صیغه یا عقد موقت، یکی از انواع ازدواج بوده که در شرع مقدس، به آن، توصیه شده و در قانون مدنی، قواعد مربوط به آن، پیش بینی گردیده است. در عقد موقت، طرفین، می توانند، صرفا با خواندن صیغه ازدواج، به هر لفظی، اعم از عربی یا فارسی و تعیین مهر معلوم و مدت معلوم، برای مدت مشخص شده، به زوجیت یکدیگر درآیند و بر خلاف ازدواج دائم، الزامی به ثبت آن، در دفترخانه نیست. اما، از آنجا که داشتن مدرک گواهی ازدواج موقت که به آن، صیغه نامه می گویند، می تواند، در صورت بروز اختلاف و مراجعه به محاکم یا در صورت بارداری زن، در این نوع از ازدواج، برای اثبات واقعه ازدواج و اثبات محرمیت طرفین، بسیار راهگشا باشد، عده ای، تمایل به ثبت آن و دریافت صیغه نامه دارند که برای این امر، باید، هزینه صیغه نامه موقت را بر اساس نرخ سال 1401، در دفترخانه، بپردازند.
شرایط قانونی صیغه یا ازدواج موقت چیست ؟
نهاد ازدواج موقت از بدو تاسیس (صدر اسلام) تا کنون همیشه از مسائل شبهه برانگیز و مبهم بوده است. پس از انقلاب و به ویژه در دهه ی اخیر٬ با توجه به میزان بالای جمعیت جوان کشور و دشواری شرایط ازدواج٬ و عوامل دیگر٬ ازدواج موقت بدل به یکی از مسائل مطرح جامعه شد. امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامی که پیامبر صلی الله علیه و آله به معراج رفت، فرمود: جبرئیل نزد من آمده و گفت: ای محمد(ص) خداوند تبارک و تعالی می فرماید: من گناهان زنانی که از امت تو متعه شوند را بخشیدم. رسائل ج ۱۴/ لئالی ج ۳ / من لا یحضر ج ۳٫ در ماده ی ۱۰۷۵ قانون مدنی٬ ازدواج موقت در قوانین ایران به رسمیت شناخته شده است. شرایط و ارکان اساسی نکاح منقطع (ازدواج موقت) عبارت اند از شرایط صحت نکاح دائم به اضافه ی تعیین مدت مشخص و تعیین مهر معین برای زن. موانع ازدواج موقت نیز همان موانع نکاح دائم هستند. در نکاح دائم عدم وجود مهر یا ذکر نشدن مهر جایز است٬ اما در نکاح منقطع٬ عدم وجود مهر موجب بطلان عقد می شود. قانون بر وجود و مشخص بودن مهریه ی زن در ازدواج موقت تاکید فراوان کرده و مطابق مواد ۱۰۹۵ تا ۱۰۹۸ قانون مدنی ترتیباتی داده که مهریه ی زن در ازدواج موقت به هر ترتیب به وی تسلیم شود. زن پس از جاری شدن عقد مالک مهر می شود و اتفاقاتی چون فوت زن در زمان ازدواج٬ عدم نزدیکی شوهر با وی تا اتمام مدت عقد و بخشیدن زمان عقد از طرف شوهر مهر را ساقط نمی کند. در صورت عدم نزدیکی در زمان ازدواج٬ شوهر موظف به پرداخت نصف مهر است. اما در صورت امتناع همسر از پرداخت مهر، درخواست الزام وی از دادگاه مشروط بر اثبات وجود نکاح منقطع خواهد بود. در مواردی که زوجین خود یا توسط عاقدین فاقد دفتر صیغه را جاری می کنند و مدرک کتبی معتبر بر آن نزد زوجه موجود نیست، این اثبات کاری دشوار است. مطابق قانون در نکاح دختر باکره اعم از منقطع و دائم٬ اجازه ی پدر یا جد پدری لازم است. در صورت امتناع غیرموجه پدر از دادن اجازه٬ عدم حضور پدر در محل و غیرممکن بودن استیذان٬ دختر می تواند با معرفی مرد مورد نظر و شرایط نکاح از دادگاه مدنی خاص درخواست اجازه ی ازدواج کند. (مواد ۱۰۴۳ و ۱۰۴۴) سن نکاح برای دختر نیز همانند ازدواج دائم ۱۳ سال است. در حال حاضر بسیاری از دفاتر و روحانیون و عاقدان، به دستاویز فتاوی برخی مراجع تقلید، صیغه ی ازدواج موقت دختر بالغ را بدون اجازه ی پدر نیز جاری می کنند. به تصریح ماده ی ۱۱۱۳ قانون مدنی٬ «در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده باشد یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.» اما حتی در صورت شرط نفقه٬ ترک انفاق شوهر عمل مجرمانه نیست و زن تنها می تواند از دادگاه الزام شوهر به دادن نفقه را درخواست کند. مطابق ماده ۹۴۰ قانون مدنی «زوجین که زوجیت آن ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند.» لذا مفهوم ماده آن است که در نکاح منقطع٬ زوجین از هم ارث نمی برند. فرزندان حاصل از ازدواج موقت٬ مشروط بر ثبت شدن قانونی و محضری ازدواج٬ حقوقی درست همانند فرزندان حاصل از ازدواج دائم دارند٬ یعنی فرزندان مشروع پدر شناخته می شوند٬ پدر موطف به دادن نفقه و نگه داری آنان است و از پدر ارث می برند. اما مساله این جاست که با توجه به عدم ثبت محضری ازدواج موقت در اکثر موارد، جاری شدن صیغه ی آن توسط زوجین یا عاقدان گم نام و فاقد دفتر، اثبات نسب برای فرزند حاصل از ازدواج موقت بسیار مشکل و اکثرا غیرممکن خواهد بود. در حال حاضر به وفور شاهد بی شناسنامه ماندن این فرزندان یا تضییع حقوق آنان مانند ارث هستیم. طلاق مخصوص نکاح دائم است و در ازدواج موقت وجود ندارد. (ماده ۱۱۳۹) ازدواج موقت به فوت یکی از طرفین، فسخ نکاح٬ بذل مدت از طرف شوهر و انقضای مدت معین شده منحل می شود. فسخ نکاح می تواند بر مبنای وجود عیوبی مشخص در زن یا مرد٬ یا عدم وجود صفتی که ضمن عقد شرط شده یا عقد بر آن واقع شده انجام گیرد. عیوبی نظیر جنون٬ خصاء٬ عنن و عدم توانایی بر انجام عمل جنسی در مرد موجب حق فسخ برای زن خواهد بود. عیوب موجود در زن که حق فسخ برای مرد ایجاد می کنند (چنان چه عیوب مزبور در حال عقد موجود بوده و پس از عقد ظاهر نشده باشند) نیز عبارت اند از قرن٬ برص٬ جذام٬ افضاء٬ زمین گیری٬ نابینایی از هردو چشم. چنان چه هریک از طرفین پیش از عقد به وجود عیب مزبور در طرف دیگر عالم باشد٬ حق فسخ نخواهد داشت. شوهر می تواند در هر زمانی از ازدواج موقت٬ مدت باقی مانده را به زن ببخشد و عقد را منحل کند٬ چه زن به این امر راضی باشد چه نباشد. هم چنین با انقضای مدت تعیین شده ی ازدواج موقت عقد منحل می شود. تنها راهی که به زن اختیار انحلال ازدواج موقت را می دهد٬ شرط ضمن عقد یا وکالت نامه مبنی بر داشتن حق بذل مدت از سوی شوهر است. این وضع، در کنار موقتی بودن ازدواج و عدم دقت و بررسی وضع و اخلاق و شهرت همسر (حداقل به اندازه ی نکاح دائم) زنان را در شرایط ناامنی قرار می دهد. چه بسا ممکن است زن پس از نکاح منقطع با سوءرفتار و آزار همسر مواجه شود، که در این صورت حتی نزد قانون نیز راه نجاتی ندارد. وضعیت عده در ازدواج موقت با ازدواج دائم متفاوت است. مطابق ماده ی ۱۱۵۲ عده ی فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاء آن در مورد نکاح منقطع در زن غیر باردار دو طهر (دو عادت ماهانه) است مگر اینکه زن با اقتضای سن ، عادت زنانگی نبیند که در این صورت ۴۵ روز است . عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاء آن در مورد زن حامله٬ تا زمان وضع حمل است . زن یائسه و زنی که با همسر خود نزدیکی نداشته نیازی به نگاه داشتن عده ی انقضا یا بذل مدت و فسخ نکاح ندارد اما عده ی وفات٬ در همه ی موارد باید رعایت شود. مطابق ماده ی ۱۱۵۴ «عده وفات چه در دائم و چه در منقطع ٬ در هر حال چهار ماه و ده روز است مگر اینکه زن حامل باشد که در این صورت عده وفات تا موقع وضع حمل است مشروط بر اینکه فاصله بین فوت شوهر و وضع حمل از چهار ماه و ده روز بیشتر باشد و الا مدت عده همان چهار ماه و ده روز خواهد بود.
هزینه صیغه موقت شامل چه مواردی است؟
برای اینکه بتوانیم، بگوییم، هزینه صیغه نامه موقت 1401، شامل چه مواردی است؟ ابتدا باید، ضرورت یا عدم ضرورت ثبت ازدواج موقت یا صیغه و مراحل انعقاد این عقد را از منظر شرع و قانون مدنی، بررسی کرده و سپس، به این پرسش که هزینه صیغه نامه موقت ۱۴۰۱، شامل چه مواردی می باشد و مبلغ آن، بر اساس نرخ سال 1401، در دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق، چقدر است؟ پاسخ دهیم.
ازدواج یا عقد نکاح، یکی از عقود معین، در قانون مدنی است که خود، دارای انواع مختلفی می باشد. یکی از انواع ازدواج، صیغه یا عقد موقت که در اصطلاح شرعی، به آن، متعه نیز می گویند، می باشد. این نوع از ازدواج، بر گرفته از شرع مقدس بوده و قانون مدنی نیز قواعد مخصوص مربوط به انعقاد آن را با توجه به شرع، پیش بینی کرده است.
صیغه، عقد ازدواجی بوده که در آن، طرفین، با مشخص کردن مهریه معلوم و مدت عقد، به زوجیت یکدیگر، در می آیند و می توانند، در مدت معین شده برای ازدواج، به صورت شرعی و قانونی، با یکدیگر، زندگی کنند و رابطه زناشویی داشته باشند. شایان ذکر است، در این نوع از ازدواج، در صورتی که شرط نشده باشد، مرد، ملزم به پرداخت نفقه، نخواهد بود.
شرط صحت صیغه موقت، بر اساس آنچه در شرع و در قانون مدنی، آمده؛ معلوم بودن مدت آن، همچنین، معلوم بودن مهریه آن است. بدون معین و مشخص بودن هریک از این موارد، عقد موقت واقع شده، میان طرفین، باطل خواهد بود.
این نوع از ازدواج، صرفا، با ایجاب و قبول از سمت طرفین عقد، واقع می شود و الزامی به خواندن صیغه عربی و همچنین، ثبت آن، به صورت رسمی، وجود ندارد و در صورت فوت طرفین، انقضای مدت یا بذل مدت، از بین خواهد رفت. اما، در صورتی که طرفین عقد، مایل به خواندن صیغه ازدواج موقت، به لفظ عربی و ثبت آن، به صورت رسمی، جهت دریافت صیغه نامه باشند، مانعی وجود، نخواهد داشت.
علت تمایل برخی افراد، به ثبت واقعه ازدواج موقت و دریافت صیغه نامه، این است که داشتن یک مدرک معتبر و رسمی که اثبات کننده وقوع عقد ازدواج، میان آن ها بوده، در صورت بروز اختلاف، در زمینه هایی، مانند مهریه، اثبات محرمیت و زوجیت یا گرفتن شناسنامه برای فرزند حاصل از این نوع ازدواج، بسیار کمک کننده خواهد بود.
برای ثبت عقد موقت، طرفین باید، با در دست داشتن مدارک لازم که شامل، مدارک هویتی آن ها، گواهی فوت پدر یا جد پدری، در خصوص دختران باکره یا اذن ازدواج از دادگاه و مواردی از این دست می باشد، به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق، مراجعه کرده و با پرداخت هزینه صیغه موقت، اقدام به ثبت آن، نمایند.
هزینه صیغه نامه موقت 1401، صرفا، شامل هزینه ثبت واقعه ازدواج بوده و هزینه ای جداگانه، جهت تنظیم صیغه نامه، در دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق، دریافت نمی گردد که در ادامه مقاله، به توضیح مسئول پرداخت هزینه ثبت واقعه ازدواج، بر اساس نرخ سال 1401 در دفترخانه، خواهیم پرداخت.
هزینه صیغه موقت بر عهده کیست؟
با وجود اینکه قانون گذار و شرع، الزامی به ثبت عقد موقت یا صیغه، نداشته و ثبت آن را صرفا، در صورت باردار شدن زوجه، وجود شرط ضمن عقد یا توافق طرفین، ضروری می داند، برخی از افراد، تمایل به ثبت آن و دریافت صیغه نامه دارند. همانطور که گفتیم، مانعی جهت ثبت عقد موقت و دریافت صیغه نامه، وجود نداشته؛ اما، برای انجام این امر، طرفین باید، هزینه عقد محضری و دریافت صیغه نامه موقت 1401 را بر اساس نرخ سال ۱۴۰۱ در دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق، بپردازند. سوالی که مطرح می شود، این است که پرداخت هزینه صیغه موقت، بر عهده کیست؟ در خصوص پاسخ به این پرسش که پرداخت هزینه صیغه موقت بر عهده کیست؟ باید گفت، قانون گذار، در قانون مدنی، شخصی را به عنوان مسئول پرداخت، مشخص نکرده و این امر، می تواند، با توافق طرفین، انجام شود، اما، عرفا، پرداخت آن، بر عهده مرد است
هزینه صیغه موقت چقدر است؟
انعقاد و ثبت عقد نکاح دائم، نیازمند پرداخت هزینه های مخصوص به خود است که برخی از این هزینه ها، ضروری و برخی دیگر، قابل چشم پوشی و غیر ضروری هستند. از جمله این هزینه ها، مخارج مربوط به زمان خواستگاری و برگزاری جشن ازدواج، هزینه های مربوط به مهریه، هزینه مربوط به ثبت واقعه ازدواج و سایر موارد می باشد.
همچنین، در عقد و صیغه موقت نیز طرفین، باید، هزینه های مربوط به صیغه موقت را بپردازند که بسته به اینکه طرفین، بخواهند، گواهی ازدواج موقت را از دفترخانه، دریافت کنند یا صرفا، با ایجاب و قبول لفظی و بدون مراجعه به دفترخانه، اقدام به انعقاد این عقد، نمایند، این هزینه ها، متغیر خواهد بود.
با توجه به اینکه ثبت واقعه ازدواج، در صیغه، بر خلاف نکاح دائم، ضروری نیست، چانچه طرفین، قصد ثبت واقعه ازدواج موقت و دریافت صیغه نامه موقت را نداشته باشد، هزینه صیغه موقت، صرفا، بستگی به مخارج جشن یا پرداخت مهریه تعیین شده، خواهد داشت.
هزینه صیغه نامه موقت 1401 در دفترخانه
همانطور که ثبت ازدواج دائم یا ثبت انواع طلاق، نیازمند پرداخت هزینه می باشد، ثبت صیغه موقت نیز از این امر، مستثنی نبوده و چنانچه، دو نفر، بخواهند، در سال 1401، به موجب عقد موقت، به زوجیت یکدیگر درآیند و از دفاتر اسناد رسمی، صیغه نامه محضری، دریافت کنند، باید، هزینه ثبت واقعه ازدواج را بر اساس نرخ سال ۱۴۰۱، در دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق بپردازند. در قسمت های قبل، در خصوص مسئول پرداخت این هزینه، صحبت کردیم و گفتیم، از آنجا که قانون گذار، شخص خاصی را به عنوان مسئول پرداخت، مشخص نکرده، پرداخت هزینه ثبت ازدواج موقت و دریافت صیغه نامه موقت ۱۴۰۱، در دفترخانه، می تواند، با توافق صورت گیرد یا بر اساس عرف، مرد، آن را بپردازد. هزینه ثبت واقعه ازدواج موقت، در دفترخانه، مبلغ 400 هزار تومان خواهد بود و هزینه ای جداگانه، برای صیغه نامه موقت، بر اساس نرخ سال ۱۴۰، دریافت نمی گردد. شایان ذکر است، هزینه ثبت ازدواج موقت و دریافت صیغه نامه موقت، باید، پس از طی شدن تشریفات قانونی عقد، در دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق، توسط عهده دار آن، پرداخت گردد.
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
صیغه نامه محضری چیست؟
