زوج درمانی به روش ایماگو درمانی با هدف تجهیز زوجین به ابزارهای لازم برای ارتباط با یکدیگر به روش های سالم تر و آشکار کردن مسیر عاطفی شکل گرفته در کودکی که باعث شده است تا آن ها به وضعیت فعلی خود منتهی شوند. این شکل از درمان، تکنیک های معنوی و رفتاری را با روش روانشناختی غربی به منظور کمک به زوجین در کشف اجزای ناخودآگاه خود ترکیب می کند. زوج درمانی به روش ایماگو درمانی مستلزم مشاهده تعارض بین زوج ها است که صرفاً نتیجه شرایط خاص است. با ما همراه باشید و به خواندن ادامه دهید.
ایماگو درمانی چیست؟
ایماگو همان تصویرسازی ارتباطی است. تصویرسازی ارتباطی محصول هم فکریهای هندریکس و همسرش هانت است که هر دوی آنها طلاق را تجربه کرده بودند و اشتیاق وافری داشتند که علت شکستشان را در ازدواج درک نمایند.بنیان درمان مبتنی بر تصویرسازی ارتباطی بر این عقیده استوار است که هر فرد در عین آن که مخلوق و تابع رابطه است، خالق آن نیز میباشد. هر شخص در بدو خلقتش زندگی را متصل و در پیوند با تمام جنبه های خود آغاز میکند، هر فرد یک کل است و یکپارچگی با همه چیز را تجربه میکند. مشکلات انسان از آنجا آغاز می‌شود که این پیوند ضروری میان اجزاء گسیخته می‌شود و از مهمترین عواملی که موجبات گسست این یکپارچگی را فراهم میکند، رفتارهای ناهشیار والدین است. در ازدواج، میل و کشش به پیوستن و ملحق شدن به معشوق، تلاشی است ناخودآگاه جهت پیوستن مجدد به بخشهای جداشده و گمشده از خود که بر روی معشوق فرافکن شده اند. از آنجا که ضمیر ناخودآگاه “همسر” را با “والدین” خود یکی گرفته است، پیوند عاطفی مثبت با همسر (که تنها در صورت عشق ورزیدن به معشوق آن هم به روشی که از خود جدا گشته و لذا بر روی معشوق فرافکن شده باشد) موجب احساس یکپارچگی و تمامیت شخصی و نیز ادارک و آگاهی نسبت به یگانگی و وحدت ذاتی و فطری فرد با هستی خواهد شد.نظریه ایماگو، تجربه انسانی را با تبیین و تشریح چهار سفر درونی توضیح می دهد:
- سفر کیهانی: همه ما و مخلوقات از انرژی ساخته شده ایم. این انرژی از شادی و آرامش سرچشمه میگیرد. انرژی، همه ی ما را به هم مرتبط میکند. ما همه به هم متصل هستیم. جهان یک واحد به هم پیوسته و مرتبط است. احساس یگانگی، مفهوم اساسی در این سفر است.
- سفر تکاملی: روی مصونیت، امنیت، احیای حس سرزندگی کامل و تجربه ابراز این سرزندگی، تمرکز دارد. امنیت، مفهوم اساسی در این سفر می باشد.
- سفر اجتماعی: در این سفر، افراد بخش های سرکوب شده و پنهان شده شخصیت خود را بازیابی می کنند. رشد و احساس کامل شدن، مفهوم اساسی در این سفر می باشد.
- سفر روانشناختی: بهبود و التیام زخم ها و برآورده شدن نیازهای ارضا نشده و تجربه احساس تمایز در این سفر صورت می گیرد. التیام، مفهوم اساسی در این سفر می باشد.
اساس ایماگو تراپی
اساس درمان همانطور که اشاره شد مبتنی بر تصویر سازی ارتباطی بوده که بر این عقیده راسخ است که هر فرد در عین مخلوق و تابع رابطه بودن، خالق آن هم هست. پیش از این زوج درمانی به روش های سنتی و روانکاوی صورت می گرفت که هزینه زیادی احتیاج داشت.ایماگو درمانی دو موضوع را به طور همزمان مورد کاوش و بررسی قرار می دهد. یکی شناخت تاثیر کودکی بر پویایی ازدواج و انتخاب همسر و دیگری اهمیت کسب مهارت های ارتباطی در امر ازدواج. ایماگوتراپی یا درمان تصویر سازی ارتباطی با ترکیب چند رویکرد مختلف زوج درمانی تهیه و تدوین گشت.ایماگو به صورت خاص به مفهوم ایده آل ناخودآگاه از عشق که فرد در دوران کودکی رشد می کند، اشاره داشته و در بزرگسالی هم بی تغییر باقی می ماند. توسعه این تصور اصولا بر تعامل زودهنگام با والدین فرد یا دیگر بزرگسالان مهم در زندگی اولیه استوار می باشد.
