معاملات ملکی ، یکی از مهم ترین انواع معاملاتی هستند که به صورت روزمره و به نحو گسترده ، توسط افراد انجام می شوند که از جمله مهم ترین آنها می توان به فروش ملک ، رهن یا اجاره آن اشاره نمود . در هر صورت ، زمانی که معامله ای انجام می شود ، باید طبق تشریفات خاصی اقدام به ثبت معامله نمود تا از اختلافات بعدی در ارتباط با آن ، جلوگیری شود . در حال حاضر ، زمانی که فردی ، ملک خود را به دیگری فروخته و عقد بیع میان آنها منعقد می گردد ، می بایست از طریق مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی ، اقدام به انتقال سند ملک نماید تا به این ترتیب ، سند به خریدار منتقل شده و وی ، مالک جدید ملک شود . اما انتقال سند ملک ، نیازمند پرداخت هزینه هایی است که باید توسط طرفین پرداخت شوند . هر چند این هزینه ها ، گاها زیاد می شود ، اما مزیت تنظیم سند رسمی انتقال در این خصوص ، پر اهمیت است . لذا در این مقاله ، ابتدا به این سوال پاسخ می دهیم که هزینه انتقال سند ملکی در دفترخانه به عهده کدام یک از خریدار و فروشنده است .
هزینه انتقال سند ملک بر عهده چه کسی است؟
بر اساس قانون مدنی ، زمانی که فردی ، قصد دارد ملک خود را به دیگری بفروشد ، می بایست از طریق انعقاد عقد بیع ، اقدام به این امر نماید . عقد بیع ، همان خرید و فروش است و نه تنها در مورد املاک غیر منقول ، بلکه در مورد سایر اموال ، همچون خودرو نیز ، قابل انجام است . در هر صورت ، عقد بیع که میان طرفین منعقد می شود ، می بایست شرایط صحت معاملات ، از جمله قصد و رضایت ، اهلیت طرفین و مشروعیت جهت معامله را به صورت کامل ، داشته باشد و در غیر این صورت ، عقد صحیح نیست. علاوه بر وجود این شرایط قانونی ، امروزه طرفین ، پس از توافق در راستای انعقاد معامله و عقد بیع ، می بایست اقدام به انتقال سند نمایند تا از بروز مشکلات بعدی در ارتباط با معامله ، پیشگیری شود . بنابراین ، تنظیم مبایعه نامه ملک ، میان طرفین در دفتر املاک ، کافی نبوده و لازم است که فروشنده ملک ، با مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی ، اقدام به انتقال سند ملک به نام خریدار نماید . اما انتقال سند ملک ، مانند سایر خدماتی که دفاتر اسناد رسمی ارائه می نمایند ، همچون هزینه تعهد محضری و یا هزینه گواهی امضا ، منوط به پرداخت هزینه هایی است. لذا ، نخستین سوالی که در این ارتباط مطرح می شود ، آن است که پرداخت هزینه انتقال سند ملک به عهده چه شخصی است و سپس ، این سوال نیز مطرح می شود که هزینه انتقال سند ملک در هر سال چقدر است ؟ پاسخ به این سوال ها ، از این جهت ، پر اهمیت است که گاها ، هزینه انتقال سند ملک با توجه به مبلغ ارزش ملک ، ممکن است گزاف به نظر برسد و به همین خاطر ، هر یک از خریدار و فروشنده ، تمایل دارند که طرف مقابل ، اقدام به پرداخت این هزینه ها نماید. در پاسخ به این سوال که هزینه انتقال سند ملک به عهده چه کسی است ، باید گفت که هزینه های انتقال سند ملک را می توان به شیوه های مختلفی پرداخت نمود . یکی از اولین و مهم ترین روش های پرداخت هزینه های انتقال دادن سند ملکی ، آن است که هر یک از خریدار و فروشنده ، به صورت بالمناصفه ( نصف نصف ) اقدام به پرداختن هزینه های انتقال سند در دفترخانه نمایند . البته ، در صورتی که طرفین در این خصوص توافقی کنند ، مبنی بر اینکه کدام یک از آنها هزینه ها را پرداخت کند ، همان توافق ، محترم و مورد قبول است. علاوه بر این ، در مواردی که عرف خاصی ، برای پرداخت هزینه انتقال سند ملکی وجود دارد ، می توان مطابق همان عرف عمل نمود . اما در صورتی که هیچ کدام از موارد مذکور وجود نداشته باشد ، می توان گفت که پرداخت هزینه حق الثبت انتقال سند ملکی در دفترخانه ، به عهده فروشنده ملک است و هزینه حق التحریر انتقال سند ملکی در دفترخانه ، به عهده خریدار می باشد و بعضا هم دفاتر اسناد رسمی ، کل هزینه های مربوط به انتقال سند ، اعم از حق الثبت و حق التحریر را از فروشنده ملک ، مطالبه می نمایند .
