قانون اهدای جنین تخمک اسپرم 

اهدای جنین

امروزه بسیاری از زوج های جوان در جامعه با وجود زندگی مشترک خوب و سازگار دچار مشکلاتی از قبیل ناباروری هستند و به دلایل مختلف قادر به بارور شدن و داشتن فرزند نمی باشند.به همین منظور زوجین به دنبال مسیرها و راههای قانونی رفته تا بتوانند صاحب فرزندی شوند. یکی از این راهها که بسیار هم رایج بوده و متقاضی زیادی دارد، درخواست اهدا یا دریافت جنین می باشد.زوج‌های داوطلبی که به صورت قانونی و شرعی دارای رابطه زوجیت هستند می‌توانند به صورت دلخواه و کاملا داوطلبانه و رایگان یک یا چند جنین را به مراکز تخصصی درمان ناباروری اهدا نمایند.لذا زوجینی که دارای سلامت جسمی، روانی و ضریب هوشی مناسب‌ بوده و همچنین اعتیاد به روان‌گردان‌ و مواد مخدر نداشته باشند و مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج نظیر ایدز، هپاتیت و …. نباشند می توانند با مراجعه به مراکز درمان ناباروی نطفه حاصل از تلقیح خارج از رحمی زوج‌های قانونی و شرعی را که از مرحله باروری تا حداکثر پنج روز خواهد بود، به صورت تازه و منجمد در بانک مخصوص جنین نگهداری شده است را درخواست نمایند. البته صدور حکم قطعی مراجع قضایی برای دریافت جنین از اوجب واجبات این امر می باشد.

شرایط و قوانین دریافت جنین

زوجینی که بنا به هر دلیلی امکان بچه دار شدن نداشته باشند و با توجه به گواهی معتبر از سوی پزشک و داشتن صلاحیت می توانند از دادگاه تقاضای دریافت جنین نمایند.

حسب ماده 2 قانون قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور مصوب 1382، تقاضای دریافت جنین اهدایی باید مشترکاً از طرف زن و شوهر تنظیم و‌ تسلیم دادگاه شود و همچنین بر اساس ماده 4 این همین قانون، بررسی صلاحیت زوجین متقاضی در محاکم خانواده، خارج از نوبت و ‌بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی صورت خواهد گرفت.

همچنین زوجین برای اینکه بتوانند درخواست خود را به دادگاه اعلام نمایند ، باید دارای تابعیت ایرانی باشند و صلاحیت اخلاقی و معیار های رفتاری و فرهنگی را داشته باشند.

همچنین هیچ کدامشان نباید محجور (مجنون یا سفیه) باشند.

نکته مهم بعدی اینکه پدر و مادر نباید مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج بوده و همچنین نباید معتاد به مواد مخدر باشند.

رای وحدت رویه در مورد اهدا یا دریافت جنین

آرای صادر شده در خصوص دریافت جنین، در شعبه های اول و پنجم، طبق ماده 2 قانون، به نحوی صادر شده که متفاوت می باشد. اعضایی که در شعبه اول هستند، در مورد دریافت جنین ارائه هیچ گونه دادخواستی را لازم نمی دانند.

اما بر خلاف شعبه اول شعبه پنجم، در مورد درخواست اهدا یا دریافت جنین تاکید داشته اند که این تقاضا در اصل نوعی دعوا تلقی می شود. لذا ، لازم است که طبق ماده 11 قانون آیین دادرسی دادگاه های انقلاب و عمومی، در امور مدنی، به این پرونده رسیدگی شود. به معنای روشن تر اینکه باید طبق ماده نامبرده و با در نظر گرفتن محل اقامت خوانده ، و با شایستگی دادگاه عمومی تهران، اختلافات حل گردد.

دیوان عالی نیز پس از بررسی های لازم و کامل در خصوص موضوع درخواست اهدا یا دریافت جنین، رای وحدت رویه ای صادر نمود ه است که طبق ماده 4 قانون اهداء جنین به زوجین نابارور، این تقاضا نوعی امر ترافعی به شمار نمی رود، و مقررات قانونی آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب، در این امور، به دعاوی رسیدگی می شود.

