همه چیز درباره تخمک گذاری و پریود نامنظم 

افرادی که پریود منظم دارند، دارای یک چرخه قاعدگی منظم 23 الی 35 روزه هستند و ممکن است حدود 2 روز در هر ماه خطا داشته باشد. متوسط چرخه قائدگی 28 روز است و این زمان از روز اول پریود شما تا آخرین روز سیکل روز محاسبه می شود. بنابراین به راحتی با محاسبه آن در طی دو الی سه ماه متوجه می شوید که آیا پریودتان منظم است یا خیر؟ اما این حالت متعادل برای همه افراد اتفاق نمی افتد. پس باید ببینیم به چه پریودی نامنظم می گویند؟ معمولا پریود نامنظم همان طور که از اسمش مشخص است در هر زمانی اتفاق می افتد و فرد را دچار تنش می کند. در برخی افراد دارای پریود نامنظم چرخه قاعدگی کوتاه تر از 21 روز و در برخی افراد حتی بیشتر از 36 روز است که در هر ماه نیز تغییر می کند. یعنی اگر شما طول چرخه قاعدگی خود را برای 3 ماه متوالی یادداشت کنید به نتیجه خاصی نمی رسید و هرماه با ماه دیگر کاملا متفاوت است.

منظور از عادت ماهانه نامنظم یا پریود نامنظم چیست؟

دوره های خون ریزی ماهانه معمولا سيكل 21 تا 28 روزه دارد. بانوانی که سيكل 28 روزه دارند هر 4 هفته و خانم هایی که سيكل 21 روزه دارند هر 3 هفته یک بار پريود مي شوند. و روز اول سيكل، روز اول پريود محسوب مي شود.

اکثر بانوان در فاصله زمانی 13 تا 14 روز قبل از آغاز پريودشان تخمک گذاري مي كنند. البته فاصله زمانی بين 12 تا 16 روز نيز نرمال است. در صورتي كه خانمي دوره هاي 28 روزه دارد تخمک گذاری در وسط ماه انجام مي شود. اما اگر دوره ها 21 یا 22 روزه باشد، تخمک گذاری چند روز قبل از آغاز پريود رخ مي دهد. البته سيكل 28 روزه كه در روز چهاردهم آن تخمک گذاري صورت بگيرد در تعداد کمی از بانوان وجود دارد. گاهي سيكل ها 30 روزه هستند و گاهي از ماهی تا ماه ديگر متفاوت مي شوند. اگر خانمی دوره هایش بیش از 30 روز باشد و به صورت متوالی رخ ندهد، اصطلاحا به آن عادت ماهانه نامنظم می گویند.

چرا داشتن عادت ماهانه منظم مهم است؟

تخمک بعد از آزاد شدن از تخمدان تنها چند ساعت زنده است و اگر در اين زمان با اسپرماتوزوئیدها روبرو نشود و لقاحی صورت نگيرد، بارداری اتفاق نمی افتد. در بانوانی که سیکل های عادت ماهانه منظم دارند، تشخیص روز تخمک گذاری كمي سخت است و این موضوع احتمال باردار شدن را كاهش مي دهد. در مواردي كه عادت ماهانه نامنظم است و خانم قصد بارداری دارد، معمولا توصيه مي شود که 3-2 روز در هفته بدون جلوگيري نزديكي صورت گیرد تا نيازي به بررسي روز تخمک گذاری وجود نداشته باشد. اما اگر زوج نمی توانند کنار هم باشند، مثلا به دلیل شغل همسر در ماه تنها یک یا دو مرتبه همدیگر را ملاقات می کنند. لازم است تاریخ دقیق تخمک گذاری مشخص شود تا بتوانند بچه دار شوند. از سوی دیگر اگر عادت ماهانه خيلي نامنظم باشد، ممكن است اصلا تخمک گذاری صورت نگیرد يا به ندرت اتفاق بيفتد. به همين دليل بررسي های هورمونی و انجام سونوگرافی برای تشخیص زمان تخمک گذاری ضروری است.

