غار کلماکره در کجای ایران واقع شده است؟

غار کلماکره

غار کَلْماکَره یک غار با اهمیت تاریخی در استان لرستان در غرب ایران است. این غار در شهرستان پلدختر در استان لرستان واقع شده است. در غار کلماکره آثار زیادی از ایران باستان به دست آمد که به دلیل بی تدبیری مسئولان همگی از کشور خارج گردید. کاسه های ماهی بادامی این غار بسیار معروف می باشد. تکوک های بسیار نفیسی از این خزانه ایران باستان به خارج از کشور قاچاق شد. گفته می شود که این خزانه یکی از مهم ترین خزائن دولت های ایران باستان مانند هخامنشیان و ساسانیان بوده است. معنی واژه کلماکره به زبان محلی به معنی جایگاه بز (کل کوهی) و انجیر است.

همچنین به عقیده برخی غار کلماکره مربوط به دوره عیلامیان است. این غار در شهرستان پلدختر، بخش مرکزی واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۳۱۱۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

وجه تسمیه غار

کلماکره (Kalmakareh) از سه کلمه «کل»، «ما» و «کره» تشکیل شده است. «کل» در گویش لری نوعی حیوان حلال گوشت کوهی با شاخ های کمانی رو به بالا یا همان نرینه بز کوهی است. «ما (مان)» به معنای مأوا و مکان استقرار و «کره» نیز نوعی درخت مشابه انجیر با میوه های نامرغوب و غیرخوراکی ست که در بدو ورودی غار قرار داشته است. این درخت تا سال ۷۴ بر دهانه غار وجود داشته، اما بعد از آن توسط حفاران غیرمجاز برای تهیه آتش، قطع شده و در حال حاضر وجود خارجی ندارد. پس به طور کلی کلماکره به معنای مأوای کل و درخت انجیر است که در واقع مشخصات غار را ارائه می دهد. در زبان لری کلما به معنی محل زندگی کل یا پازن و کره به معنی درخت انجیر وحشی است و چون در دهانه این غار درخت انجیر وحشی قرارگرفته بدین نام مشهور شده است.
به عبارت بهتر کلماکره یعنی غاری که محل زندگی کل وحشی بوده و درخت انجیری آن را فراگرفته است .

شکارچی که راز سربه مهر «کلماکره» را فاش کرد

پاییز سال ۶۸ بود که «عزیز» غار پنهانی پلدختر را پیدا کرد، او برای شکار به کوهستان صعب العبور رفته بود، شکار او به داخل غار می کشاند و ماجرای کشف بزرگ از اینجا آغاز می شود. همین شد که مرد شکارچی از آن روز به بعد، هر صبح به بهانه شکار راهی «کلماکره» می شد و گنجی با خود می آورد و با کمک پسرعمه اش آن را می فروخت تا اینکه زمزمه گنج پنهان به گوش همه رسید و کم کم همه وسوسه شدند و خزانه غار «کلماکره» خالی تر شد.

این غار مورد هجوم مردم قرار می گیرد و هر چه اشیاء تاریخی در این غار وجود دارد را با خود می برند و از اشیاء داخل غار هیچ چیزی باقی نمی ماند، هر آنچه امروز در موزه قلعه فلک الافلاک خرم آباد و یا موزه ملی تهران از اشیا تاریخی غار «کلماکره» وجود دارد از دست قاچاقچیان کشف و گرفته شده است.

سال ۷۱ میراث فرهنگی وارد موضوع شده و در این غار مشغول به چند مرحله کاوش می شوند، اما در کاوش حتی یک قلم شی پیدا نمی شود، تاسف بار آنجاست که بعد از غارت اشیا تاریخی غار «کلماکره» طبیعت غار نیز از سوی سودجویان از بین می رود.

با این حال «کلماکره» هنوز در خود رازهای سربه مهری دارد، «کلماکره» از سوی باستان شناسان در حال بررسی است تا شاید رازهای سربه مهر آن را فاش کنند و برگی دیگر از تاریخ ایران و لرستان را ورق بزنند.

غارت گنجینه ها

متأسفانه به علت عدم حفاظت کافی این گنجینه ی گران بها مورد غارت و چپاول قرارگرفته و بسیاری از مجسمه های بی نظیر و فوق العاده ارزشمند آن به خارج از کشور منتقل می شوند. این غار مورد هجوم و تخریب روستاییان و چپاول گران آثار باستانی قرار گرفت و صدها اثر باستانی آن را به تاراج بردند، به طوری که بر اساس گزارش ها، روزانه 50 تا 70 نفر همزمان در این غار مشغول کاوش برای پیدا کردن اشیا عتیقه بوده اند. غار کلماکره در تاریخ 22 مرداد 1384 و با شماره 13119 در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسید. اطلاعات به دست آمده از اشیاء منسوب به غار کلماکره حاکی از آن است که این مجموعه یکی از شش گنجینه بزرگ کشف شده در جهان است . برخی از باستان شناسان معتقدند که ظروف نقره ای که به اشکال مختلف از غاز کلماکره به دست آمده است باید غنائمی باشد که کاسیان یعنی ساکنان اصلی لرستان از یغماگران و سپاهیان آتنی گون پس گرفته اند.

آتنی گون از سرداران اسکندر مقدونی بوده که جهت دستیابی به همدان از کوه های لرستان عبور کرده است .

ازجمله اشیا منحصربه فرد این مجموعه، ریتون بزنشسته با بلندی 132 میلی مترو قطر دهانه 95 میلی متر است و از دوتکه جدا از هم ساخته شده و به صورت یک بزنشسته است که به صورت قیفی به هم وصل شده اند.

آثار غار کلماکره در موزه های دنیا

بسیاری از اشیای تاریخی و ارزشمند این غار که از آن به عنوان یکی از 6 گنجینه بزرگ کشف شده در جهان یاد می کنند امروز در موزه های خارج از کشور است.

ازجمله این موزه ها که آثار بی نظیر غار کلماکره را در خود جای داده اند می توان به موزه لوور پاریس، سن پترزبورگ روسیه، متروپولیتن نیویورک، بریتیش میوزیوم لندن، موزه میهو ژاپن اشاره کرد.

تعدادی از این آثار در موزه های مختلف داخلی ازجمله موزه ایران باستان، موزه قلعه فلک الافلاک، موزه تبریز و موزه ایلام نگهداری می شوند.

بسیاری از اشیای مکشوفه از کلماکره که به خارج از کشور راه یافت در قالب یک نمایش ویژه در نیویورک، لس آنجلس، لندن و وین در معرض دید عموم گذاشته شده اند.

حوضچه های پر از آب، دهلیزها و حفره هایی که مکان مخفی کردن اشیاء درون غار بوده از جلوه های منحصربه فرد غار باستانی کلماکره به حساب می آید.

چشمه سبز گلمکان در کجا واقع شده است؟