کارشناسی ارشد آب و سازه های هیدرولیکی یکی از گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی عمران است که در زمینه تحلیل و طراحی سازه هایی که به نوعی با آب سروکار داشته و در ساختمان های هیدرولیکی به کار برده می شوند، فعالیت دارد. در واقع اين گرايش ترکیبی از گرایش های سازه و آب می باشد. این گرايش همچنین با مباحث مطرح شده در هر دو موضوع مهندسی محیط زیست و بهداشت نیز ارتباط دارد. البته همانطور که عنوان شد، تأکید بیشتر این گرایش بر روی طراحی و محاسبه سازه های مرتبط با آب می باشد و مطالعات هیدرولوژیکی چندان در حیطه مباحث این گرایش نیست.
بازار کار کارشناسی ارشد آب و سازه های هیدرولیکی
فارغ التحصیلان گرایش سازه هیدرولیکی نیز مانند فارغ التحصیلان رشته سازه دریایی می توانند در محیط های مرتبط با گرایش سازه هیدرولیکی و یا در شاخه های دیگر مانند سازه و آب مشغول بکار شوند. فارغ التحصیلان گرایش سازه های هیدرولیکی بازار کار مناسبی در شرکت های سدسازی دارند . مهندسی عمران گرایش سازه هیدرولیکی، در زمینه طراحی و اجرای پروژه های سدسازی و سازه های آبی از قبیل کانال ها، سیستم های زه کشی و ... به فعالیت می پردازند. با توجه به اهمیت حفظ و انتقال آب رودخانه ها این گرایش در دو دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است. مهندسی عمران گرایش آب، آموزش های لازم در زمینه طراحی و مکان یابی سدها، سیستم های جمع آوری آب را به مهندسین می دهد.
امکان ادامه تحصيل در گرايش سازه های هیدرولیکی در مقطع دکترا در داخل کشور وجود دارد. دانشگاه هایی مانند تهران، تربیت مدرس، علم و صنعت، خواجه نصیر و تبریز دارای مقطع دکترای آب و سازه هیدرولیکی هستند ولی بطور کلی انتخاب ها در ایران بسیار کم است. اما شرایط برای ادامه تحصیل در خارج از کشور بسیار بیشتر فراهم می باشد.
دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی
تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد سازه های هیدرولیکی مانند سایر گرایش های عمران در دوره پژوهش محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان نامه است. در دوره آموزش محور به جای 6 واحد پایان نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق می شود. دروس اصلی گرایش سازه های هیدرولیکی عبارتند از:
هیدرولیک پیشرفته و طراحی هیدرولیکی سازه ها به همراه یکی از دروس روش اجزاء محدود، هیدرودینامیک و یا هیدرولیک محاسباتی و نیز یکی از دروس سد های خاکی و یا سد های بتنی
همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:
هیدرودینامیک، سدهای خاکی، سدهای بتنی، دینامیک سازه ها،اندرکنش آب و سازه، هیدرولوژی پیشرفته، ریاضیات عالی مهندسی ،مکانیک محیط های پیوسته، هیدرولیک محاسباتی، آبهای زیرزمینی و ...
از دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دوره کارشناسی می توان مکانیک سیالات، هیدرولیک، دینامیک، دینامیک سازه ها (در حد آشنایی)، آبهای زیر زمینی و ریاضیات را نام برد.
زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش
امکان ادامه تحصيل در گرايش سازه های هیدرولیکی در مقطع دکترا در داخل کشور وجود دارد. دانشگاه هایی مانند تهران، تربیت مدرس، علم و صنعت، خواجه نصیر و تبریز دارای مقطع دکترای آب و سازه هیدرولیکی هستند ولی بطور کلی انتخاب ها در ایران بسیار کم است. اما شرایط برای ادامه تحصیل در خارج از کشور بسیار بیشتر فراهم می باشد، تا این حد که می توان حتی در رشته مکانیک، در برخی موضوعات مانند مدل سازی جریان های زیستی در بدن به پژوهش پرداخته و حرفی هم برای گفتن داشت.
فارغ التحصیلان این دوره می توانند با وزارتخانه ها و سازمانهای مسئول اجرای طرحهای عمرانی در زمینه آبرسانی مانند وزارت نیرو، وزارت کشاورزی، وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها همکاری داشته باشند. همچنین همکاری با مهندسین مشاور سدسازی و منابع آب، نظارت بر اجرای پروژه های موضوع فعالیت این شرکت ها و مشارکت در طراحی سازه های هیدرولیکی نظیر سدها، اسکله ها، کانال های آبرسانی و ... از دیگر زمینه های کاری فارغ التحصیلان این گرایش است.
در هر یک از موارد فوق فازهای طراحی سازه های هیدرولیکی، اجرا و نظارت بر آنها بطور مستقیم زیر نظرمهندسان سازه های هیدرولیکی انجام می شود که این خودبازار کار مناسبی را برای مهندسان سازه های هیدرولیکی فراهم می کند. البته فارغ التحصیلان سازه های هیدرولیکی می توانند در شاخه های دیگر مانند سازه، آب و سازه های دریایی نیز مشغول بکارشوند. از معروفترين مراکز و شرکتهای مرتبط با اين رشته می توان به آب نیرو، مپنا، مهاب قدس، مشانیر، یکم و ... اشاره کرد.