آیا روز دقیق تخمک گذاری مهم است؟

از سونوگرافی می توان برای تعیین زمان تخمک گذاری استفاده کرد. محققان نتایج سونوگرافی را با روش های معمول ردیابی تخمک گذاری مقایسه کرده اند. آنها دریافتند که نمودار دمای پایه بدن به درستی روز دقیق تخمک گذاری را فقط 43٪ از زمان پیش بینی می کند. کیت های پیش بینی تخمک گذاری ، که هورمون LH را که قبل از تخمک گذاری رخ می دهد ، تشخیص می دهند ، فقط 60٪ از زمان ممکن است دقیق باشد. همه اینها خبر خوبی است. این بدان معناست که برای باردار شدن لازم نیست بیش از رابطه جنسی دقیقاً روز قبل از تخمک گذاری استرس داشته باشید.

تخمک گذاری نامنظم چه علائمی دارد؟

اگر عادت ماهانه شما غیرقابل پیش بینی باشد، ممکن است مشکل تخمک گذاری داشته باشید. طبیعی است اگر چرخه قاعدگی شما هر ماه چند روز تغییر کند. اگر تغییرات چندین روز طول بکشد طبیعی نیست.

یک چرخه "طبیعی" می تواند به اندازه 21 روز یا تا 35 روز کوتاه باشد با فرض اینکه در سن باروری هستید یا به طور کلی پریود نمی شوید یا چندین ماه بین این چرخه ها سپری نمی شوید. هر دو می توانند نشانه های مهمی در عدم تخمک گذاری شما باشند.

تشخیص عادت ماهانه نامنظم

اگر تاكنون از قرص هاي جلوگيري از بارداری استفاده مي كرديد و مدتي است كه مصرف آنها را قطع كرده ايد، نامنظم شدن دوره های قاعدگی طبيعي است و معمولا 3-2 ماه ادامه خواهد داشت. اما اگر روابط خود را بدون جلوگيري انجام داده ايد و پريودهايتان عقب افتاده است، می توانید براي مشخص شدن اوضاع از بي بي چك استفاده كنيد. بهترين زمان براي انجام این تست، 3 روز بعد از تاريخي است كه معمولا در آن زمان پريود مي شديد. البته بهترین زمان برای انجام این تست، صبح ها و بعد از بيدارشدن از خواب است. زیرا ميزان هورمون HCG در بدن بالاست و تا 99 درصد تست بارداری از طريق ادرار قابل اعتماد است. اگر به نظرتان پاسخ تست صحیح نیست، مي توانيد مجدداً آن را تکرار يا به متخصص زنان مراجعه كنيد تا آزمایش خون انجام دهید.

اگر 2-3 ماه از قطع مصرف قرص های ضد بارداریتان گذشته و باردار نشدید و عادت ماهانه منظمی ندارید، حتماً به متخصص زنان مراجعه كنيد تا آزمايش هاي دقيق تري صورت پذيرد و دليل نامنظم شدن دوره ها مشخص شود. معمولا پزشكان از سونوگرافي و منحني درجه حرارت بدن برای تشخيص علت عقب افتادگی دوره ها و زمان تخمک گذاری استفاده مي كنند. منحني درجه حرارت مشخص مي كند كه تخمک گذاری صورت مي پذيرد یا خیر! و اينكه آیا روند تخمک گذاری نرمال است؟

در سونوگرافي نیز تخمدان ها بررسي مي شوند تا مشخص شود، مبتلا به كيست هستید يا خیر.

5 تا 10 درصد زنان به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند و این مسئله باعث عدم تخمک گذاری می شود. در اين شرايط به بانوان توصيه مي شود در درجه نخست، وزنشان را پايين بياورد تا احتمال بارداری افزايش يابد. اما اگر با وجود کاهش وزن، بارداری حاصل نشد، درمان هاي هورموني بر پايه "گونادوتروفين ها" آغاز مي شود.

آزمایشات تخمک گذاری و باروری چگونه است؟

اگر مشکوک به تخمک گذاری یا تخمک گذاری نامنظم هستید ، به پزشک خود مراجعه کنید. ممکن است مشکل باروری داشته باشید و مهم این است که به زودی همه چیز را بررسی کنید. برخی از دلایل ناباروری با گذشت زمان بدتر می شوند. رایج ترین راه آزمایش خون پروژسترون است. هورمون پروژسترون پس از تخمک گذاری افزایش می یابد. اگر تخمک گذاری نکنید ، نتایج پروژسترون به طور غیر طبیعی پایین می آید. این آزمایش معمولاً در روز 21 چرخه شما انجام می شود.

