقب برقی، صندلی ها با روکش چرم، آینه های جانبی برقی جدید طرح کوئیک، سیستم هشدار دهنده سرقت و شیشه های عقب دودی به محصول اضافه شده اند تا وضعیت کلی بهبود یابد. هرچند خرید نسخه کامل تر، طبیعتاً با افزایش هزینه پرداختی همراه خواهد بود.
رقبای تیبا 2 در بازار
در این رده قیمتی هاچ بک صفر کیلومتر دیگری وجود ندارد، پس به نوعی میتوان تیبا را علیرغم تمامی مشکلاتش بی رقیب توصیف کرد. در واقع تنها رقیب صفر کیلومتر تیبا در این رده، پراید 111 بود که تولید آن هم متوقف شده تا عملاً خانواده تیبا به عنوان ارزان ترین خودروهای موجود در بازار کشور شناخته شوند. از برتری های پراید نسبت به تیبا میتوانستیم به مواردی نظیر قیمت ارزانتر و هزینه نگهداری مقداری پایین تر اشاره کنیم اما در عوض تیبا2 که حالا دیگر جایگزین پراید شده ظاهر به روزتری دارد و از موتور قویتر و ستون های محکم تر بهره میبرد.
در میان گزینه های دست دوم بازار هم میتوان به خودروهایی نظیر پژو 206 تیپ 2 و ام وی ام 110S اشاره نمود. پژو 206 تیپ 2 از نظر طراحی ظاهر و کابین، فرمان پذیری و لذت رانندگی، برتر از تیبا 2 ظاهر میشود اما در عوض با فضای سرنشین عقب ضعیف تر و از همه مهمتر هزینه نگهداری به مراتب بیشتر "بدلیل دست دوم بودن و همچنین گرانی قطعات" ریسک خرید بالاتری برای مشتریان خواهد داشت. در خصوص ام وی ام 110S هم باید گفت این محصول مزیت هایی نظیر مصرف سوخت کمتر، ادوات نرم تر و کیفیت کلی نسبتاً بالاتر را دارد اما در پارامترهایی نظیر شتاب، فضای صندوق عقب و هزینه های نگهداری "به همان دلایل که برای 206 مطرح شد" در پس تیبا 2 قرار میگیرد.
شاید آخرین راه برای خلاص شدن از دست تیبا2، مقداری افزایش بودجه و خرید نسخه پایه کوئیک و یا تهیه نمونه دست دوم این محصول باشد. خودرویی که هرچند از نظر فنی و توانایی های کلی تفاوتی با تیبا 2 ندارد اما با ظاهر جدیدتر و چند آپشن اضافه میتواند مقداری جذاب تر از تیبا2 پا به سن گذاشته باشد.
نتیجه گیری
اگر پژو 206 تیپ 2 ایران خودرو را به عنوان رقیبی که ویژگی های برتری چون اعتبار برند و بازار صفر و دست دوم بهتر دارد، از این مقایسه کنار بگذاریم، باید اعتراف کنیم که تیبا ۲ در برابر پراید ۱۱۱ گزینه ای برنده است. اما اختلاف ویژگی های فنی این دو خودرو در عمل به اندازه ای نیست که فاصله قابل توجهی میان آن ها ایجاد کند. در نتیجه انتخاب میان دو گزینه تیبا ۲ و ۱۱۱ احتمالا در مرحله اول به عامل قیمت نهایی خلاصه خواهد شد مگر آن که مشتری در بازار دست دوم به سراغ تیبا 2 برود.
رویارویی تیبا ۲ با تیپ ۲2 پژو ۲۰۶ نیز رقابتی تنگاتنگ است. ۲۰۶ اعتبار خود را در بازار ایران مدیون اعتبار برند، بازار فروش دست دوم بسیار قوی و پرستیژ اجتماعی بالا است. بازاری که تیبا ۲ به این سادگی ها به آن نزدیک نخواهد شد. در نتیجه می توان گفت تیبا ۲ در بازار کشور جایی میان ۲۰۶ تیپ ۲ و سایپا ۱۱۱ قرار می گیرد. اما نسخه تیبا ۲ پلاس با داشتن برخی ویژگی ها و آپشن های رفاهی تحریک کننده، می تواند اختلاف خود با ۲۰۶ تیپ ۲ را تا حد زیادی کم کند.