مسعود کیمیایی متولد 7 مرداد 1320 در تهران، کارگردان است .فارغ التحصیل دیپلم متوسطه از دبیرستان بدر می باشد از موسیقی و ساز پیانو شروع کرد تا اینکه با دستیاری به کارگردانی رسید و سه بار هم ازدواج کرد
مسعود کیمیایی (زاده 7 مرداد 1320 در خیابان ری تهران) فیلمساز و رماننویس و شاعر ایرانی است. کیمیایی از چهرههای برجسته سینمای ایران بهشمار میرود. حرفه فیلمسازی را با دستیاری ساموئل خاچیکیان در فیلم «خداحافظ تهران» آغاز کرد. او نخستین تجربه حرفه ای خود را در فیلم «بیگانه بیا» آموخت. اکثراً وی را کارگردانی مؤلف و مؤثر دانستهاند که در شکلگیری بدنه اصلی سینما در ایران نقشی مهم داشتهاست. او با ساخت فیلم قیصر در سال 1348 دو قطب هنری و تجاری سینما را به هم پیوند داد و همراهِ ناصر تقوایی و بهرام بیضایی و هژیر داریوش و فریدون گله و داریوش مهرجویی و علی حاتمی و چند فیلمساز دیگر از آغازگران دورهای بود که موج نو در سینمای ایران شناخته شد.او علاوه بر فعالیتهای سینمایی، نوشتن رمان و شعر را نیز تجربه کردهاست.
مسعود کیمیایی 7 مرداد 1320 در خیابان چراغبرق یا چراغگاز در کوچهٔ سراجالملک زاده شد. خانواده کیمیایی هنگامی که او سه سال داشت به خانهای در کوچه سید ابراهیم در خیابان ری تهران نقل مکان کردند. پس از آن به ترتیب در کوچه دردار، آصفالدوله، سقاباشی، خیابان عینالدوله (خیابان ایران) و سرانجام در خیابان بهار ساکن شد. او دو خواهر و یک برادر دارد. از دبیرستان بدر، دیپلم متوسطه گرفت. پس از دبیرستان کمکم وارد محافل روشنفکری شد و همراه چند تن از دوستان علاقهمند، انتشارات طُرفه را بنیاد نهاد. از همان دوره به موسیقی هم علاقهمند شد و چند ساز مانند پیانو و گیتار را در حد غیر حرفهای مینوازد. اما از هر چیز بیشتر به سینما علاقه داشت.
او تاکنون سه بار ازدواج کردهاست. پس از طلاق از همسر اولش که دختری به نام «گیلدا» از او دارد، با گیتی پاشایی (آهنگساز و خواننده ازدواج 1374–1348) ازدواج کرد که حاصل آن پولاد کیمیایی بود و پس از آن با گوگوش، خواننده سرشناس (1382–1376) ازدواج کرد.
بهروز وثوقی، فرامرز قریبیان، نعمت حقیقی، اسفندیار منفردزاده و محمد ترابنیا چهرههای اثرگذار بر روی آثار و فعالیت مسعود کیمیایی بودند.
تِم اغلب فیلمهای کیمیایی با باورها و ارزشهای انسانی در جایگاه یک فیلمساز جامعهگرا ساخته شدهاند. تمی که خود او به آن پایبند است اما با گذشت زمان در نگاه برخی یا از بین رفته یا کمرنگ شدهاند. کیمیایی از جوانمردی، غیرت و رفاقت تا سر حد مرگ قصه میگوید و قهرمانانش را با این صفات در بستر جامعهٔ امروزی با مشکلات سیاسی و اجتماعی درگیر میکند تا از ارزشهای خود دفاع کنند. ارزشهایی که مردم عامهپسند دوستشان دارند. باور به آرمانخواهی انسانی و شخصی نیز ویژگی اثرهای وی بهشمار میآیند. بخش مهمی از جذابیت فیلمهای کیمیایی در آفرینش شخصیت قهرمان است.
قهرمانی که در دل اجتماع مبارزه میکند تا جهانِ خواستهٔ خود را بسازد. مفهوم کلمات و داستان و روایت هدف شخصی و تیمی در آثار کیمیایی جایگاه ویژهای دارد. از دیگر شاخصه کیمیایی معرفی تعداد زیادی بازیگر به سینمای ایران است. به لحاظ ساختاری سینمای کیمیایی از سه عنصر عمده موسیقی، دیالوگها و ارتباط انسانی - عاطفی کاراکترهای آن بهره میگیرد. از برآیند این عناصر، سینمای کیمیایی در مرز میان رئالیسم اجتماعی و ذهنیت نوستالژیک در حرکت است و این ساختار زیربنایی ستون اصلی و استخوان بندی تمام آثار وی را میسازد. دیگر نکته قابل توجه آثار وی واقف بود خود او به نوشتار و گفتار و لحن بازیگران و داستان فیلم است.
بارزترین توانایی کیمیایی در فیلمنامههایش دیالوگها و مونولوگهای خاص اوست. کیمیایی زبان عامیانه (کوچه و بازار) را به خوبی میشناسد و در ایجاد ضرباهنگ مناسب برای ادای آنها مهارت زیادی دارد. بههمراه علی حاتمی، کیمیایی را نیز باید خالق بخش عمدهای از مشهورترین دیالوگهای تاریخ سینمای ایران دانست. از آن جمله گفتار میتوان از گفتار ملک مطیعی، مفید و وثوقی در فیلم قیصر و قریبیان و وثوقی در فیلم گوزنها نام برد. میتوان گفت پیام قهرمانان فیلمهای کیمیایی در چند دیالوگ مهم و منحصر به فرد در لابلای فیلم آشکار میشود. پیامی که آرمانهای ناب ایرانی را به تصویر میکشد.
فیلم قیصر در نمایش اول مورد پسند عموم مردم واقع نشد اما در اکران بعد رکورد فروش را شکست و شخصیت قیصر به یک نماد تبدیل شد.این اتفاق تا آن دوره در سینمای ایران بسیار کمیاب بود، مسعود کیمیایی با بکارگیری فرمولهای فیلم فارسی یک فیلم غیر عادی تولید کرده که توانست مخاطب را در سطح وسیعی به خود جذب کند و نوید یک سینمای نوین را به منتقدان آن دوره بدهد.قهرمان این فیلم با بازی بهروز وثوقی به مردم معرفی شد و تبدیل به یک نماد ناموس پرست گردید.در واقع میتوان اوج شهرت مسعود کیمیایی را فیلم قیصر دانست.این فیلم دیالوگهای کوچه بازاری اصیل زیادی داشته و با استفاده از موسیقی متن زیبا ساخته شد.این فیلم بعد از ساخت سوژهی داغ بسیاری از رسانه و روزنامهها شد.کیمیایی فعالیت خود را با فیلم رضا موتوری در سال 1349 با همکاری استودیو آریانا و سازمان سینمایی پیام ادامه داد.فیلمهای بلوچ، خاک و گوزنها را به تهیهکنندگی مهدی میثاقیه، فیلم غزل را در سال 1365 و فیلم داش آکل را در فیلم 1350 را به تهیهکنندگی برادران رشیدیان ساخت.در سال 1369 مسعود کیمیایی نامزد دریافت جایزه هرس طبایی جشنواره برلین برای فیلم دندان مار شده و جایزه ویژه هیات داوران را دریافت کرد.سال 1389 نیز سیمرغ بهترین فیلم را برای فیلم جرم دریافت کرد.در نظرسنجی که در سال 1357 برای گزینش بهترین فیلم قبل از انقلاب اجرا شد، فیلم گوزنها با بیست رای توانست بهترین فیلم این نظرسنجی شناخته شود.در رایگیری دیگری که برخی از منتقدین سینما در ایران در سال 1381 برگزار کردند، فیلم گوزنها با هفده رای بهترین فیلم در تاریخ سینمای ایران شد.
مسعود کیمیایی تا الان سه بار ازدواج کرده است.بعد از طلاق از همسر اول که از او دختری به نام گیلدا نیز دارد با گیتی پاشایی خواننده و آهنگساز معروف ازدواج کرد و در سال 1374 از او جدا شد. حاصل این ازدواج پولاد کیمیایی میباشد.بعد از این ازدواج، او با گوگوش خواننده معروف ازدواج کرد و در سال 1382 از او جدا شد.
در ادامه لیست فیلمهای کیمیایی را بطور کامل برای شما بیان نمودهایم.
سینمایی بیگانه بیا محصول سال 1347
سینمایی قیصر محصول سال 1348
سینمایی رضا موتوری محصول سال 1349
سینمایی داش آکل محصول سال 1350
سینمایی بلوچ محصول سال 1351
سینمایی خاک محصول سال 1352
سینمایی گوزنها محصول سال 1353
فیلم کوتاه پسر شرقی محصول سال 1354
سینمایی غزل محصول سال 1355
فیلم کوتاه اسب محصول سال 1355
سینمایی سفر سنگ محصول سال 1356
فیلم خط قرمز محصول سال 1360
سینمایی تیغ و ابریشم محصول سال 1364
سینمایی سرب محصول سال 1367
سینمایی دندان مار محصول سال 1368
سینمایی گروهبان محصول سال 1369
سینمایی ردپای گرگ محصول سال 1370
سینمایی تجارت محصول سال 1373
سینمایی ضیافت محصول سال 1374
سینمایی سلطان محصول سال 1375
سینمایی مرسدس محصول سال 1376
سینمایی فریاد محصول سال 1377
سینمایی اعتراض محصول سال 1378
سینمایی سربازهای جمعه محصول سال 1382
سینمایی حکم محصول سال 1383
سینمایی رئیس محصول سال 1385
سینمایی محاکمه در خیابان محصول سال 1387
سینمایی جرم محصول سال 1389
سینمایی متروپل محصول سال 1392
سینمایی قاتل اهلی محصول سال 1395
سینمایی خون شد محصول سال 1398
سینمایی خائنکشی محصول سال 1399
فیلم شیرک محصول سال 1366
فیلم معکوس محصول سال 1397
مسعود کیمیایی علاوه بر کارگردانی دستی به قلم داشته و اولین کتاب خود را به نام جسدهای شیشهای در سال 1380 توسط انتشارات آتیه در دو جلد لخ چاپ رساند.همچنین کتاب مجموعه اشعار کیمیایی با عنوان زخم عقل از سوی انتشارات ورجاوند در سال 1382 منتشر شد.سومین کتابی که مسعود کیمیایی منتشر کرد، حسد بر زندگی عینالقضات نام دارد که در سال 1387 توسط نشر ثالث روانه کتابفروشیها شد.سومین رمان این کارگردان با نام سرودهای مخالف ارکسترهای بزرگ ندارند نوشته شد که در سال 1394 توسط نشر اختران منتشر شد.مسعود کیمیایی دوستی نزدیکی با احمد شاملو شاعر معاصر نیز داشت.
مسعود کیمیایی در طول دوران کارگردانی خود موفق شد جوایز زیادی را در سطح داخلی و بینالمللی کسب کند.در این قسمت جوایزی که کیمیایی توانسته از آن خود کند را برای شما بیان کردهایم.
برنده جایزه بهترین کارگردان برای فیلم قیصر در دومین جشنواره سینمایی سپاس تهران
برنده جایزه بهترین فیلم برای فیلم قیصر در سال 1348 در دومین جشنواره سینمایی سپاس تهران
برنده جایزه بهترین فیلم برای فیلم داش آکل در سال 1350 در جشنواره سینمایی سپاس
برنده جایزه بهترین فیلم برای فیلم دندان مار در سال 1368 از انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی
برنده جایزه ویژه هیات داوران از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم در سال 1389
برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه برای فیلم جرم در سال 1389 در جشنواره فیلم فجر
دریافت تندیس حافظ برای فیلم محاکمه در خیابان در جشن دنیای تصویر سال 1391
برنده جایزه بهترین فیلمنامه برای فیلم داش آکل در انجمن بینالمللی فیلم تاشکند در سال 1349
برنده مدال نقره برای فیلم غزل در جشنواره فیلم مانهایم_هایدلبرگ در سال 1354
برنده جایزه بهترین کارگردانی برای فیلم سفر سنگ در جشنواره فیلم قاهره در سال 1357
برنده جایزه پلاک طلایی سازمان بینالمللی سینمای کاتولیک برای فیلم سفر سنگ در جشنواره بینالمللی فیلم قاهره در سال 1357
برنده مدال طلای شهر جیفونی از بیستمین دوره جشنواره فیلم جیفونی در سال 1368
برنده جایزه ذکر ویژه برای فیلم دندان مار در جشنواره بینالمللی فیلم برلین در سال 1358
برنده جایزه ویژه هیات داوران برای فیلم دندان مار در جشنواره بینالمللی فیلم مونترال در سال 1359
کیمیایی از چهرههای برجسته سینمای ایران به شمار میرود. اکثراً وی را کارگردانی مؤلف و مؤثر دانستهاند که در شکلگیری بدنه اصلی سینما در ایران نقشی محوری داشته است. او با ساخت فیلم قیصر در سال 1348 دو قطب هنری و تجاری سینما را به هم پیوند داد و همراهِ ناصر تقوایی و بهرام بیضایی و هژیر داریوش و فریدون گله و داریوش مهرجویی و علی حاتمی و چند فیلمساز دیگر از آغازگران دورهای بود که موج نو در سینمای ایران شناخته شد.