رای وحدت رویه شماره 755 – 1395/10/14 هیات عمومی دیوان عالی کشور

از مقررات قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور خصوصاً ماده 4 آن راجع به صلاحیت دادگاه چنین مستفاد می‌گردد که تقاضای زوجین برای دریافت جنین از امور ترافعی نیست و مقررات قانون آیین دادرسی در امور مدنی درخصوص رسیدگی به دعاوی منصرف از آن است. بر این اساس، تقاضای زوجین بدون تقدیم دادخواست در دادگاه محل اقامت و یا سکونت آنان قابل رسیدگی است و رأی شعبه اول دیوان عالی کشور که با این نظر انطباق دارد، صحیح و قانونی تشخیص داده می شود. این رأی طبق ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور، دادگاه ها و سایر مراجع اعم از قضایی و غیر آن لازم الاتباع است.
هیات عمومی دیوان عالی کشور

مراحل دریافت جنین

بعد از تمام مراحل دادگاه ممکن است برای بررسی مدارک، زوجین را به پزشکی قانونی یا انجام آزمایش های بیشتر ارجاع دهد. اگر زوجین صلاحیت لازم را برای درخواست اهدا یا دریافت جنین داشته باشند و در آزمایش هیچ مشکلی نداشته باشند ، طی دستور و حکمی که از طرف دادگاه به مراکز درمانی ناباروری ارسال می گردد، آنها را برای دریافت جنین معرفی می نمایند.پس از آن درخواست اهدای جنین، مراحل قانونی دیگری هم وجود دارد که باید طی شود. حسب آیین نامه اجرایی اهداء جنین، در مرحله اول مرکز تخصصی ناباروری باید جنین های اهدایی را بر حسب مسلمان یا غیر مسلمان بودن جدا نمایند و این از مراحل قانونی می باشد.پس از آن باید جنین اهدایی را در محل خاص و به زمان لازم نگهداری شود. اگر زوجین متقاضی مسلمان بودند، باید به آنها جنین مسلمان، و در صورتی که غیر مسلمان بودند ،جنین غیر مسلمان به انها اهدا شود.

مدارک مورد نیاز جهت طرح دعوای اهداء جنین

با توجه به الکترونیکی شدن سیستم دادگستری این دادخواست مانند الباقی دادخواست های حقوقی نیازمند مراجعه به دفتر خدمات قضایی و یا دفتر وکیل دادگستری و در ادامه ثبت دادخواست می باشد.

باید توجه داشت در زمان ثبت دادخواست وجود مدارک زیر ضروری می باشد :

• ارائه اصل سند ازدواج متقاصیان احراز شرایط دریافت جنین

• گواهی پزشکی متخصص مبنی بر ناباروری و امکان دریافت جنین توسط زوجه

• کارت شناسایی معتبر و ثبت نام در سامانه ثنا

آیین نامه اجرایی قانون نحوه اهدای جنین مصوب 24 اسفند 1383

ماده 2 « زوجهای اهداکننده باید دارای شرایط زیر باشند:

• الف ـ علقه و رابطه زوجیت قانونی و شرعی.

• ب ـ سلامت متعارف جسمی و روانی و ضریب هوشی مناسب.

• پ ـ نداشتن اعتیاد به مواد اعتیادآور و روان گردان.

• ت ـ مبتلا نبودن به بیماریهای صعب العلاج نظیر ایدز، هپاتیت و …

تبصره ـ مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری مکلفند قبل از دریافت جنین از اهداکنندگان، وجود شرایط مذکور در این ماده را احراز نمایند».

ماده 3 « اهدا جنین باید با موافقت و رضایت کتبی زوجهای اهداکننده و در مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری ، با احراز هویت آنان و به صورت کاملاً محرمانه انجام گیرد».

ماده 4 « زوجهای متقاضی جنین اهدایی باید واجد شرایط مقرر در ماده (2) قانون باشند».

ماده 5 « رسیدگی به درخواست دریافت جنین اهدایی، در دادگاه صالح و خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی به عمل می آید. صدور حکم به رد درخواست و عدم تایید صلاحیت زوجین قابل تجدیدنظر می باشد».