جسارت الهام علی‌اف حاصل پالس های فرستاده شده از پایتخت های دیگر است!

تنش مرزی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان به نظر رفته رفته به نقطه جوش و خطرناک نزدیک می شود. جمهوری اسلامی ایران به صراحت اعلام کرده است که اجازه تغییر مرزهای بین المللی و تحول ژئوپلتیک در منطقه قفقاز جنوبی را که عملاً موازنه قدرت را به هم می زند، نخواهد داد. اما جمهوری آذربایجان با تکیه بر پهبادهای خردیداری شده از رژیم صهیونیستی در تلاش است تا با همکاری و همدستی نظامی با ترکیه و پاکستان، استان سیونیک ارمنستان را به بهانه احداث دالان زنگزور برای وصل کردن منطقه نخجوان به آذربایجان اشغال کند. علاوه بر این تنش مرزی، مقامات کشورمان از تریبون های مختلف اعلام کرده اند که نباید مناطق آزاد شده قره باغ مأمنی برای نیروهای رژیم صهیونیستی برای تهدید مرزهای جمهوری اسلامی ایران باشند ولی در عمل و به بهانه های مختلف اعم از حضور پیمانکاران اسرائیلی برای بازسازی منطقه قره باغ زمینه برای حضور نظامی اسرائیل در این منطقه نیز مهیا شده است. هفته گذشته شاهد فروکش کردن تنش، با تماس تلفنی دو وزیر خارجه برای رفع سؤتفاهم ها و تحکیم روابط دوستانه میان دو همسایه بودیم ولی با سخنان دیروز الهام علی اف تغییری جدی در مسیر این تنش ها رخ داد. به گزارش دویچه وله، الهام علی اف در سخنرانی خود در اجلاس شورای سران کشورهای مستقل مشترک المنافع اظهار داشت که ارمنستان با همراهی ایران حدود ۳۰ سال از مناطق اشغالی قره باغ برای انجام قاچاق مواد مخدر به اروپا استفاده می کرده است. رئیس جمهوری آذربایجان در ادامه افزود: «حجم هروئین کشف شده توسط ما در سایر مناطق مرز آذربایجان و ایران در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دو برابر شده است. این بدان معناست که حدود ۳۰ سال است که ارمنستان به همراه ایران از سرزمین های اشغالی سابق آذربایجان برای قاچاق مواد مخدر به اروپا استفاده می کرده است.» رئیس جمهوری آذربایجان تاکید کرد که پس از کنترل مجدد آذربایجان بر ۱۳۰ کیلومتر مرز خود با ایران که ۳۰ سال تحت کنترل ارمنستان بوده، مسیر قاچاق مواد مخدر از ایران به ارمنستان و سپس از طریق جبرئیل در قره باغ به اروپا بسته شد. در نشست سران جمهوری های سابق شوروی که به صورت یک ویدئو کنفرانس برگزار شده بود رئیس جمهوری آذربایجان لحن آشتی جویانه ای گرفت و خاطرنشان کرد تهران و باکو به طور سنتی روابط صمیمانه ای دارند. این اظهارات الهام علی اف خشم مسئولان جمهوری اسلامی ایران و نیز ارمنستان را به همراه داشته است و هر دو کشور باطل بودن گزافه گویی های الهام علی اف را اعلام کرده اند. برای بررسی بیشتر این تحولات جدید به سراغ حامد حامدی خسروشاهی روزنامه نگار و کارشناس مسائل قفقاز رفته ایم. نظر مخاطبان ساعد نیوز را به مطالعه این گفتگو جلب می کنیم:

یک توافق نانوشته میان بازیگران فعال دیگر اعم از ترکیه روسیه و ارمنستان و آذربایجان برای دور نگه داشتن ایران از این تحولات وجود داشت.

