آذرتاش آذرنوش در ۲۹ بهمن ۱۳۱۶ در شهر قم به دنیا آمد، تحصیلات ابتدایی را در اهواز و دورهٔ دبیرستان را در تهران به پایان برد. وی در رشتهٔ ادبیات عرب دانشکدهٔ معقول و منقول دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. دورهٔ دکتری ادبیات عرب را از کشور فرانسه گرفت. از نخستین رسالهٔ دکتری خود «تحقیق و ترجمه بخشی از کتاب طبقات الشعرای ابن معتز» دفاع کرد. سپس در رشتهٔ ادبیات عرب به نگاشتن رسالهٔ دیگری با تصحیح کتاب «خریدةالقصر عمادالدین اصفهانی» پرداخت. او پس از حصول بر دومین دکتری خود به ایران بازگشت و در «بنیاد فرهنگ ایران» و پژوهش در باب واژه های فارسی معرب، مشغول و در دانشکده معقول و منقول که آن هنگام به «الهیات و معارف اسلامی» تغییر نام داده بود به سال ۱۳۴۶ استخدام شد.
وی گروه عربی دانشکده مذکور را سر و سامان بخشید و سپس به معاونت دانشکده برگزیده شد، بعد از آن به منظور تحقیق و آموختن زبان آرامی به دانشگاه کمبریج انگلستان رفت. او نخستین ایرانی بود که در ادبیات عرب دکتری گرفته است. آذرنوش در بازگشت به ایران به امر آموزش زبان عربی همت گماشت، او باتوجه به ساختار زبان های هند و اروپایی به خصوص زبان مادری خود فارسی، و با گوشه چشمی به علم زبان شناسی به تدوین کتاب «آموزش عربی» با شیوه ها و ساختارهای دستوری تازه دست زد. از سال ۱۳۶۴ مدیریت بخش ادبیات عرب را در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به عهده گرفت و طی ده سال علاوه بر تألیفات شخصی، بیش از ۲۰۰ مقاله نگاشت و صدها مقاله را نیز ویرایش کرد.
او تا هنگام فوت علاوه بر کار استادی در دانشکده ادبیات (و گاه در دانشگاه امام صادق، تربیت مدرس) و مدیریت بخش عربی در دائرةالمعارف، سردبیر مجله مقالات و بررسی ها و نیز مدیر بخش عربی در دانشکده الهیات نیز بود. وی چهره ماندگار ادبیات عرب در همایش چهره های ماندگار بود.
دکتر آذرنوش چه در محافل علمی و چه در سطح جامعه ی ایران زبان و ادبیات عربی را از جنبه ی صرف مذهبی خارج کرده و تصویری نوین و متفاوت از آن ارائه نمود. این استاد ماندگار رشته ی زبان و ادبیات عربی را در دانشگاه تاسیس کرد و روشی نوین در آموزش زبان عربی بنا نهاد و بنا به گفته ی خودش اولین کسی است که در ایران روزنامه، شعر نو، رمان و ادبیات مدرن عربی را معرفی کرده است. ایشان آموزش دستور زبان عربی را با شیوه های نوین آموزش دستور زبان در جهان تطبیق دادند و حاصل آن شد مجموعه ی دو جلدی آموزش زبان عربی. از دیگر کارهای با ارزش دکتر آذرنوش فرهنگ معاصر عربی - فارسی است که بر اساس فرهنگ عربی انگلیسی هانس وِر تالیف شده است. به اعتقاد ایشان آموزش زبان عربی در ایران وضعیت مطلوبی ندارد و انتقادهای زیادی بر نحوه ی تالیف کتب درسی دوره های متوسطه داشتند.
دکتر آذرنوش یکی از چهره های فرهنگی برجسته معاصر در ایران بود. تحقیقات آکادمیک ایشان در حوزه زبان و ادبیات عرب تأثیر بسزایی در پیشرفت مطالعات زبان شناختی و فیلولوژیک در زمینه زبان و ادبیات فارسی نیز داشت و روش های نوین تحقیق را در این حوزه نهادینه کرد. آثار این استاد بارع سرمشقی است برای پژوهشگران جوانی که هوای پیگیری پژوهش های ایشان را دارند. قطعاً فقدان این استاد برجسته زبان و ادبیات عرب ضایعه ای بزرگ برای جامعه فرهنگی کشور است.
دکتر صادق زیباکلام : ماکان و معمای صابکار
3 سال پیش