هزینه انتقال سند ملک در هر سال چقدر است؟
در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که پس از انعقاد عقد بیع ، میان خریدار و فروشنده ، چه شخصی باید هزینه های مربوط به انتقال سند ملکی و درخواست صدور سند تک برگی را به دفترخانه پرداخت نماید . همانطور که اشاره شد ، در صورت نبود توافق میان طرفین یا عرف خاص ، اصولا ، فروشنده می بایست ، هزینه های انتقال سند ملکی را بپردازد و یا اینکه به صورت نصف نصف ، این هزینه ها پرداخت شود . اما ، سوال مهمی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که هزینه انتقال سند ملک چقدر است ؟ به ویژه ، پاسخ به این سوال که هزینه انتقال سند ملک درهر سال چقدر و نحوه محاسبه آن چگونه است ، حایز اهمیت می باشد . در پاسخ به این سوال که نحوه محاسبه انتقال سند ملکی در هر سال چگونه است ، باید گفت که هزینه انتقال سند ملکی در هر سال ، شامل موارد مختلفی می شود که بر اساس قانون ، می بایست توسط خریدار / فروشنده یا هر دوی آنها ، پرداخت گردد تا انتقال سند در محضر ، انجام شود . دسته اول ، هزینه هایی هستند که باید توسط فروشنده پرداخت شوند ؛ چرا که وی ، مالک ملک مورد انتقال بوده و از آن ، استفاده می کرده است . به عنوان نمونه ، می توان به عوارض دارایی و شهرداری ، همچون پرداخت هزینه مدیریت پسماند مسکونی ، نوسازی ، خلافی و مواردی از این قبیل اشاره نمود . مبلغ این هزینه ها که پرداختشان به عهده فروشنده است ، بسته به هر ملک ، ممکن است متفاوت باشد ؛ لذا نمی توان به صورت دقیق گفت که این هزینه ها چقدر هستند . همچنین ، بر اساس قانون مالیات های مستقیم ، فروشنده ملک ، به میزان 5 درصد از ارزش معامله را می بایست به عنوان مالیات نقل و انتقال ملک ، از طریق دفاتر اسناد رسمی ، پرداخت نماید . اما علاوه بر موارد ذکر شده ، انتقال سند در دفترخانه ، نیازمند پرداخت هزینه های دیگری همچون حق الثبت ، حق التحریر ، مالیات بر ارزش افزوده و هزینه صدور سند الکترونیک توسط دفترخانه نیز می باشد که بر اساس نرخ ها و تعرفه های مشخص شده ، محاسبه و قابل دریافت خواهند بود که در قسمت قبل ، این موضوع را توضیح دادیم که هزینه انتقال سند ملک بر عهده کیست . اما سوال مهم دیگری که در این خصوص مطرح می شود ، این است که هزینه انتقال سند ملک در هر سال چقدر است و نحوه محاسبه آن چگونه است . در پاسخ به این سوال که هزینه انتقال سند ملک در هر سال چقدر است و برای صدور شناسه یکتا سند مالکیت ، چه میزان هزینه باید به دفترخانه پرداخت نمود ، باید گفت که بخش عمده هزینه انتقال سند ملک در دفترخانه برای هر سال ( که شامل حق الثبت انتقال سند ملک است و بر اساس تعرفه مشخص شده برای دفاتر اسناد رسمی اخذ می گردد ) ، بستگی به ارزش معاملاتی ملک مورد معامله دارد و دفترخانه ها ، بر اساس آن ، اقدام به محاسبه هزینه مربوطه می نمایند که البته ، مبلغ ارزش معاملاتی ، از سوی سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می شود . به عبارت دیگر ، مبلغ ارزش معاملاتی ، ارتباطی به مبلغ واقعی معامله که توسط طرفین انجام شده ، ندارد و معمولا هم کمتر از آن است . به همین دلیل ، همانطور که در قسمت بعد ، نحوه محاسبه هزینه انتقال سند ملکی را توضیح می دهیم ، بسته به ارزش معاملاتی ملک ، ممکن است که هزینه انتقال سند آن ، افزایش یا کاهش پیدا کند . لذا ، تعیین مبلغ نهایی انتقال سند در خصوص تمامی املاک ، امکان پذیر نیست و باید از طریق فرمول های خاص ، طبق حق التحریر دفاتر اسناد رسمی هر سال ، محاسبه گردد
نحوه محاسبه هزینه انتقال سند ملک
