به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از ایرنا، در حالی که از آغاز بحران اوکراین، کارشناسان و مقام های سیاسی کشورهای مختلف جهان همواره از امکان وقوع «جنگ جهانی سوم» سخن به میان می آوردند اما در هفته های اخیر آنها بر احتمال شروع «جنگ هسته ای» تاکید می ورزند؛ موضوعی که بی ارتباط با موضع گیری سران بروکسل، آمریکا و روسیه نیست.
«جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا روز پنجشنبه ۱۵ مهرماه در مراسم جمع آوری کمک های مالی حزب دموکرات در نیویورک گفت که جهان برای نخستین بار پس از جنگ سرد در معرض خطر «آرماگدون» (آخرالزمان) هسته ای قرار دارد.
این اظهارات پس از آن مطرح شدکه «ولادیمیر پوتین» ماه گذشته با اشاره به اینکه کشورش آمادگی استفاده از سلاح اتمی را در جنگ دارد، تاکید کرد که «این یک بلوف نیست».
اظهارات پوتین در آن زمان با واکنش آمریکا و متحدان اروپایی این کشور مواجه شد و کاخ سفید در واکنش به «تهدید اتمی» پوتین، اعلام کرد که آمریکا تهدید استفاده از تسلیحات هسته ای در جنگ اوکراین را جدی می گیرد و در صورت چنین اقدامی «عواقب شدید» در انتظار روسیه خواهد بود.
سران کشورهای درگیر در بحران اوکراین در حالی یکدیگر را از تبعات جنگ اتمی آگاه و نسبت به استفاده از آن هشدار می دهند که نگاه ها بیشتر به سمت روسیه و آمریکا به عنوان ۲ کشوری که بزرگترین زرادخانه های اتمی جهان را در اختیار دارند، دوخته شده است
همچنین «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو در حاشیه نشست محرمانه «گروه برنامه ریزی اتمی»، اعلام کرد که استفاده روسیه از سلاح اتمی عبور از «خط قرمزی بسیار مهم» خواهد بود. این اظهارات درست چند روز پیش از شروع رزمایش های اتمی روسیه و ناتو مطرح شده اند.
سران کشورهای درگیر در بحران اوکراین در حالی یکدیگر را از تبعات جنگ اتمی آگاه و نسبت به استفاده از آن هشدار می دهند که نگاه ها بیشتر به سمت روسیه و آمریکا به عنوان ۲ کشوری که بزرگترین زرادخانه های اتمی جهان را در اختیار دارند، دوخته شده است.
۹۰ درصد سلاح های اتمی جهان در اختیار روسیه و آمریکا
حدود ۹۰ درصد از کل سلاح های هسته ای متعلق به روسیه و ایالات متحده است و ۷ بازیگر دیگر تنها ۱۰ درصد از سلاح های اتمی را در اختیار دارند که در ذیل نگاهی آماری به آن خواهیم انداخت؛
روسیه با ۶۲۵۵ سلاح هسته ای در جایگاه نخست
تخمین ها از شمار سلاح های هسته ای روسیه متفاوت است اما بسیاری بر این باورند که مسکو بزرگ ترین زرادخانه هسته ای جهان را در اختیار دارد ولی این کشور هرگز از سلاح هسته ای در حمله به جایی استفاده نکرده است تنها در سال ۱۹۴۹ (۱۳۲۷) اولین بمب اتم خود را در مناطق دورافتاده قزاقستان آزمایش کرد.
پایگاه تحلیلی «ورلد پاپیولیشن ریویو» شمار سلاح های هسته ای روسیه را ۶۲۵۵ عدد برآورد کرده است. «موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم» (سیپری) نیز این رقم را تایید می کند و بر پایه اعلام این موسسه تحقیقاتی، تا ژانویه ۲۰۲۱ (دی ۱۳۹۹) روسیه از ۶۲۵۵ سلاح اتمی برخوردار بوده است.
لازم به ذکر است که روسیه و ایالات متحده پیمان جدید کاهش سلاح های راهبردی (نیو استارت) را امضا کرده اند؛ پیمانی که برای مهار تسلیحات کشورها است و از ۵ فوریه ۲۰۱۱ (۱۶ بهمن ۸۹) به اجرا گذاشته شد. طبق این پیمان، هیچ کشوری نمی تواند بیش از ۱۵۵۰ کلاهک و بمب هسته ای راهبردی مستقر کند.