ساعد نیوز: روند مراودات دیپلماتیک در هفته گذشته میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان و خصوصاً گفتگوی آقای امیرعبداللهیان با وزیر امور خارجه آذربایجان به گونه ای بود که بسیاری از تحلیلگران و اصحاب رسانه معتقد بودند که تنش مرزی میان دو کشور در حال حل و فصل است و ما شاهد روابط عادی دو کشور در روزهای آتی خواهیم بود. ولی اظهارات تعجب برانگیز و گستاخانه رئیس جمهوری آذربایجان، تنش میان دو همسایه را وارد فاز بسیار خطرناکی کرده است. چرا این جریان اصلاً شروع شد و چرا به اینجا ختم شد؟

حامد حامدی خسروشاهی: در هفته های گذشته شاهد تنش کلامی میان مسئولان دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان بودیم. مانوورهای نظامی پی در پی ای نیز برگزار شد. این تنش حاصل اتفاقات یک سال اخیر است. بعد از جنگ 44 روزه و آزادی مناطق اشغالی جمهوری آذربایجان، این کشور توانست بار دیگر تمامیت ارضی خودش را بازیابد و نیروهای آذربایجان به عنوان یک قهرمان وارد خاک اشغالی تازه آزاد شده خودشان شدند. و از اینجا بود که رجزخوانی ها شروع شد! البته نباید نقش کلیدی ترکیه و روسیه را به عنوان دو بال اصلی موفقیت جمهوری آذربایجان در تقابل با ارمنستان، فراموش کنیم. ایران در تحولات جنگ 44 روزه حضور فعالی به عنوان بازیگر منطقه ای نداشت. این موضوع به چند دلیل بود. دلیل اولش وجود یک توافق نانوشته میان بازیگران فعال دیگر اعم از ترکیه روسیه و ارمنستان و آذربایجان برای دور نگه داشتن ایران از این تحولات بود. به لحاظ داخلی هم ما به خاطر رویارویی با رژیم صهیونیستی در سوریه و لبنان و حوزه کشورهای عربی، تمرکز کافی روی منطقه قفقاز نداشتیم و البته اراده خارجی مبنی بر عدم اجازه بازیگری فعال به ایران در مناقشه قره باغ در جنگ 44 روزه مزید بر علت شد.

جمهوری آذربایجان دو سال است که به بهانه شیوع بیماری کرونا فقط اجازه تردد وسایل نقلیه باری ایرانی را از داخل خاک این کشور صادر می کند و عملاً هیچ ویزای مسافرتی ای در این مدت صادر نشده است.

جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان همسایه است و حسن همجواری مستلزم وجود روابط حسنه و دوستانه میان دو کشور است و طبیعتاً هر نوع تحولی در داخل خاک این کشور ارتباط کاملاً نزدیکی با منافع جمهوری اسلامی ایران دارد و هر نوع شیطنتی نمی تواند حضور فعال ایران در تحولات قفقاز جنوبی را ملغی کند. همان طور که گفتید در هفته گذشته ما شاهد اظهارات ملایمی از دو طرف بودیم و حتی رئیس جمهور و معاون رئیس جمهور آذربایجان مرزهای دو کشور را مرزهای دوستی نامیدند ولی اظهارات دیروز آقای الهام علی اف در اجلاس شورای سران کشورهای مستقل مشترک المنافع کاملاً تعجب برانگیز و تنش آفرین بود! ما در دو سال اخیر شاهد برخی اتفاقاتی بودیم که خب از چشم سیاستمداران و اصحاب رسانه هم دور نمانده است. جمهوری آذربایجان دو سال است که به بهانه شیوع بیماری کرونا فقط اجازه تردد وسایل نقلیه باری ایرانی را از داخل خاک این کشور صادر می کند و عملاً هیچ ویزای مسافرتی ای در این مدت صادر نشده است. بعد از آزادی سرزمین های اشغالی قره باغ بسیاری از اهالی رسانه مناطق آذربایجان ایران و نیز فعالان رسانه ای استان های دیگر، خواستار حضور در این مناطق و تهیه گزارش شدند که جمهوری آذربایجان به بهانه های مختلف، ویزا برای این افراد صادر نکرد.