تخمک گذاری نامنظم را چه طور درمان کنیم؟

اگر پزشک شما قبلاً آزمایشاتی را انجام داده و تشخیص داده است که شما به طور منظم تخمک گذاری نمی کنید، احتمالاً فکر می کنید مراحل بعدی چیست. پزشک درمان با کلومید را پیشنهاد می کند. کلومید (کلومیفن) یک داروی محبوب باروری است که عوارض جانبی کمی دارد و میزان موفقیت خوبی در بارداری دارد. مطمئن شوید که پزشک ابتدا باروری شریک زندگی شما و لوله های رحمی شما را بررسی می کند.

بهترین روش بارداری در پریود نامنظم

از آن جایی که در پریود نامنظم تشخیص دوران تخمک گذاری سخت است، بهترین روش تایید شده برای بارداری در این افراد نزدیکی مکرر است. این کار علاوه بر افزایش احتمال بارداری مزایای دیگری نیز دارد. مثلا در برخی از زوج ها زمان بندی رابطه جنسی باعث ایجاد استرس می شود. در نتیجه نزدیکی مکرر بدون زمان بندی استرس را کاهش می دهد. در واقع شما به طور مرتب در کل ماه رابطه جنسی دارید! همچنین در این روش دیگر نگران از دست دادن روزهای تخمک گذاری نیستید چون این دوران بین 3 الی 5 روز طول می کشد و اگر مثلا سه الی چهار بار در هفته نزدیکی داشته باشید بالاخره دردوران تخمک گذاری نیز نزدیکی خواهید داشت و احتمال بارداری بسیار افزایش پیدا می کند.

چرا پریود نامنظم حاملگی را سخت تر می کند؟

همانطور که در بالا ذکر شد، چرخه نامنظم قائدگی، بر بارداری تاثیر می گذارد. چرخه نامنظم باعث عدم تعادل هورمونی می شود. با این حال اگر سنتان کمتر از 35 سال است و به طور طبیعی حتی با وجود پریود نامنظم تخمک گذاری می کنید، بدون کمک داروهای باروری می توانید به راحتی باردار شوید. زیرا گاهی اوقات پریودی های نامنظم نشانه ای از عدم تخمک گذاری است. اگر تخمک گذاری نکنید، بدون کمک درمان های باروری نمی توانید باردار شوید. در زیر به مواردی که پریود نامنظم باعث ناباروری می شود اشاره شده است:

1- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) :

ممکن است دوره های نامنظم نشانه ای از سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد. PCOS یک اختلال غدد درون ریز زنانه است که از هر هشت نفر یک نفر به آن مبتلا هستند. همه افراد مبتلا به PCOS ناباروری را تجربه نمی کنند، اما بسیاری از آنها دیرتر باردار می شوند. همچنین زنان مبتلا به PCOS بیشتر در معرض سقط جنین هستند.

2- مشکلات تیروئید:

پرکاری یا کم کاری تیروئید می تواند علتی برای دوره های نامنظم و همچنین ناباروری باشد. سایر علائم احتمالی اختلالات تیروئید شامل تغییر وزن، مشکل خواب یا خستگی تمام وقت، اضطراب ناگهانی یا افسردگی، مشکلات یبوست و اسهال طولانی مدت هستند. اگر مشکلات تیروئید درمان نشود میتواند منجر به نازایی و در بسیاری از موراد باعث تولد نوزاد مشکل دار میشود.

3- هیپرپرولاکتینمی:

پرولاکتین هورمونی است که در ابتدا مسئول تحریک سینه برای تولید شیر مادر است. هیپرپرولاکتینمی زمانی ایجاد می شود که این هورمون حتی اگر زن باردار نباشد، بیشتر از حالت طبیعی در بدن تولید می شود. این بیماری حتی در مردان نیز مشاهده می شود. غلظت بالای این هورمون پریود شما را نامنظم و یا کاملا متوقف می کند.

4- نارسایی اولیه تخمدانی (POI):

نارسایی اولیه تخمدان می تواند باعث پریودی نامنظم یا توقف کامل پریود شما شود. یکی از دلایل ایجاد این عارضه میزان پایین استروژن در بدن است که عوارضی مانند مانند خشکی واژن، نزدیکی دردناک، عرق شبانه، خواب دشوار یا افسردگی ناگهانی و اضطراب ایجاد می کند.

