هر آنچه باید در مورد فیلم مصلحت بدانید

یکشنبه، 26 تیر 1401 زمان مطالعه 6 دقیقه

در این مطلب به بررسی و معرفی فیلم مصلحت خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

خلاصه فیلم مصلحت

فیلم “مصلحت” روایتگر ماجرای اشتباه بزرگ پسر تندروی یک آیت الله است که در دوران اوایل انقلاب در دادستانی جایگاه بسیار مهمی دارد. این پسرک تندرو و عصبانی که مثل بسیاری از دوستانش تحمل دیدگاه مخالف را ندارد، در یک درگیری خیابانی با کُلتی که مجوز ندارد به پسر چپ گرای خانواده ای ثروتمند که قصد مهاجرت از ایران را دارند، شلیک می کند.

نقد فیلم مصلحت

فیلم مصلحت با وجود شخصیت پردازی کم ایراد، روایت صحیح داستان، بازی های قابل قبول و فضاسازی باکیفیت به حدی درون شعارهای اغراق آمیز خود غرق می شود که در نهایت چیزی بیشتر از یک فیلم بیش از حد سفارشی به نظر نمی رسد. در واقع مصلحت فیلمی است محض یادآوری این حقیقت تقریبا تلخ که سازمان هنری رسانه ای اوج از بهترین امکانات و بودجه ها برای روایت سطحی ترین آرمان ها به زمخت ترین شکل ممکن استفاده می کند. برای نقد فیلم مصلحت با ویجیاتو همراه باشید.برای پیداکردن ریشه ای که فیلم مصلحت را پرورش داده باید به چند سال پیش برگردید. دنیای سینمایی جدید فیلم های سیاسی ایران در سال ۱۳۹۴ و با اکران فیلم بادیگارد و پس از آن فیلم سیانور آغاز شد. دو موسسه اوج و سیمای مهر وظیفه توسعه فیلم هایی را برعهده گرفته بودند که شاید در بعضی مواقع داستان ها و جهان های متفاوتی داشت اما در نهایت یک خط فکری ثابت و مشخص را نشان می داد.توصیف و بررسی این دنیای سینمایی در این نقد مطرح نیست اما فیلم مصلحت دقیقا در اتمسفری شبیه به همه فیلم های این دنیای سینمایی حضور دارد و در مقایسه با سایر این آثار حرف های قابل توجهی مطرح می کند. البته باید به این نکته اشاره کرد که فیلم مصلحت در ابتدا سومین فیلم باشگاه سوره [پس از فیلم بیست و یک روز بعد و فیلم دیدن این فیلم جرم است] است و در ادامه نخستین همکاری آن ها با سازمان اوج لقب می گیرد. با این حال در نهایت فیلمی خوش ساخت با داستانی بیش از حد آرمان گرا به نظر می رسد.

این فیلم که در ابتدا قرار بود با نام فیلم پدری اکران شود به فیلم مصلحت نظام تغییر نام داد و در نهایت با نام فیلم مصلحت به جشنواره راه پیدا کرد. حسین دارابی، کارگردان فیلم مصلحت، کارگردان بی تجربه یا فیلم اولی نیست اما باید به این حقیقت اشاره کرد که این فیلم مهم ترین فیلم کارنامه کارگردانی او لقب می گیرد. دارابی از پس مدیریت مهم ترین پروژه سینمایی عمرش [تا امروز] به خوبی برآمده اما مشکل اساسی فیلم مصلحت ایرادهای سینمایی نیست.داستان فیلم مصلحت درباره اشتباه بزرگ پسر تندروی آیت اللهی است که در دوران اوایل انقلاب در دادستانی جایگاه بسیار مهمی دارد. این پسرک تندرو و عصبانی که مثل بسیاری از دوستانش تحمل دیدگاه مخالف را ندارد، در یک درگیری خیابانی با کُلتی که مجوز ندارد به پسر چپ گرای خانواده ای ثروتمند که قصد مهاجرت از ایران را دارند، شلیک می کند. این شلیک باعث مرگ او می شود اما از آن جایی که پسر دلیر داستان ما پسر آیت اللهی است که در کنار محمد بهشتی به ملت ایران خدمت می کند، احتمالا مایه شرمساری به نظر می رسد که با حکم واقعی جرمی که انجام داده، روبرو شود.اگرچه فیلم مصلحت براساس داستانی واقعی ساخته نشده و فیلم هم هیچ توضیحی درباره منشا داستان آن نمی دهد اما عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، در صفحه اینستاگرامش نوشته که آن چه در این فیلم روایت می شود، شباهت قابل توجهی با بسیاری از رویدادهای مشابهی که اوایل انقلاب رخ داده، دارد. بنابراین دور از ذهن نیست که ایده کلی فیلم مصلحت از داستان واقعی زندگی یکی از انقلابیون سرشناس اقتباس شده باشد.این یک حقیقت غیرقابل انکار است که فیلم مصلحت عنوانی خوش ساخت با داستانی سرراست است که تماشاگرش را قدم به قدم به سوی گره اصلی داستان همراهی می کند. فضاسازی های فیلم در مقایسه با فیلم دیدن این فیلم جرم است، پیشرفت قابل توجهی داشته و از آن جایی که با کمک سازمان اوج ساخته شده هم تحت تاثیر دنیای سینمایی آن ها قرار گرفته و از منظر بودجه چیزی کم نیاورده است.

شخصیت پردازی ها در فیلم مصلحت در سطح قابل قبولی قرار گرفته است. ظاهر و باطن همه شخصیت ها با کمک دیالوگ ها، نقش آفرینی های قابل قبول و صحنه سازی های واقعا تحسین برانگیز به خوبی قابل احساس است و هیچکدام از شخصیت هایی که در مرکز داستان قرار دارند، گنگ و نامفهوم نیستند. فیلم یک مرحله پیشرفته از پروپاگاندایی است که با حرفه ای ترین حالت ممکن ساخته شده و نسبت به آثار ضعیف قبلی هر دو مجموعه، حالا یک سر و گردن بالاتر رفته است.فیلم مصلحت بدون هیچ صحنه اضافه ای به روایت داستان اصلی اش مشغول است. آن چه برای آن ساخته شده را توصیف می کند و بدون آن که به تماشاگرش توهین کند، یک روایت تمیز و قابل قبول را ارائه می دهد؛ همه این دستاوردها تا پیش از رسیدن فیلم به ایستگاه پایانی وجود دارد. اما تماشاگر هر چه بیشتر به پایان فیلم نزدیک می شود، بیشتر به کلیشه ای بودن سرنوشت داستان پی می برد. در هر حال افسار یک فیلم جذاب در پایان پاره می شود و ماموریت همیشگی بیشتر پررنگ می شود: شعارها را فریاد بزن، بلند و بلندتر! دقایق پایانی فیلم مصحلت تماشاگران فیلم را دو دسته می کند؛ گروه اول آن هایی هستند که می توانند باور کنند سازمان اوج به عنوان یک مجموعه حاکمیتی که بودجه مشخصی از نهادهای خاص دریافت می کند، داستانی را روایت کرده که در نهایت قرار است ثابت کند در کشوری که حتی پسر سفیرش در ونزوئلا هم به موجودی شرور تبدیل می شود، مقابله فساد از سال ها پیش وجود داشته و به نتیجه رسیده است و گروه دوم دقیقا همان افرادی هستند که این روایت کاملا اغراق آمیز را باور نمی کنند و می دانند که ماجرا چیس. با وجود همه انتقادهایی که از پایان بندی کلیشه ای و آرمان طلبانه فیلم مصلحت وجود دارد، نمی توان منکر این حقیقت شد که سازمان اوج در نهایت می تواند همان پیشرفت بزرگی که باید به آن دست پیدا می کرد را جشن بگیرد. فیلم مصلحت به عنوان یک فیلم کاملا معمولی که هیچ نام بزرگی را پیرامون خودش نمی بیند، یکی از کامل ترین و بهترین فیلم های سازمان اوج لقب می گیرد که اگر بتوانید از روایت مصنوعی و سفارشی اش عبور کنید، یکی از جذاب ترین فیلم های جشنواره امسال هم لقب می گیرد.

کارگردان فیلم مصلحت

حسین دارابی : حسین دارابی کارگردان،فیلمنامه نویس و تهیه کننده است. او تهیه کنندگی و کارگردانی چندین فیلم کوتاه را برعهده داشته که از میان آن ها می توان به «مادر»، «همسایه»، «نفرین شدگان»، «سحری»، «دایو»، «مزاحم»، «قابلمه»، «چشم به راه»، «قفل فرمون»، «شام هیئت» و «جیب کت» اشاره کرد.

بازیگران فیلم مصلحت

فرهاد قائمیان
وحید رهبانی
مهدی حسینی نیا
مجید نوروزی
امیر نوروزی
سهی بانو ذوالقدر
نازنین فراهانی

دیگر عوامل فیلم مصلحت

کارگردان: حسین دارابی،نویسندگان: حسین دارابی، احمد حیدریان و احسان ثقفی (بر اساس طرحی از رضا زهتابچیان)، تهیه کننده: محمدرضا شفا، مدیر فیلمبرداری: روزبه رایگا، طراح صحنه و لباس: بهزاد جعفری طادی، تدوین: سیاوش کردجان.