آمریکا با ۵۵۵۰ سلاح هسته ای در جایگاه دوم
ایالات متحده حدود ۵۵۵۰ سلاح هسته ای در اختیار دارد که ۱۸۰۰ عدد آن ها مستقر شده اند یعنی روی موشک یا در پایگاه هایی دارای نیروی عملیاتی قرار دارند. آمریکا معمار اولین انفجار بمب هسته ای در تاریخ بود و با پروژه منهتن، بار آغاز عصر هسته ای را به دوش کشید.
تا امروز، ایالات متحده تنها کشوری است که از سلاح اتمی در جنگ استفاده کرده است. روز ۶ اوت ۱۹۴۵ یک بمب اورانیومی به نام «پسر کوچک» (Little Boy) در هیروشیمای ژاپن فرود آمد که طبق برآوردها، ۱۴۰ هزار کشته بر جا گذاشت. این کشور بمب دوم به نام «مرد چاق» (Fat Man) را سه روز بعد در ناکازاکی انداخت که ۷۴ هزار کشته دیگر در پی داشت.
چین در جایگاه سوم
بعد از روسیه و آمریکا، چین با ۳۵۰ سلاح هسته ای در جایگاه سوم قرار دارد. البته سرعت توان نظامی و اتمی چین به حدی بالا است که بسیاری از ناظران، پکن را درآینده ای نزدیک در این زمینه رقیب واشنگتن ارزیابی می کنند.
۲ کشور اروپایی یعنی فرانسه و انگلیس به ترتیب با ۲۹۰ و ۲۲۵ سلاح هسته ای در جایگاه چهارم و پنجم قرار دارند. پاکستان و هند به عنوان دو کشور رقیب با ۱۶۵ و ۱۵۶ سلاح اتمی در ردیف ششم و هفتم قرار دارند. در نهایت رژیم صهیونیستی با ۹۰ و کره شمالی با ۵۰ سلاح به ترتیب در رده های هشتم و نهم ایستاده اند.
جنگ اتمی احتمالی و نقاط مورد هدف در آمریکا
از آنجا که بیشترین تهدیدات کاربرد سلاح هسته ای از سوی کرملین است، بسیاری از رسانه ها و کارشناسان تلاش کرده اند به این پرسش پاسخ دهند که «مسکو چه مناطقی را در آمریکا هدف قرار خواهد داد؟»
نشریه آمریکایی «بیزینس اینسایدر» با انتشار گزارشی در این زمینه نوشت: از زمان جنگ سرد، ایالات متحده و روسیه در مورد اینکه چگونه بهترین جنگ هسته ای را علیه یکدیگر به راه بیاندازند، برنامه هایی را طراحی کرده اند. با وجود اینکه مراکز جمعیتی بزرگ با تأثیرات فرهنگی عظیم ممکن است گزینه های بدیهی به نظر برسند اما استراتژیست ها بر این باورند که حملات بیشتر روی مقابله با توان اتمی دشمن متمرکز خواهد بود تا بتوانند پیش از اینکه ضدحمله ای انجام شود، آنها را نابود کنند.
از زمان جنگ سرد، ایالات متحده و روسیه در مورد اینکه چگونه بهترین جنگ هسته ای را علیه یکدیگر به راه بیاندازند، برنامه هایی را طراحی کرده اند
پایگاه تحلیلی «۱۹۴۵» نیز در این باره نوشته است: بیش از اینکه روی ایجاد تلفات گسترده و مناطق شلوغ همچون میدان تایمز تمرکز شود، یک قدرت هسته ای خارجی به احتمال زیاد به طور مستقیم به ایالت های مونتانا، داکوتای شمالی یا وایومینگ یا به عبارت دقیق تر پایگاه نیروی هوایی «مالمستروم»، پایگاه نیروی هوایی «ماینت» و پایگاه نیروی هوایی «ویلر» حمله خواهد کرد. اینها پایگاه هایی هستند که ایالات متحده موشک های بالستیک قاره پیمای خود را در آن نگهداری می کند.
دیگر اهداف با اولویت بالا شامل زیردریایی ها و بمب افکن های مجهز به سلاح هسته ای، مراکز فرماندهی و کنترل و انبارهای ذخیره سازی هسته ای ایالات متحده است.
بیشتر زیرساخت های هسته ای ایالات متحده به جز چند مورد قابل توجه، در مکان های دور افتاده واقع شده اند. به عنوان مثال، پنتاگون خارج از واشنگتن دی سی است. یا پایگاه نیرو هوایی «هیل»، یک انبار ذخیره سازی هسته ای در خارج از سالت لیک سیتی، ایالت یوتا قرار دارد.
