در دوره حضرت موسی حلقهء ازدواج وجود نداشته، اما در دوره های بعد رواج یافته است. انتخاب عروس در میان یهودیان به وسیلهء بزرگ ترها بوده و بعد از پیمان زناشویی آنها هدایایی به عروس می دادند که این هدایا منشا هدیه دادن حلقهء ازدواج هستند. حلقه بخشی از جهیزیه یا شیربهای عروس به شمار می آمده و در بین هدایا وجود داشت.
طبق نظریه ای دیگر تبادل حلقهء ازدواج از مصر باستان و مربوط به ۴۸۰۰ سال پیش است. مصریان باستان نزدیک به ۵ هزار سال قبل، در جشن ازدواج خود از حلقه استفاده می کردند. قبل از رواج سکه، مصریان باستان، سکه ای با یک سوراخ که در مرکزش بود و مانند یک حلقه آن را در انگشتان قرار می دادند.جالب است بدانید در آن ایام تنها زنان حلقه ازدواج در دست می کردند.
حکایت دیگری وجود دارد که انسان های اولیه ریسمانی بافته شده از علف، نی یا چرم را بر دست و پای نامزد خود می بستند تا فرار نکنند و زمانی که مطمئن شدند آن دختر با وی می ماند ریسمان پاها را باز می کردند و فقط ریسمان دور دستها را باقی می گذاشتند و پس از اطمینان به تعهد و ماندگاری نامزد خود ریسمان را به دور انگشت او می بستند.
تاریخچه حلقه ازدواج در ایران
حلقه در ایران از زمان ایران باستان و هخامنشیان وجود داشته است و بر طبق تحقیقات همسر پادشاه ایلام حلقه به دست می کرد. خانواده و زندگی زناشویی در زمان ایران باستان امری مقدس بود و زنان ارزش بالایی داشتند. از آن زمان تا کنون حلقه ازدواج نشانه ای از وفاداری و تعهد است.
استفاده مردان از حلقه ازدواج
تا میانه قرن ۲۰ بیشتر زنان بودند که حلقه در دست می کردند زیرا در آن روزها زنان جزیی از املاک و دارایی های همسر بودند. زمانی که زنی حلقه ای در دست داشت نشان این موضوع بود که شوهر دارد و نسبت به شوهر خود وفادار است.بعد از جنگ جهانی دوم، بسیاری از مردان که مدت زیادی از همسر خود دور بودند، نیز شروع به استفاده از حلقه به عنوان نشانه ای از تاهل خود کردند تا همواره به یاد همسران خود باشند.
جنس و شکل حلقه ازدواج
- در دوره های قبل از حلقه ازدواج از جنس آهن و برنج و مس وجود داشت و استفاده می شد که نماد دوام و پایداری پیمان ازدواج و به نشانهء تعهد برای عروس فرستاده می شد.
- در یونان مدرن دو حلقه طلایی برای داماد و نقره برای عروس مورد استفاده قرار می گیرد و به نشانهء یگانگی و برابری مبادله می شود. طلا بودن حلقه مردان نشان دهندهء برتری موقعیت آن ها ست.
- ایتالیایی ها در قرن های ۱۵ و ۱۶ از حلقه های ازدواج نقره با مینای سیاه استفاده می کردند.
- در قرون وسطی اروپاییان قرون وسطی از حلقه های ازدواج الماس استفاده می کردند و قدرت آن را حافظ پیمان ازدواج می دانستند.
- دهقانان ایرلندی بدون حلقه ای از جنس طلا ازدواج را مشروع نمی دانستند.
- در ایسلند حلقه کم تر ضروری به نظر می رسید و هدایای نامزدی و ازدواج به صورت نقدی دریافت می شد. حلقه هایی که در این کشور وجود داشت حلقهء انگشت نام داشت و از استخوان، سنگ، کهربای سیاه، طلا و نقره ساخته می شد و گاهی آنقدر پهن بود که دست از آن عبور نمی کرد. داماد چهار انگشت و کف دست خود را در مراسم نامزدی از این حلقه عبور می داد و دست عروس را خود می گرفت.
- برای ساخت حلقه ها معمولا از سه نوع فلز ( اعم از طلای زرد و طلای سفید و پلاتین ) استفاده می شود. طلای زرد ۱۴ و ۱۸ عیار از گذشته ها سنتی ترین فلز برای ساخت حلقه ها به شمار می رود.
- در کلیسای انگلستان حلقه برای ازدواج ضروری بود، اما جنس و سایز آن اهمیتی نداشت.
- در دوره های قبل شکل حلقه ازدواج ساده نبوده و اشکال مختلفی مانند کلید برای نشان دادن اقتدار خانگی زن روی آن حک می شد.