بر اساس ساختار فردی کودک از عشق، وی جهت دستیابی به عشق و حفظ امنیت، رفتارهای خاصی را بروز می دهد و یا الگوهای بقا را دریافت می کند. بهترین والدین در رفع احتیاجات و انتظارات کودک خود موفق می شوند. بنابراین؛ تصورات فرد، رفتارهای مثبت و منفی با شخص دوست داشتنی یا ایده آلش که با او ارتباط دارد را در خود می گنجاند.همانگونه که در بزرگسالی آگاهانه به دنبال عشق هستیم، ناخودآگاه به جستجوی فردی می پردازیم که مشابه تصورات ما باشد تا خلاهای دوران کودکی را در آن ها پیدا کنیم. به عبارتی سرخوردگی های دوران کودکی خود را جبران کنیم.
اصل مهم هندریکس
مهمترین اصلی که هندریکس روی آن تاکید داشت، تصویر سازی ذهنی و ارتباطی می باشد. در این روش، زوج ها با تصویرسازی ذهنی به خاطرات کودکی بازگشته و بار جراحت هایی که در ذهن دارند را سبک می کنند. از طرفی مهارت های لازم جهت حل مسئله و ایجاد ارتباط و انعطاف پذیری به زوج آموزش داده می شود.
در ایماگو درمانی برای زوجین حقیقت عشق و ناکامی آشکار ساخته و به آن ها بیان می دارند که چرا بهتر است روی بهبود رابطه شان کار کنند تا این که به جدایی و طلاق فکر کنند. می توان گفت این روش یک روش ارزشمند برای زوج درمانی بوده که کوتاه مدت، کاربردی، منطقی، قابل فهم، راه گشا و با تاثیرگذاری سریع می باشد.روش ایماگو برای کمک به زوجین از داشتن یک رابطه ناخودآگاه به یک رابطه آگاهانه پایه گذاری شده است. ذهن ناخودآگاه هر فردی از طریق روابط عاشقانه به دنبال بهبود زخم ها و آسیب های دوران کودکی منتهی می شود. همه افراد یک تصویر مثبت یا منفی در ذهن ناخودآگاه خود نسبت به مراقبان دوره کودکی دارند.
هر فردی به صورت ناخودآگاه به دنبال همسری است که بتواند زخم ها و جراحات روحی دوره کودکی اش را بهبود بخشد. اکثریت به دنبال همسری مشابه پدر یا مادر خود هستند تا به او عشق بورزند به شیوه هایی که والدین هرگز برای او انجام نداده اند. این موارد در پس زمینه ذهن روی داده از این رو موضوعی نیست که به صورت فعال از آن مطلع باشید. مگر این که به شما آموزش داده شده که به دنبال الگو بگردید.
ایماگو تراپی یا زوج درمانی ایماگو چگونه به افراد و زوجین کمک می کند؟
ایماگو تراپی به طور خاص برای درک و بهبود روابط به وجود امده است ، برخی از مواردی که ایماگو تراپی می تواند به انها کمک می کنند عبارتند از :
- چالش های ارتباطی
- اختلاف نظر / تعارض مکرر
- عدم صمیمیت
- احساس قطع ارتباط
- خیانت و اعتماد
توجه داشته باشید ایماگو درمانی فقط برای هنگامی که در روابط خود مشکلی دارید به وجود نیامده است بلکه در صورتی که روابط عاطفی و احساساتی خوبی دارید نیز می توانید از زوج درمانی ایماگو استفاده کنید تا به درک بهتری از روابط تان با شریک زندگی خود برسید.
مراحل ایماگو تراپی
در گفتگوی ایماگو تراپی سه مرحله وجود دارد.
- ۱تکرار آن چه همسر شما بیان می کند که به آن آینه کاری اطلاق می شود.
- قرار دادن خود در جایگاه همسر و این که دیدگاه او را چطور ارزیابی می کنید. نیاز نیست که با همسر خود موافق باشید ولی باید مسائلی که برای او اهمیت دارد را درک کنید. به این مرحله اعتبار سنجی اطلاق می شود.
- حدس زدن آن چه که احتمالا همسر شما بر اساس آنچه که به تازگی با شما به اشتراک گذاشته اند، به صحبت بنشیند. به عبارتی در مرحله یکدلی قرار می گیرید.