خیلی بعید نیست که تحت پوشش همین پروژه هوشمندسازی پرورش گاومیش با استفاده از تجهیزات الکترونیکی بسیار پیشرفته، رژیم صهیونیستی یک پایگاه جاسوسی در این منطقه احداث کند!

این در حالی است که رسانه های اسرائیلی به راحتی در این مناطق حاضر شدند و گزارش های خودشان را تهیه کردند. سفارت رژیم صهیونیستی در باکو آتش بیار معرکه شده است و نقشی مخرب در روند روابط فیمابین ایران و جمهوری آذربایجان داشته است. واقعیت مطلب این است که رژیم صهیونیستی در تلافی حضور نظامی جمهوری اسلامی ایران در سوریه و لبنان در مرزهای این دو کشور با اسرائیل، خواستار حضور در مرزهای مشترک جمهوری آذربایجان و ایران است. این حضور البته در قالب های متفاوت و با بهانه های مختلف صورت می گیرد. بعد از آزادی مناطق اشغالی قره باغ، جمهوری اسلامی ایران به صراحت از آمادگی شرکت های ایرانی که دانشی فنی بالا و سابقه بازسازی بعد از جنگ را در ایران داشته اند، برای کمک به جمهوری آذربایجان سخن گفت. خود رؤسای این شرکت ها نیز اعلام کردند که حاضرند به آذربایجان در بازسازی مناطق آزاد شده کمک کنند. ولی علیرغم پیگیری های دیپلماتیک ایران خصوصاً سفیر جمهوری اسلامی ایران در باکو، شاهد این بودیم که شرکت های اسرائیلی موفق به ثبت قرارداد با جمهوری آذربایجان برای بازسازی مناطق قره باغ شدند. دقیقاً در کنار مرزهای ایران قرار است که یک شرکت اسرائیلی، یک مجموعه هوشمند پرورش گاومیش را احداث کند! با توجه به سابقه شیطنت های مکرر رژیم صهیونیستی بر علیه جمهوری اسلامی ایران، خیلی بعید نیست که تحت پوشش همین پروژه هوشمندسازی پرورش گاومیش با استفاده از تجهیزات الکترونیکی بسیار پیشرفته، رژیم صهیونیستی یک پایگاه جاسوسی در این منطقه احداث کند! یک سال وزارت دفاع جمهوری آذربایجان با جمهوری اسلامی ایران برای مین روبی مناطق اشغالی قره باغ مذاکره کرد و باز شاهد بودیم که این بار، شرکت های ترکیه ای برای این کار قرارداد امضا کردند!

من معتقدم این سخنان گستاخانه و مضحک علی اف حاصل پالس های مثبتی است که از پایتخت های کشورهای دیگر به وی رسیده است!

مانوور نظامی مشترک ترکیه و آذربایجان در خزر نکته دیگری بود که باعث اعتراض ایران و دیگر کشورهای حوزه خزر بود چرا که طبق توافقنامه ای که میان کشورهای حاشیه خزر به امضاء رسیده هیچ کشور بیگانه ای که در حاشیه خزر قرار ندارد، اجازه حضور نظامی در خزر را ندارد. بعد از این موضوع، شاهد یک رزمایش سه جانبه میان ترکیه، آذربایجان و پاکستان بودیم که ایران این رزمایش را به عنوان آماده سازی نیروهای نظامی آذربایجان برای اشغال استان سیونیک ارمنستان و تغییرات ژئوپلتیک ضدایرانی تفسیر کرد و اعتراض خودش را علنی به این موضوع اعلام کرد. خُب در این مدت هم بسیاری گفتگوها شکل گرف و قول هایی داده شد ولی اتهاماتی که آقای علی اف در شورای سران کشورهای مستقل مشترک المنافع بر علیه ایران و ارمنستان مطرح کرد کلاً ماجرا را تغییر داد و باید منتظر تحولات بعدی باشیم. من معتقدم این سخنان گستاخانه و مضحک علی اف حاصل پالس های مثبتی است که از پایتخت های کشورهای دیگر به وی رسیده است!

الهام علی اف عادت دارد به مخالفانش انگ ترانزیت مواد مخدر بزند!