انگشتر نامزدی و جایگاه آن در جوامع فعلی
در دوران جدید، برخی از حلقه های عروسی زنان در دو قسمت جداگانه ساخته می شود. یک قسمت به او داده می شود و او به عنوان انگشتر نامزدی به دست می اندازد تا وقتی که پیشنهاد ازدواج را می پذیرد و قسمت دیگر در مراسم عروسی موقعی که هر دو به دست انداخته می شود. دو حلقه همچون یک حلقه به نظر می رسد.
انگشتر نامزدی و حلقه ازدواج در تمامی نقاط دنیا تنها نشانه عشق نیست، بله نشانه تعهد نیز هست. حلقه نشانه تداوم زندگی نیز هست و اینکه عشق هرگز پایان نمی پذیرد. حلقه به معنای این است که فردی متعهد و صمیمی در زندگی فرد وجود دارد.
جایگاه حلقه در دیگر تمدن ها
در دوره ای نیز حلقه آهنی موسوم بوده که به نشانه تعهد برای عروس فرستاده می شده این حلقه آهنی به عنوان نماد دوام پایداری ازدواج ساخته می شده است.
البته در دوره های قبل حلقه هایی از جنس برنج و مس نیز دیده شده و از نظر شکلی نیز یک حلقه ساده همیشه تنها شکل حلقه ازدواج نبوده و گاهی اشکال مختلفی روی آن تراشیده و کنده کاری شده است مثل یک کلید برای نشان دادن اقتدار خانگی زن.در قرن های ۱۵ و ۱۶ ایتالیایی ها از حلقه ازدواجی استفاده می کردند که عمدتا از جنس نقره بود و با مینای سیاه مینا کاری می شد.
اروپاییان قرون وسطی نیز ازالماس برای حلقه استفاده می کردند و قدرت آن را حافظ پیمان ازدواج می دانستند.دهقانان ایرلندی نیز بر این عقیده بودند که ازدواج بدون حلقه ای از جنس طلا قانونی و مشروع نیست.
● خورشید و ماه نیز نمادی از حلقه بود
در ارکنی (منطقه ای در اسکاتلند) دو میدان بزرگ به احترام ماه و خورشید وجود داشت. قرن ها پیش اگر دوشیزه ای قصد ازدواج داشت به گردش دور سنگ می پرداخت که به نام ماه نام گذاری شده بود و پسر نیز به دور حلقه خورشید می گشت؛ سپس هر دو در محل سنگی که نام آدین (خدای خدایان) نام گذاری شده بود به یکدیگر می رسیدند و آن ها به این وسیله وفاداری و تعهد نسبت به یکدیگر را اعلام کرده و زن و شوهر می شدند.
● حلقه تنها در انگشت قرار نمی گرفت
در ایسلند که نامزدی و ازدواج هر دو به وسیله پول پذیرفته می شد حلقه، کمتر ضروری به نظر می رسید چرا که انتظار می رفت دختر هدایای خود را نقدی دریافت کند، با این حال حلقه در این کشور نیز استفاده می شد اما به سختی حلقه انگشت نام می گرفت چرا که به اشکال مختلف از استخوان، سنگ، کهربای سیاه، طلا و نقره ساخته می شود گاهی اوقات به حدی پهن بود که اجازه نمی داد دست از آن عبور کند.
در مراسم نامزدی داماد چهار انگشت و کف دست خود را از این حلقه عبور می داد و با این روش می توانست دست عروس خود را بگیرد.
پوشیدن حلقه در دست راست: پیشینه، کشورها و سنت ها
رومی های باستان نخستین اشخاصی بودند که حلقه ازدواج را در دست راست خود پوشیدند. آن ها اعتقاد داشتند که دست چپ ناشاد و غیر قابل اعتماد است.در کشور هند نیز برای سال های متمادی حلقه را در دست راست خود می کردند و باور داشتند که دست چپ، ناپاک است. اما بر اساس قوانین جدید وضع شده در این کشور پهناور، شهروندان اجازه دارند حلقه را در هر دستی که می خواهند، بپوشند و محدودیتی برای این امر وجود ندارد.در کشورهای آلمان و هلند، زوج ها حلقه های نامزدی خود را در دست چپ و حلقه های ازدواج را در دست راست می پوشند.بر اساس سنت های یهودی ها، حلقه نامزدی در انگشت اشاره دست راست پوشیده می شود. اما خانم ها پس از عروسی، حلقه را در انگشت حلقه در همان دست راست می پوشند.کشورهایی که حلقه ازدواج را در دست راست می پوشند شامل موارد زیر است:نروژ، دانمارک، استرالیا، لهستان، بلغارستان، روسیه، پرتغال، اسپانیا، بلژیک، گرجستان، صربستان، اوکراین، یونان، لتونی، مجارستان، کلمبیا، کوبا، پرو و ونزوئلا.