آسیب شناسی در ایماگو تراپی
آسیب شناسی روانی بین زوج ها در ایماگوتراپی بر این عقیده است که ایرادات روابط فعلی زوجین ریشه در کودکی آن ها دارد. همانطور که اشاره شد هر فردی در بدو تولد، زندگی خود را در اتصال با همه جنبه هایش آغاز می کند اما این پیوندهای ضروری به علت رفتارهای اشتباه والدین و شیوه های غلط فرزند پروری به طور ناآگاهانه از حفظ و بقای اتصالات اولیه فرزند، حمایت نکرده و منجر به بیگانگی کودک از دیگران و قسمت های مرتبط وجودش می شود.
انسان به طور ذاتی در جستجوی کسب و احیای دوباره این پیوندها می باشد از این رو تلاش می کند با ازدواج این اتصال و پیوندهای گمشده خود را برطرف کند. از این رو به طور ناخودآگاه با فردی که شبیه والد مورد علاقه اش ارتباط برقرار می کند و همانگونه که در کودکی انتظار حفظ و حمایت و برآورده شدن احتیاجاتش را داشته در ازدواج نیز به دنبال ایجاد همین پیوندها می باشد.اما شباهت همسر برگزیده شده به والد مورد علاقه، مجددا برای فرد همان هیجانات و جراحات روحی و ناامیدی ها را بازآفرینی نموده و صحنه ازدواج به جای محل آرامش رسیدن باشد به مکانی برای کشمکش و قدرت طلبی تبدیل می شود که در این نقطه زوجین اغلب به فکر درمان رابطه شان می افتند.
هندریکس معتقد است افراد در بزرگسالی جذب کسی می شوند که در تصورشان چیزهایی که در کودکی نداشته اند را به آن ها خواهد بخشید. در حقیقت ایماگو تصویر روانی گردآوری شده دوران کودکی در ناخودآگاه فرد می باشد، این تصویر اثرات مثبت و منفی والدین، خواهر و برادرها، خاله، عمه، عموها و …. که در ناخودآگاه فرد ذخیره گشته است.
عشق رویایی از منظر ایماگو تراپی
از نظر روانشناسی، عشق رویایی یا شیفتگی تاثیر یک ماده شیمیایی به نام فنیل تیلامین در مغز است که با آزاد شدن، عملکرد مغز را توسعه داده و به نوعی سرخوشی طبیعی در فرد به وجود می آورد و سبب ایجاد حس هیجان، نشاط و وجد در او می شود. مغز به صورت میانگین، تنها دو سال تحمل این ماده را داشته از این رو عشق رویایی و رمانتیک همانگونه که به طور طبیعی پدیدار شده به طور طبیعی نیز با گذشت زمان از بین می رود.از منظر ایماگوتراپی، عشق رویایی یک روش هدفمند برای کنار هم قرار دادن دو فرد می باشد که در مرحله های رشد شان از لحاظ هیجانی دچار آسیب شده اند اما این آسیب دیدگی آن ها مکمل هم می باشد.
ایماگو تراپی و مغز کهن
از دیدگاه ایماگوتراپی قسمت ناخودآگاه مغز کهن در زوج درمانی حائز اهمیت می باشد. هنگامی که دو نفر عاشق یکدیگر شوند به مرحله شیفتگی وارد شده و احساس امنیت و آسودگی پیدا می کنند و با وجد و اشتیاق به یکدیگر محبت می ورزند و این موضوع سبب می شود در امور کاری و اجتماعی خلاقیت بیشتری بروز دهند.در طی زمان این مرحله شیفتگی کم رنگ شده و منابع ناراحت کننده میان زوجین آشکار می شود که موجب جنگ یا گریز از آن ها شده و سبب ایجاد واکنش های غیرمنطقی بین همسران می شود که ریشه آن به مغز کهن بر می گردد.
از نظر ایماگوتراپی، مغز کهن مکان ذخیره آسیب ها و محرومیت های دوران کودکی است اما نمی تواند بین زمان گذشته و حال فرقی قائل شود از این رو در برخورد با ناکامی های امروز، سبب بروز واکنش های شدید و غیر منطقی شده که در حقیقت به خاطر ناکامی های گذشته، شدت بروز آن بیشتر شده است.در این مرحله بین زوج ها کشمش قدرت ایجاد می شود و به لجبازی، جیغ کشیدن، نق زدن، کنایه زدن و اموری این چنین جهت اجبار طرف مقابل به انجام خواسته هایش رو می آورند. یا با بی توجهی و عدم صرف وقت با همسر این واکنش را بروز می دهند. زوج ها در این مرحله در چالش قدرت دست و پا زده که دستاورد این رفتارها ناکامی و دورتر شدن از یکدیگر می باشد.
اینجاست که درمان گر درمی یابد زوجین مقابل او احساس امنیت نسبت به هم نداشته و این ناامنی را با جنگ و گریز یا تسلیم شدن نشان می دهند و هر یک دیگری را به رفتار آشفته و غیر منطقی متهم می کند. از این رو بهترین مداخله در این روش، استفاده از تکنیک خنثی کردن ناکامی ها می باشد.
شیوه زوج درمانی به روش ایماگوتراپی
در این جا شیوه زوج درمانی به روش ایماگوتراپی ارائه می شود که شامل ۵ مرحله می باشد.
- همسر خود را در نور مثبت تصور کنید. تصویر برداری دوباره
- درمانگر درخواست می کند ۱۲ هفته بدون هیچ تهدیدی درباره ازدواج به یکدیگر متعهد باشند. متعهد شدن دوباره
- ایجاد یک دیدگاه مشترک از روابط ایده آل با همسر خود. بینایی دوباره
- از گفتگو جهت پردازش مجدد بعضی زخم های اصلی وارد شده توسط همسر خود در صورت الزام استفاده کنید. بازگرداندن ناامیدی ها
- فرد در می یابد که چه موضوعی سبب ایجاد حس دوست داشتن و مراقبت بیشتر از همسر می شود. از این رو تمرکز خود را روی تفریح و روابط عاشقانه بیشتر با یکدیگر بگذارند. عاشقانه سازی مجدد
هدف و تاثیرات ایماگو تراپی
با ادراک چگونگی انتقال احساسات منفی از کودکی به روابط بزرگسالی، می توان واکنش های خود را نسبت به همسر و برعکس بهتر نمود و مهارت ها و همدلی لازم را جهت ایجاد تحول در رابطه خود به کار گرفت. هدف ایماگوتراپی یا ایماگو درمانی کمک به زوجینی است که از سرزنش، انتقاد و واکنش منفی شریک خود پیشگیری نموده و به جای آن همدلی و درک بیشتری داشته باشند.نتایج تحقیقاتی در این زمینه نشان داد که رضایت زناشویی زوجینی که ۱۲ جلسه رابطه درمانی ایماگوتراپی را به پایان رسانده اند به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. از اثرات زوج درمانی به شیوه ایماگوتراپی می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- زوجین به جنبه های ناخودآگاه رابطه شان آگاه می شوند.
- برای حل درگیری های درون خود تلاش دوباره ای شروع می کنند
- در کار و رشد بهبود بیشتری پیدا می کنند.
- زوجین برای یکدیگر ایمنی عاطفی بیشتری فراهم می کنند.
- می آموزند که چطور نیازهای یکدیگر را برآورده نمایند.
- زوجین می آموزند چگونه تعارضات را به فرصت هایی برای ارتباط عمیق تر و صمیمیت تبدیل نمایند
- می آموزند با یک تغییر کوچک هم می توان شادی را به رابطه بازگرداند.
- می آموزند چگونه می توان به جای درد برای همسر، منبع لذت بخشی و آرامش باشند.
- زوجین در می یابند چگونه ازدواج را به منبعی پرشور و سرزنده تبدیل نمایند.
ایماگو تراپی برای چه کسانی مناسب است؟
همانطور که پیش تر نیز گفتیم زوجین و حتی افراد به تنهایی می توانند از شیوه های درمانی ایماگو بهره مند شوند. در یک دسته بندی کلی می توان گفت ایماگو تراپی به این ۳ دسته افراد می تواند کمک کند :
- زوج ها در هر مرحله از روابط شان
- افراد
- کسانی که در ملاقات و ارتباط با شخص مورد علاقه خود هستند و می خواهند در انتخاب شریک زندگی خود بهترین تصمیم را بگیرند.
سخن پایانی
آنچه در خود درمانی اتفاق می افتد این است که زوج ها ابزار مورد نیاز خود را برای برقراری ارتباط بهتر و عمیق تر و ارتباط عمیق تر می آموزند. برای این منظور، زوج ها به جای درمانگر با یکدیگر روبرو می شوند و با آن ها صحبت می کنند. آن ها یاد می گیرند به شریک زندگی خود گوش دهند، درک کنند و همدلی کنند. این روش می تواند یک نوع مؤثر از زوج درمانی در دست یک درمانگر صحیح آموزش دیده ایماگو باشد.
پس از دعوا با همسر، این کار ها را انجام ندهید
