در حال حاضر عنصر مس یکی از مهم ترین فلزات پایه برای اجرای میناکاری به شمار می آید. با این حال می توان از طلا و نقره نیز در پیاده سازی این هنر استفاده کرد. اهمیت طلا و استفاده از آن به این دلیل مهم است که هنگام حرارت دچار آسیب نمی شود. به همین دلیل امکان اجرای نقوش زیبا با جزئیات فراوان را فراهم می کند. طبیعی است که فلز مس و نقره کیفیتی مشابه با طلا ارائه می دهند. ارزش هنر میناکاری از ترکیب اکسید فلز مس و موادی دیگر در حرارت های بالا، حدود ۷۵۰ درجه سانتی گراد به وجود می آید. در این زمان رنگ ها به خوبی بر روی فلز تثبیت می شوند تا برای مراحل بعدی آماده شوند.
میناکاری از نظر لغوی
نزدیک ترین معنای لغوی برای مینا به معنی آسمان آبی است.
مینا کاری هنری است که طرح های متفاوتی که معمولاً با قلم سفید است بر روی ظروف مسی، نقره ای و طلایی نقش می شود. رنگ زمینهٔ زیر نقوش معمولاً به رنگ های آبی، سبز و گاهی قرمز می باشد که اگر به چشم هنر به داخل ظروف منقوش مینا بنگریم یادآور پهنای زیبای آبی آسمان باشد. شاید به همین خاطر است که اسم این هنر را مینا کاری نامیده اند.
در فرهنگ دهخدا میناسازی چنین تعریف شده است: نقاشی و تزیین فلزاتی همانند طلا، نقره و مس بوسیله رنگهای لعابدار مخصوصی که در حرارت بسیار زیاد پخته و ثابت شود.
تاریخچه میناکاری
می توان ابتدای خلق این هنر آتش و خاک را به زمان ساخت کاشی ارجاع داد؛ زیرا از همان رنگ هایی در ساخت مینا کاربرد دارد، در ساخت کاشی نیز استفاده می شود.
درمورد سابقه هنر میناکاری در ایران به زمان اشکانیان و ساسانیان می رسد، ولی استفاده ی آن از آغاز اسلام تا پیش از حکومت ایلخانیان مغول برای ما روشن نیست.
در واقع ممکن است این هنر ایرانی نباشد اما از آنجا که سیر تکاملی خود را در ایران و خصوصا در پایتخت هنری آن یعنی شهر زیبای زنده رود طی کرده، کاملا ایرانی شده و امروز در انظار جهانیان، به عنوان ره آورد هنرمندان سپاهان شناخته می شود.
با توجه به تحقیقات به عمل آمده، پیشینه هنر میناکاری به زمان روم باستان باز می گردد. چرا که گزارش ها حاکی از میناکاری بودن بخشی از مجسمه زئوس دارد، این مجسمه یکی از عجایب هفت گانه و مربوط به 450 سال قبل از میلاد مسیح است.
رنگهای میناکاری
بیشتر از اکسید فلزات و یا رنگ های گیاهی و معدنی هستند .
این رنگ ها دارای ارزش بالا و یکسری از رنگ ها از قبیل رنگ بنفش از اکسید فلزاتی همچون طلا میباشند که قیمت بسیار بالایی دارد.
انواع محصولات میناکاری
بیشتر اشیائی كه میناسازان فعلی به بازار عرضه می كنند عبارت است از: گوشواره – سینه ریز – گلوبند – انگشتر – جعبه های بزرگ و كوچك آرایش زنانه – قوطی سیگار – جعبه های خاتمكاری و میناكاری – سرویس چای خوری مینا – شربت خوری مینا – حبابهای مینا كاری – بشقاب مینا – گلدان مینا به اندازه های مختلف – تابلوهای بزرگ و كوچك میناكاری كه با هنرهای دیگر مانند طلاكاری و خاتم كاری و مینیاتور تركیب می شود – كاسه قاب قدح میناكاری – قاب های عكس در اندازه های مختلف – زیر سیگاری مینا – پیپ مینا – آلبوم عكس – گلاب پاش مینا – پنكه سقفی – جار و چهل چراغ مینا ، درها و پنجره ها و ضریح های مینا كاری شده برای مقابر ائمه شیعه در كربلا و نجف و سامره و مشهد و قم و حضرت عبدالعظیم و اماكن متبركه دیگر.
سبک ها، ابزار و مراحل هنر قلم زنی