5- چاقی:

شایع ترین علت پریودی های نامنظم و کاهش باروری چاقی است. چاقی می تواند باعث چرخه های نامنظم و همچنین مشکلات بارداری شود. گاهی اوقات مشکلات افزایش وزن به دلیل عدم تعادل هورمونی پایه است. به عنوان مثال، PCOS و کم کاری تیروئید می تواند موجب افزایش ناگهانی وزن یا کاهش وزن شوند.

6- وزن کم:

به همان اندازه که اضافه وزن می تواند باعث پریودی نامنظم شود، کمبود وزن نیز می تواند به پریودهای نامنظم و مشکلات باروری منجر شود. برای درمان این مشکل مراجعه به متخصص رژیم میتواند مفید باشد زیرا متخصص ویتامین ها و مکمل هایی را تجویز میکند که کمبود وزن جبران میشود و روند بارداری بهبود پیدا میکند .

درمان های خانگی بی نظمی پریود چیست؟

سبک زندگی سالم تا حد زیادی از خطر وقوع پریود نامنظم جلوگیری می کند؛ مثلا:

• ورزش منظم می تواند وزنی متعادل برایتان به وجود بیاورد و از استرس ها بکاهد.
• رژیم غذایی سالم هم در دورشدن از پریود نامنظم نقش دارد.

بعضی از گیاهان دارویی مانند کوهوش سیاه، تمشک، ریشه شیرین بیان و زردچوبه به درمان پریود نامنظم کمک می کنند. البته ناگفته نماند که هیچ گونه تحقیقات علمی، اثربخشی این گیاهان را تأیید نکرده اند. شاید حتی مصرفشان موجب وقوع اثرات منفی هم بشود. برای استفاده از درمان های گیاهی حتما باید با پزشک مشورت کنید.

درمان نامنظم بودن پریود چیست؟

درمان نامنظم بودن پریود وابسته به علت وقوع آن است:

• بلوغ و یائسگی: نامنظم بودن پریود در دوران بلوغ یا نزدیک شدن به یائسگی معمولا نیاز به درمان ندارد.
• پیشگیری از بارداری: اگر خون ریزی غیرعادی به خاطر روش های پیشگیری است و در طول چند ماه هم ادامه دارد، باید با پزشک متخصص درباره استفاده از روش های دیگری برای پیشگیری صحبت شود.
• سندورم تخمدان پلی کیستیک و چاقی مفرط: اگر فردی به این دو مشکل دچار باشد، با کاهش وزن می تواند به منظم شدن پریود خود کمک کند. هرقدر وزن کمتر باشد، بدن به تولید انسولین کمتری نیاز خواهد داشت. در نتیجه، تستسترون کمتری در بدن به وجود می آید و شانس تخمک گذاری افزایش پیدا می کند.
• مشکلات تیروئید: برای رفع مشکلات تیروئید نیاز به درمان هایی مانند دارودرمانی، درمان با یُد رادیواکتیو یا جراحی است. در هر صورت، برای درمان تیروئید، باید به پزشک مراجعه شود.
• استرس یا اختلالات خوردن: علت نامنظم شدن پریود اگر استرس و مشکلات روحی، کاهش وزن ناگهانی یا اختلالات خوردن باشد، نیاز به روان درمانی به وجود می آید؛ مثلا تکنیک های ریلکسیشن (relaxation)، مدیریت استرس و مشاوره با روان شناس به فرد کمک خواهد کرد.

دارودرمانی

پزشکان برای درمان نامنظم بودن پریود ممکن است قرص متفورمین تجویز کنند. متفورمین دارویی خوردنی است که برای کاهش انسولین در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو استفاده می شود. این قرص می تواند به منظم شدن پریود و تخمک گذاری کمک کند.

مقدار (دُز) اندکی از قرص های ضدبارداری، که حاوی ترکیبی از استروژن و پروژسترون است، هم می تواند مفید باشد. این قرص ها می توانند باعث کاهش تولید آندروژن شوند و خون ریزی غیرعادی را تنظیم کنند. راهکار دیگر، استفاده از پروژسترون در هر ماه به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز است. این کار هم می تواند نظم را به روال پریود بازگرداند. در هر صورت، بدون تجویز پزشک، هیچ دارویی را مصرف نکنید.