گوردخمه فقره‌قا از عجایب دیدنی مهاباد مربوط به دوران مادها + فیلم
گوردخمه فقره قا
گوردخمه فقریکا، فخریکا یا فقره‌قا از جاهای دیدنی مهاباد محسوب می‌شود که از بخش جنوبی بر دشت وسیعی مشرف است. بسیاری از مورخان ساخت فقره‌قا را به فرورتیش، پدر دیاکو اولین پادشاه ماد نسبت داده‌اند. گوردخمه فقره‌قا که شمالی‌ترین گور دخمه منتسب به دوران ماد است، در سال 1316 هجری شمسی با شماره 288 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. گوردخمه فقره‌قا در 15 کیلومتری شمال مهاباد و در جنوب روستای اگریقاش قرار دارد. وقتی از روستای اگریقاش به‌سوی شمال شرق و روستای قم قلعه حرکت کنید، به‌تدریج ستون‌های شگفت‌آوری را در سینه کوه خواهید دید.
تاریخچه گوردخمه فقره قا
گوردخمه یا دخمه سنگی فخریگاه یا به زبان کردی و بومی «فقره‌قا» با ارتفاع 1,331 متر از سطح دریا در دل صخره کنده شده است. بسیاری از مورخان ساخت فقره‌قا را به فرآتیس پدر دیاکو اولین پادشاه ماد نسبت داده‌اند. این دخمه از لحاظ استراتژیکی و مذهبی در میان کوه ساخته شده و نام آن به‌معنای جایگاه شکوه و فره است. همچنین از آنجا که این دخمه در نزدیکی روستای اگریقاش به‌معنای آتش همیشه فروزان قرار دارد، احتمال می‌رود که زمان ساخت یکی از آتشکده‌های بزرگ بوده است. مادها بر این باور بودند که خداوند برای نخستین بار به‌شکل چهره کوه بر بشر ظاهر شده است. او برکاتش را بر بشر پایین فرستاد، رودها را روان کرد و کشاورزی و دامپروری را ممکن ساخت و دوباره به دل کوه رفت و به همین دلیل مادها شاهان خود را برای بازگشت به‌سوی خداوند در دل کوه به خاک می‌سپردند. آن‌ها برای اینکه شاه در آرامگاه خویش از فروغ و روشنایی بهره‌مند شود که یکی از نمادهای پدیداری خداوند بود، دخمه را رو به نیم‌روز و آفتاب ساخته‌اند. همچنین این کوه بیشتر به رودخانه‌ای مشرف بود تا نمادهای دینی جلوه مضاعفی پیدا کنند. این موضوع را می‌توان در سایر دخمه‌های دوران ماد به‌وضوح دید.
ویژگی‌های جذاب در طراحی گوردخمه فقره قا
دخمه فقره‌قا دارای سه قبر است که طبق روایات تاریخی باید مربوط به فرورتیش و فرماندهان بزرگ وی باشد. برخی باستان‌شناسان می‌گویند، این گور به پدر هوخشتره می‌رسد که در جنگ با آشوری‌ها کشته شد و پسرش او را در این مکان به خاک می‌سپرد که احتمالا زمانی شهری بزرگی با دشت حاصلخیز بوده است و سپس راه پدر را ادامه داد. هرودوت تاریخ‌نگار معروف می‌گوید که فرورتیش، دومین پادشاه مادی، در فقره‌قا مدفون است. رومن گرشمن، تاریخ‌نگار و باستان‌شناس معروف فرانسوی، اعتقاد دارد که این آرامگاه متعلق به شاهزاده مانای به نام فرورتیس است و به باور ارنست امیل هرتسفیلد، تاریخ‌نگار مشهور آلمانی، آرامگاه فقره‌قا به مادها تعلق دارد و آرامگاه یکی از شاهزادگان مانایی است که در سال‌های 660 تا 840 پیش از میلاد احداث شده است. در این دخمه دو طبقه، چهار ستون سنگی و سه گور خالی وجود دارد. بلندی آن از دامنه کوه حدودا پنج متر است. از این چهار ستون، دو ستون در داخل و دو ستون دیگر در جلوی دخمه قرار دارند و ضخامت ستون‌های داخلی کمتر از ستون‌های بیرونی است. این ستون‌ها به‌صورت استوانه‌ای به ارتفاع 220 سانتی‌متر از کف دخمه تا سقف تراشیده شده‌اند و هر چهار ستون دارای پایه و سرستون‌هایی مربع‌شکل هستند. داخل مقبره سالنی به‌اندازه عرض ایوان وجود دارد که با دو پله جرزدار از هم جدا می‌شوند. اتاق جلویی احتمالا مخصوص انجام مراسم تدفین بوده و در اتاق بعدی سه قبر مستطیل‌شکل به چشم می‌خورد که یک قبر بزرگ به‌صورت افقی و دو قبر کوچک به‌شکل عمود بر ایوان در آن تراشیده شده است. عمق قبرهایی که در این گوردخمه در دل سنگ حجاری شده‌اند، حدود 50 سانتی‌متر است. قبر بزرگ‌تر در سمت چپ و با ابعاد 265 در 140 سانتی‌متر عمود بر ورودی گور دخمه قرار دارد و در سمت راست آن دو قبر دیگر در جهت ورودی گور دخمه و به ابعاد یکسان 140 در 90 سانتی‌متر کنده شده‌اند.