پایگاه دریایی «کیتساپ» که زیردریایی های هسته ای در آنجا نگهداری می شود. همچنین ایستگاه رادیویی دریایی «جیم کریک»، هر ۲ در نزدیکی سیاتل، واشنگتن واقع شده اند. با این وجود به طور عمده مناطق مربوط به زیرساخت هسته ای آمریکا در ایالت های مین، هاوایی و کلرادو به نسبت دور از دسترس هستند.
چقدر احتمال جنگ اتمی جدی است؟
باوجود اینکه در هفته های اخیر همواره هراس نسبت به وقوع جنگ هسته ای افزایش یافته اما تحلیلگران انگشت شماری هستند که به دلیل پیامدهای مخرب آن، احتمال آغاز نبرد اتمی را بالا بدانند.
نشریه «بوستون گلوب» درباره احتمال وقوع درگیری اتمی بین روسیه و ناتو نوشته: «احتمال اینکه پوتین از سلاح اتمی بزرگ و فاجعه آفرین استفاده کند همچنان بسیار پایین است.»
در این میان اما عده ای بر این باورند اگر پوتین بخواهد از سلاح هسته ای استفاده کند از «سلاح های هسته ای تاکتیکی» استفاده می کند که از نظر بار انفجاری کوچکتر از یک سلاح هسته ای استراتژیک است. از طرفی بمب های تاکتیکی به گونه ای طراحی شده اند که تشعشعات هسته ای زیادی نداشته باشند چون برای تخریب اهدافی خاص استفاده می شوند اما به هرحال همیشه در جریان استفاده از بمب های هسته ای، تشعشعات هسته ای هم وجود دارد.
«کلاهک های تاکتیکی» در برابر «کلاهک های راهبردی» قرار می گیرند که قدرت انفجاری آنها به طور تقریبی برابر با ۵۰۰ تا ۸۰۰ کیلوتُن دینامیت است و برای تخریب مساحت های وسیع طراحی شده اند.
ناظران حتی استفاده محدود یک بازیگر از بمب اتم را به منزله اعلان جنگ هسته ای می دانند؛ جنگی که شاید یک بازیگر آغازکننده آن باشد اما پایان دهنده آن نیست
گاهی به سلاح های تاکتیکی هسته ای، «اتم های کوچک» هم گفته می شود. این نوع سلاح ها برای حملات کوچک و اهداف ویژه و نزدیک مانند مراکز فرماندهی استفاده می شود یا برای از بین بردن ستونی از تانک ها یا گروه های جنگی ناو هواپیما. این کلاهک ها با بازده یک کیلوتُن تا ۱۰۰ کیلوتن دینامیت، «کم بازده» نیز نامیده می شوند.
البته کارشناسان نظامی تاکید می کنند که اشاره به «بازده پایین» برای سلاح های تاکتیکی تا حدودی گمراه کننده است زیرا بازده انفجاری یک تا ۱۰۰ کیلوتن دینامیت هنوز برای ایجاد ویرانی بزرگ کفایت می کند؛ کافی است به یاد داشته باشیم بمب هایی که آمریکا در سال ۱۹۴۵ روی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی ژاپن پرتاب کرد، به ترتیب معادل ۱۲ و ۲۱ کیلوتُن دینامیت بودند.
به نوشته نشریه بوستون گلوب، «حتی احتمال استفاده از سلاح اتمی کوچک یا همان سلاح اتمی تاکتیکی بیشتر از ۱۰ یا ۲۰ درصد نیست اما اگر چنین اتفاقی رخ دهد، فشار به آمریکا و متحدانش برای تلافی کردن چنین اقدامی، بسیار شدید خواهد بود». واشنگتن بر این باور است که حتی یک حمله هسته ای تاکتیکی می تواند آتش سوزی گسترده تری ایجاد کند.
بسیاری از ناظران حتی استفاده محدود یک بازیگر از بمب اتم را به منزله اعلان جنگ هسته ای می دانند؛ جنگی که شاید یک بازیگر آغازکننده آن باشد اما پایان دهنده آن نیست زیرا همزمان بازیگران برخوردار از این سلاح کشتار جمعی با تکیه بر قاعده «اقدام متقابل» وارد بازی خواهند شد که نتیجه آن مشخص و مهار آن آسان نیست.
پی نوشت:
https://worldpopulationreview.com/country-rankings/countries-with-nuclear-weapons
https://worldpopulationreview.com/country-rankings/countries-with-nuclear-weapons
https://www.observerbd.com/news.php?id=۳۷۸۲۰۹
https://www.۱۹fortyfive.com/۲۰۲۲/۱۰/what-a-nuclear-war-against-america-would-be-lik
ایران ۱۰ فرد و ۴ نهاد آمریکایی را تحریم کرد