ساعد نیوز: الهام علی اف خودش به خوبی می داند که توانایی هماوردی با ابرقدرت نظامی منطقه یعنی ایران را ندارد. آنها می دانند که ایران به دلیل تهدیدات منطقه ای و بین المللی یکی از بزرگترین ارتش های دنیا را دارد و نیروهای نظامی ایران توانمندی لازم برای رویارویی با ایالات متحده آمریکا را دارند چه برسد به جمهوری کوچک آذربایجان ولی الهام علی اف تصمیم گرفته دهن به درشتی بر علیه ایران بگشاید و این جسارت خودش مایه تعجب است. چه چیزی باعث شده است که الهام علی اف روابط حسنه با همسایه استراتژیک خودش را قربانی قول های یاوه و بی اساس کشورهای معاند جمهوری اسلامی ایران کند؟

حامد حامدی خسروشاهی: من می خواهم از دو جنبه به این موضوع بپردازم. جنبه نخست به خود اظهارنظر الهام علی اف بازمی گردد. کسانی که با جغرافیای سیاسی منطقه و ایران آشنایی دارند خوب می دانند که رود ارس یک رود وحشی است و عبور از این رود می تواند به قیمت جان انسان تمام شود. اصلاً رود ارس باعث شده است که به عنوان یک مانع طبیعی، مرز ایران و جمهوری آذربایجان، یک مرز امن باشد چون کسی نمی تواند حتی با استفاده از قایق از این رود عبور کند چرا که این رود خروشان اجازه این کار را نمی دهد. بنابراین، اتهام الهام علی اف یک اتهام مسخره است. نکته دیگر این است که اصولاً ترکیه معبر ترانزیتی اصلی مواد مخدر از افغانستان به اروپا بوده و همچنان هست و کشور ما در این سالها، شهدای بسیاری برای مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر داده است. الهام علی اف عادت دارد به مخالفانش انگ ترانزیت مواد مخدر بزند! این یک اتهام کلیشه ای است که الهام علی اف حتی در داخل هم بر مخالفانش وارد می کند تا آنها را به این بهانه راهی زندان کند. این برچسبی است که او به کرات از آن در مواقع مختلف استفاده کرده است و در این مورد هم به ایران با این برچسب حمله می کند.

من اتفاقات جاری در قفقاز را بی ارتباط با اتفاقات جاری در افغانستان، لیبی و سوریه نمی دانم.

جنبه دوم این موضوع، نگاه کلان به تنش آذربایجان و ایران است. من اتفاقات جاری در قفقاز را بی ارتباط با اتفاقات جاری در افغانستان، لیبی و سوریه نمی دانم. به اعتقاد من، ترکیه و روسیه در این دو جبهه با همدیگر توافقاتی کرده اند که هزینه فاکتور هم به نام قفقاز صادر شده است. فعالیت ترکیه در سوریه و لیبی باب میل روسیه نبود و به همین دلیل، ترکیه امتیازاتی را از روسیه در قفقاز گرفته است و از سوی دیگر بعد از انقلاب گل سرخ در گرجستان، و اشغال آبخازیا توسط روسیه ما شاهد یک نفرت عمومی در گرجستان بر علیه روسیه بودیم. ولی با پادرمیانی ترکیه حالا ما شاهد گشایش هایی در روابط میان روسیه و گرجستان هستیم. آمریکا از تنش میان جمهوری آذربایجان و ایران خوشحال است. رژیم صهیونیستی نیز از این موضوع خوشحال است. به نظر من، الهام علی اف در اینجا قربانی طرح های پنهان کشورهای دیگر شده است و دارد در زمین آنها بازی می کند. ولی دو ملت ایران و آذربایجان هم به لحاظ زبانی هم به لحاظ فرهنگی و هم به لحاظ دینی با همدیگر مشترکات فرآوانی دارند و جدایی این دو ملت محال است!

دکتر رضا اختیاری امیری : بحران در مرزهای شمالغرب و اشتباه راهبردی جمهوری آذربایجان