خودرو های سنگین را می توان به سه دسته کامیونت، کامیون و کشنده تقسیم کرد، که باز هم خود کامیونت ها را می توان به در تناژ های مختلف دسته بندی کرد، که برخی از آنها نیازی به گواهینامه پایه یک ندارند.
تقریبا می توان گفت تمامی ماشین های سنگین نیازمند گواهینامه پایه یک هستند، اما در این میان کامیونت های 6 تن و پایین 6 تن مانند، کامیونت های 5/200 نیازمند گواهینامه پایه دو هستند. بجز این کامیونت ها بقیه کامیونت ها 6 تن به بالا و دیگر کامیون ها نیازمند گواهینامه پایه یک هستند.
متقاضیان دریافت گواهینامه پایه یک آن دسته از افرادی هستند که هدف آنها رانندگی با ماشین‌های سنگین است. وسایل نقلیه سنگین، به وسایل نقلیه‌ای گفته می‌شود که ظرفیت بار آنها بیش از 6 تن باشد. این گواهینامه همچنین برای خودروهای مسافربری با ظرفیت بیش از 26 نفر مسافر نیز کاربرد دارد.
همانطور که گفتیم از انواع گواهینامه‌ها برای خودروهای مختلفی استفاده می‌شود. به این منظور رانندگان متناسب با نوع خودرویی که استفاده می‌کنند باید گواهینامه ویژه آن را داشته باشند. در یک ترتیب کلی از خودروهای سبک تا سنگین به داشتن گواهینامه‌های پایه 3، پایه 2 و پایه 1 نیاز است. در ادامه این مقاله از دیزل مارکت کارایی هر گواهینامه را بیان کرده ایم.
گواهینامه پایه سه: خودرو های سبک (حداکثر تا 3/5 تن و یا حداکثر 9 نفر مسافر) حداقل سن 18 سال
گواهینامه پایه دو: خودرو های نیمه سنگین (خودرو های باری تا 6 تن و خودرو های مسافربری تا 26 سرنشین) حداقل 23 سال سن نیاز دارد.
گواهینامه پایه یک: خودرو های سنگین (کامیون های با بیش از 6 تن بار و یا خودرو های مسافربری با بیش از 26 سرنشین) حداقل 25 سال سن.
گواهینامه ویژه: وسایل نقلیه حوزه‌های کشاورزی، صنعتی و کارگاهی مانند غلتک، بیل مکانیکی، تراکتور، بولدوزر، لیفتراک و غیره حداقل 20 سال سن
گواهینامه موتور سیکلت: موتور سیکلت تا حجم 250 سی سی و حداقل 18 سال سن.
همانطور که گفتیم کامیونت های بالای 6 تن نیازمند گواهینامه پایه یک هستند و به همین دلیل در بازار خرید و فروش کامیونت، خودرو های 6 تن به دلیل نیاز نداشتن به پایه یک قیمت بالا تری نسبت به 8 تن دارند.
به طور مثال در کامیونت جک در تناژ 6 تن نیازی به گواهینامه پایه یک نیست با داشتن پایه دوم می توانید در شهر تردد داشته باشید، اما با جک 8 تن و 9 تن نمیتوان با پایه دو رانندگی کرد و فقط باید گواهینامه پایه یک داشته باشید.
شرایط گرفتن گواهینامه پایه 1، یکی از مواردی است که متقاضیان آن باید اطلاع داشته باشند. گواهینامه رانندگی پایه یک برای خودروهای سنگین مانند کامیون و اتوبوس صادر می‌شود. در کل شرایط و مراحل دریافت گواهینامه در پایه‌‌های مختلف تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد. متقاضیان جهت دریافت گواهینامه پایه اول، باید دارای شرایط زیر باشند:
قبول‌شدن در آزمون آیین‌نامه راهنمایی‌ورانندگی که مشترک بین تمام گواهینامه‌ها است. (پیش‌نیاز آزمون عملی)
قبولی در آزمون عملی (رانندگی با کامیون و اتوبوس)
داشتن اطلاعات فنی در ارتباط با خودروهای سنگین (داشتن این اطلاعات برای رانندگی در جاده و مقابله با مشکلات فنی، ضروری است)
طی‌شدن 2 سال تمام از تاریخ صدور گواهینامه پایه دوم
داشتن حداقل 25 سال سن تمام
سالم بودن وضعیت گوش‌ها و چشم‌ها
نداشتن مشکلات ارثی یا قطع عضو و فلج بودن
عدم ابتلا به اختلالات تنفسی شدید، قلبی، روانی، اعتیاد و صرع
هزینه گواهینامه رانندگی شامل موارد متعددی می‌شود که در سال‌های اخیر تورم روی آنها هم تأثیر گذاشته است و به همین دلیل است که افزایش هزینه ثبت نام گواهینامه رانندگی 1402 غیرمنتظره به نظر می‌رسد. در ادامه با مواردی که در فهرست هزینه گواهینامه پایه سه، دو و یک قرار می‌گیرند آشنا می‌شوید:
کلاس‌های تئوری
کلاس‌های عملی
هزینه تمبر واریزی به حساب‌های نیروی انتظامی و شهرداری
هزینه چشم‌پزشکی و آزمایش تعیین گروه خونی
هزینه خرید کتاب آیین‌نامه
گواهی عدم اعتیاد (برای گواهینامه پایه یک و دو)
هزینه کاردکس
هزینه مردودی در امتحان آیین‌نامه و شهر
البته به‌تازگی برخی از خبرگزاری‌ها اعلام کرده‌اند که از نظر نیروی انتظامی شرکت در کلاس‌های تئوری (آیین‌نامه) اجباری نیست و به همین دلیل هزینه این کلاس‌ها باید از هزینه گواهینامه 1402 حذف شود.
تمامی افرادی که میخواهند با خودروهای سنگین با ظرفیت بیشتر از 26 نفر و وزن بیشتر از 6 تن رانندگی کنند، باید گواهینامه پایه یک بگیرند. پیش از پرداختن به هزینه گواهینامه پایه یک در سال 1402، بهتر است با شرایط دریافت آن آشنا شوید تا ببینید اصلاً می‌توانید برای این گواهینامه اقدام کنید یا خیر:
حداقل 25 سال سن
گذشتن 2 سال از اخذ گواهینامه پایه دو
داشتن گواهینامه پایه دو با حداقل 6 ماه اعتبار
طی کردن آموزش‌های تئوری و عملی
قبولی در آزمون تئوری (آیین‌نامه و اطلاعات فنی خودروهای سنگین) و عملی
انجام معاینات جسمی (چشم) نزد پزشک معتمد
گرفتن گواهی سلامت جسمی و روحی
داشتن گواهی عدم اعتیاد
هزینه گواهینامه پایه یک در سال 1402 چیزی حدود 7 میلیون تومان می‌شود که در آن هزینه مردودی در امتحان آیین‌نامه و عملی حساب نشده است. به ازای هر بار مردودی آزمون آیین‌نامه 5 هزار تومان و به ازای هر بار ردشدن در آزمون عملی باید 150 هزار تومان به هزینه گواهینامه رانندگی پایه یک اضافه می‌شود.
در آخر اگر دریافت گواهینامه پایه یک دارید ابتدا باید شرایطی که در بالا گفتیم را داشته باشید و سپس اقدام به دریافت پایه یک کنید.