در قسمت های قبل ، به توضیح این مطلب که هزینه انتقال سند ملک به عهده کیست پرداخته و در ادامه ، مبلغ و میزان هزینه انتقال سند ملک در دفترخانه در هر سال را نیز ، مورد بررسی قرار دادیم . از آن جهت که گرفتن سند رسمی برای املاک ، امری لازم و ضروری محسوب می شود و از طرفی نیز ، پرداخت هزینه های انتقال سند ملک در دفترخانه به نسبت مبلغ زیادی می باشد ، گاهی افراد این سوال را مطرح می کنند که نحوه محاسبه هزینه انتقال سند ملک در هر سال به چه صورت است و مبلغ آن چقدر است ؟ در قسمت قبل ، به صورت مختصر به این سوال پاسخ دادیم که هزینه انتقال سند ملک در هر سال چقدر است و شامل چه مواردی می شود . اما ، برای تشریح بیشتر موضوع ، در این قسمت نیز ، نحوه محاسبه هزینه انتقال سند ملک در دفترخانه را مورد بررسی قرار می دهیم . به طور کلی ، محاسبه هزینه انتقال سند ملک ، بر اساس قوانین و مقررات موجود و نیز ، بر اساس نرخ تعرفه حق التحریر دفاتر اسناد رسمی صورت می گیرد و طرفین ، برای انتقال سند ملک در دفترخانه ، ملزم به پرداخت مبلغی بیش از آن نمی باشند . نحوه محاسبه هزینه انتقال ملک در دفترخانه ، به این صورت است که هزینه های مربوطه ، شامل هزینه هایی ، همچون حق الثبت و حق التحریر دفاتر اسناد رسمی است . همچنین ، هزینه مالیات بر ارزش افزوده و صدور سند الکترونیک نیز ، به هزینه های مزبور ، اضافه می شود و فروشنده ، باید مالیات نقل و انتقال ملک را نیز ، بپردازد . به علاوه اینکه ، دفترخانه های اسناد رسمی ، در صورتی که تعداد خریداران و فروشندگان ، بیشتر از یک نفر باشند ، بر اساس قانون ، مجاز هستند که مطابق تعرفه اعلام شده ، هزینه های بیشتری محاسبه و دریافت کنند . به طور کلی ، همانطور که اشاره شد ، بر اساس تعرفه خدمات دفاتر اسناد رسمی ، تنظیم اسناد مربوط به معاملات غیر منقول ، همچون املاک تجاری و مسکونی ، بسته به مبلغ ملک ، هزینه های متفاوتی در بر دارد . البته ، منظور از مبلغ ، ارزش معاملاتی است که اداره دارایی تعیین می کند و نه مبلغی که طرفین ، در خصوص آن توافق کرده اند . معمولا ، ارزش گذاری دارایی بر املاک ، کمتر از مبلغی است که طرفین تعیین کرده اند . بر اساس آخرین بخشنامه حق التحریر دفاتر اسناد رسمی ، می توان ملاحظه نمود که دفاتر اسناد رسمی ، برای دریافت هزینه های انتقال سند ملک در هر سال ، می توانند به شرح جدول زیر ، اقدام به محاسبه و دریافت هزینه های قانونی بابت حق التحریر و حق الثبت سند ملکی نمایند که به صورت زیر ، می باشد :
مبلغ سند |
تعرفه |
تا مبلغ ده میلیون ریال مقطوعا |
800 هزار ریال |
تا مبلغ 50 میلیون ریال نسبت به مازاد 10 میلیون ریال |
120در هزار |
تا مبلغ 100 میلیون ریال نسبت به مازاد 50 میلیون ریال |
40 در هزار |
تا مبلغ 200 میلیون ریال نسبت به مازاد 100 میلیون ریال |
20 در هزار |
تا مبلغ 500 میلیون ریال نسبت به مازاد 200 میلیون ریال |
12در هزار |
تا مبلغ 1 میلیارد ریال نسبت به مازاد 500 میلیون ریال |
6 در هزار |
بیش از یک میلیارد ریال نسبت به مازاد یک میلیارد ریال |
3 در هزار |
علاوه بر حق التحریر و حق الثبت دفاتر اسناد رسمی ، به میزان 9 درصد ارزش معاملاتی ملک مورد نظر ، مالیات بر ارزش افزوده نیز از طرفین ، قابل اخذ می باشد . همچنین ، گفتنی است که هزینه صدور سند الکترونیک مالکیت نیز ، به میزان 15 هزار تومان تعیین شده است که به موجب تعرفه ، قابل دریافت خواهد بود .
مبلغ مالیات بر ارزش افزوده در دفاتر ثبت اسناد رسمی چقدر است؟
احتمالا می دانید که میزان مالیات بر ارزش افزوده ۹ درصد است. اما مبنای دریافت این ۹ درصد چیست؟ آیا ۹ درصد از ارزش معاملاتی ملکی به عنوان مالیات بر ارزش افزوده دریافت می شود؟ خیر. در واقع مالیات بر ارزش افزوده که در دفاتر ثبت اسناد رسمی دریافت می شود بر اساس مبلغ کل حق التحریر ملک است. در نتیجه برای ملکی که ارزش معاملاتی آن ۲۲۵ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است، حق التحریر بر اساس محاسبات انجام شده در قسمت های قبل ۲ میلیون و ۱۵۶ هزار و ۲۰۰ تومان است. بنابراین میزان مالیات بر ارزش افزوده برای این ملک معادل ۱۹۴٬۰۵۸ تومان (۱۹۴ هزار و ۵۸ تومان) است.
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .