حکم سجده سهو چیست؟ 

حکم شرعی سجده سهو

در سجده واجب قرآن باید پیشانى به قصد سجده بر چیزى که سجده بر آن صحیح است گذاشته شود ولى سایر شرایط سجده که در نماز معتبر مى باشد، لازم نیست مراعات شود ولی در سجده سهو طهارت بدن و لباس لازم است اما گاهی اوقات، فرد نمازگزار، سهوا دچار اشتباهی می گردد که بر او واجب است پس از نماز سجده سهو بجای آورد.

شیوه انجام سجده سهو:

دستور سجده سهو به این صورت است که بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: « بسم الله و بالله و صلی الله علی محمد و آله» یا «بسم الله و بالله اللهم صلی علی محمد و آل محمد»، ولی بهتر است بگوید «بسم الله و بالله السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته» بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.

موارد وجوب سجده سهو به شرح زیر است:

• فراموش کردن یک سجده
• حرف زدن به طور غیر عمدی در بین نماز
• شک کردن به اینکه نماز 4 رکعتی را پنج رکعت خوانده یا چهار رکعت
• در جایى که نباید نماز را سلام دهد مثلًا در رکعت اول سهواً سلام بدهد؛
• آن که تشهد را فراموش کند.

نکته: دو حالت دیگر نیز وجود دارد که احتیاط واجب آن است سجده سهو انجام شود.

اول زمانی که نباید نماز را سلام گفت ، مثلاً یک نماز چهار رکعتی بخوانید ولی در رکعت دوم به طور غیر عمدی سلام بدهید.

دوم دوم مورد این است که تشهد خواندن را از یاد ببرید.

حکم به جای آوردن سجده سهو

چنانچه از روی عمد پس از سلام نماز سجده سهو به جا آورده نشود معصیت محسوب می شود و ضروری است هرچه سریعتر آن را انجام داده ولی چنانچه به طور غیر عمد سجده را به جا نیاوردید هر آن یادتان آمد بایستی سریعا آن را انجام داده و نیازی نیست که نماز را مجدد بخوانید.

آیا در انجام سجده سهو و سجده واجب قرآن طهارت بدن و لباس شرط است؟

1. در مورد شرط بودن وضو و طهارت در سجده سهو، نظرات مراجع تقلید مختلف است:

بعضی از مراجع، وضو را لازم می دانند. (آیات عظام صافی، مکارم شیرازی، خامنه ای)

بعضی از مراجع، بنابر احتیاط، آن را واجب می دانند. (گلپایگانى، بهجت؛ المسائل (المحشى للإمام الخمینی))

و بعضی از مراجع، آن را واجب نمی دانند. (آیات عظام خوئى، خمینی، تبریزى، سیستانى، نورى همدانی)

2. در سجده های واجب قرآن؛ لازم نیست سایر شرایط معتبر در سجده ی نماز مراعات شود.توضیح المسائل امام خمینی(ره))، مثلا لازم نیست که رو به قبله باشند یا طهارت و وضو داشته باشند.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه ای(مد ظله العالی):
در سجده واجب قرآن باید پیشانى به قصد سجده بر چیزى که سجده بر آن صحیح است گذاشته شود ولى سایر شرایط سجده که در نماز معتبر مى باشد، لازم نیست مراعات شود ولی در سجده سهو طهارت بدن و لباس لازم است.
حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):
واجب نیست.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):
سجده سهو باید رو به قبله و با حالت وضو و طهارت باشد و پیشانى را نیز بر چیزى گذارد که سجده نماز بر آن جایز است.
حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی(مد ظله العالی):
همه اموری که در سجده نماز، واجب است مثل طهارت، ستر، استقبال قبله و... در سجده سهو هم لازم است.

دستور سجده سهو

مسأله 1236 ـ دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیت سجده سهو کند و پیشانی را ـ بنا بر احتیاط لازم ـ بر چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد، و احتیاط مستحب آن است که در آن ذکر بگوید، و بهتر آن است که بگوید، «بِسْمِ الله وَبِالله، السَّلامُ عَلَیک اَیهَا النَّبِی وَرَحْمَةُ الله وَبَرَکاتُهُ» بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود، و ذکری را که گفته شد بگوید و بنشیند، و بعد از تشهّد بگوید: «السَّلامُ عَلَیکمْ» و اولی این است «وَرَحْمَةُ الله وَبَرکاتُهُ» را اضافه کند.(آیت الله سیستانی)

استفتائات جدید آیت الله خامنه ای

سوال: اگر در نماز جماعت در ركعت دوم بعد از تشهد اشتباهاً سلام داده شود آيا سجده سهو لازم است؟

جواب: اگر سلام دوم يا سوم را گفته، بنابر احتياط واجب بايد دو سجده سهو نمايد.

سوال: نحوه دقيق سجده سهو در نماز چگونه است؟

جواب: بعد از سلام نماز فوراً نيت سجده سهو نماييد و پيشانى را بر چيزى که سجده بر آن صحيح است بگذاريد و مستحب است بگوييد: «بِسْمِ اللهِ و بالله، السلامُ عَليکَ ايّها النَّبى وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرکاتُه» و بعد بنشينيد و دوباره به سجده برويد و ذکر مذکور را بگوييد و بنشينيد و بعد از خواندن تشهد، سلام دهيد.

سوال: من از سن 9 سالگى تا 23 سالگى عادت داشتم كه در سلام نماز بجاى سلام هاى مناسب و صحيح نماز، قبل از «السلام عليكم ورحمة الله», بگويم «السلام عليك يا ابا عبدالله». از سن 23 سالگى, شخصى به من طريقه سلام كردن صحيح را گفت, حال حكم آن نمازهاى من چيست؟ از نماينده محلىِ معظم له كه سؤال كردم, جواب داد كه براى مطلب اضافه اى كه در نماز گفته اى، بايد براى هر نماز يك سجده سهو بجاى آورى ولى نمازهايم درست بوده زيرا «السلام عليكم و رحمة الله» براى تمام كردن نماز، كافى بوده است و لذا جوابتان را به صورت مستقيم مى خواستم. اگر همينطور است آيا سجده سهو براى 14 سال نماز يوميه زياد نيست، بعلاوه من در هر روز چند تا انجام مى دهم ولى باز هم بواسطه اين سجده ها درد زانو دارم. حال بايد چه كنم؟

جواب: در فرض مذکور سجده سهو واجب نيست، اگر چه احوط است.

سوال: اگر شخصى عمداً سجده سهو را انجام ندهد، نماز او چه حكمى دارد؟

جواب: معصيت كرده ولى نمازش باطل نمى شود و بايد سجده سهو را انجام دهد.

سوال: تأخير در انجام سجده سهو عمداً يا سهواً چه حكمی دارد؟

جواب: عمداً جايز نيست.