افراد نسبت به اموال خود حق مالکیت دارند . حق مالکیت درباره اشیا و انواع اموال اعمال می شود . به طور معمول هم قانون به اشیایی پرداخته که موضوع حق مالکیت افراد هستند . اما در عالم خارج اموالی وجود دارند که به کسی تعلق ندارند و نمی توان مالک آنها را مشخص کرد که به آنها اموال بدون مالک گفته می شود ؛ برای مثال اموال مجهول المالک یا زمین های موات . قانون موظف است که تکلیف این اموال را مشخص کند زیرا برخی از این اموال بدون مالک ، می توانند به مرور زمان و تحت شرایطی به تعلق افراد در آیند . اموال بدون مالک طبق قانون به سه دسته تقسیم می شوند . از این رو ما در این مقاله به بررسی انواع اموال بدون مالک مثل مشترکات عمومی ، مباحات و اموال مجهول المالک می پردازیم .
حکم مال بدون مالک چیست؟
همانطور که می دانیم برای اموالی که مالک خاص دارند در قانون تمام موارد لازم پیش بینی شده و طبق قانون این اموال بعد از فوت مالک به وراث می رسد، ولی اموالی نیز وجود دارند که مالک خاصی نداشته و نمی توان چند نفر خاص را به عنوان مالک این اموال ذکر نمود که با توجه به همین موضوع در قانون باید به طور ویژه برای تعیین و تکلیف اموال مجهول المالک تصمیماتی گرفته شده و وضعیت این اموال به سرعت مشخص شود تا در آینده به مشکلات مختلف برنخورند. فارغ از موضوعات گفته شده، انواع اموال مجهول المالک به سه دسته مختلف تقسیم بندی می شوند که در ادامه به طور کامل به این مدل اموال می پردازیم.
مشترکات عمومی
مشترکات عمومی اموال بدون مالکی هستند که به خاطر حفظ حقوق عموم مردم توسط دولت و موسسه های عمومی اداره می شوند . در واقع دولت برای انجام خدمات عمومی و اجرای وظایف خود ، اموال گوناگونی در اختیار دارد و از آنها استفاده می کند . انواع مشترکات عمومی را می توان شامل راه عمومی ، اموال مورد استفاده عموم مثل پل ها ، مساجد و اماکن عمومی ، بستر رودخانه ها و جنگل ها را نام برد .
مباحات
مباحات در ماده 27 قانون مدنی تعریف شده است . طبق این ماده : " اموالی که ملک اشخاص نمی باشند و افراد مردم می توانند آنها را مطابق مقررات مندرجه در این قانون و قوانین مخصوصه مربوط به هر یک از اقسام مختلفه آنها ، تملک کرده و یا از آنها استفاده کنند ، مباحات نامیده می شود : مثل اراضی موات ، یعنی زمین هایی که معطل افتاده و آبادی و کشت و زرع درآنها نباشد " بنابراین مباحات به عنوان اموال بدون مالک دو ویژگی دارند : 1- نداشتن مالک ، 2- امکان تملک یا انتفاع از آنها بر طبق قانون وجود داشته باشد .
اموال مجهول المالک
مالی که مالک دارد اما به هر دلیلی نمی توان او را پیدا کرد ، مال مجهول المالک می گویند . این اموال دسته ای از اموال بدون مالک حساب می شوند. قانون گذار در ماده 28 قانون مدنی این اموال را جزء اموال عمومی دانسته و گفته است که اموال مجهول المالک باید به مصرف فقرا برسند. ملاک تشخیص فقیر عرف است و به طور معمول به کسی گفته می شود که درآمدش نتواند کفاف نیازمندی های ابتدایی اش را بدهد .
همانطور که قبل نیز اشاره شد، اموال بدون صاحب به 3 دسته مختلف تقسیم بندی می شوند و طبق ماده 27 و 28 قانون مدنی، این اموال در شرایط مختلف برای آبادی کشور و تأمین فقرا صرف می شوند. البته دقت داشته باشید که بعضی از اموال عمومی را در راستای اهداف مختلف به دولت یا سازمان های دولتی واگذار کرده اند و این اموال که به مشترکات عمومی معروف هم هستند را نمی توان جزو اموالی که صرف فقرا می شوند یا قابل تملک هستند حساب کرد.
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .