ازدواج و تشکیل خانواده، امر بسیار پسندیده ای است که در تمامی جوامع انسانی وجود دارد و می تواند بسته به فرهنگ جامعه، به اشکال متفاوت صورت گیرد. در نظام حقوقی ایران، ازدواج از طریق دو روش موقت و دائم انجام می گیرد. ازدواج دائم، لزوما باید ثبت گردد، اما ثبت ازدواج موقت، تنها در شرایط خاصی الزامی می باشد که بعد از ثبت، سندی تحت عنوان صیغه نامه محضری به زوجین تحویل داده می شود. ثبت ازدواج موقت و صدور صیغه نامه محضری، سبب می گردد که اثبات ازدواج موقت، در شرایط لازم، مانند باردار شدن زوجه و اخذ شناسنامه برای طفل به راحتی انجام گیرد. دفترخانه ها، صدور صیغه نامه محضری را منوط به ارائه مدارک لازم توسط زوجین می دانند و همچنین، این سند ازدواج را لزوما تحت شرایطی که در قانون مقرر شده، صادر می نمایند. با توجه به اهمیت این مساله، در این مقاله قصد داریم، در ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که صیغه نامه محضری چیست؟ سپس در ادامه، شرایط اخذ صيغه نامه محضری و مدارک لازم برای دریافت آن را بیان کنیم. اگر در خصوص این مساله، سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.
صيغه نامه محضری چیست؟
در نظام حقوقی ایران، دو روش برای ازدواج به رسمیت شناخته شده است که شامل ازدواج دائم و موقت یا صیغه می باشد. ازدواج دائم، لزوما باید در دفتر ازدواج، ثبت گردد و برای عدم ثبت آن در قانون، برای مرد، مجازات حبس در نظر گرفته شده است. اما ثبت ازدواج موقت، تحت شرایطی که در ماده 21 قانون حمایت از خانواده مقرر شده، الزامی می باشد. زوجینی که قصد ثبت ازدواج موقت و دریافت صيغه نامه محضری دارند، باید بعد از مراجعه به دفترخانه (محضر)، مدارک لازم را ارائه دهند. سپس، خطبه عقد محرمیت، توسط یک عاقد شرعی، میان آنها جاری گردد. بعد از انجام این مراحل، سردفتر، یک عقد نامه موقت برای آن ها صادر می کند که به این عقد نامه موقت، صیغه نامه محضری گفته می شود. بنابراین، اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که صيغه نامه محضری چیست؟ باید بگوییم که صيغه نامه محضری، سند ازدواجی است که بعد از ثبت ازدواج موقت در دفتر ازدواج، توسط سردفتر صادر می گردد. در متن صیغه نامه محضری، چندین مورد لزوما باید ذکر شود. که شامل موارد ذیل می باشد:
- مشخصات زوجین: در بخش اول صیغه نامه محضری، مشخصات کامل زوجین که شامل مشخصات هویتی، یعنی نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، کد ملی و شماره و تاریخ گواهی پزشکی و مرجع صدور می باشد، ذکر می گردد و نهایتا، باید این مشخصات، توسط زوجین، تایید و امضا شود. اگر دختر، باکره باشد، امضا ولی اون نیز الزامی است.
- مهریه: تعیین مهریه، از شرایط صحت صیغه می باشد. به موجب ماده 1095 قانون مدنی: "در نکاح منقطع، عدم مهر در عقد، موجب بطلان است." بنابراین، در صیغه نامه محضری، مهریه زن، لزوما باید تعیین و ذکر گردد. مهریه درج شده در صیغه نامه محضری، می تواند در حین ازدواج و یا در صورت انقضای مدت صیغه، توسط زوجه، مطالبه و دریافت گردد.
- مدت ازدواج : یکی دیگر از شرایط صحت نکاح موقت، تعیین مدت می باشد. به موجب ماده 1076 قانون مدنی: " مدت نکاح منقطع، باید کاملا معین شود." بنابراین، در صیغه نامه محضری نیز، مدت ازدواج ذکر می شود. مثلا، این ازدواج موقت، در تاریخ 5 بهمن ماه سال 1400 پایان می یابد. بعد از پایان مدت، دیگر صیغه نامه ارزش حقوقی خود را از دست می دهد و اگر زوجین قصد تمدید زمان ازدواج موقت خود را دارند، باید مجددا به محضر مراجعه کرده و عقد موقت مجدد منعقد نمایند.
شرایط اخذ صيغه نامه محضری
در بخش قبل، به این سوال پاسخ دادیم که صيغه نامه محضری چیست و در پاسخ به این سوال، گفتیم به سندی که توسط مسئول دفترخانه ( محضر) بعد از جاری شدن خطبه عقد محرمیت و ثبت ازدواج موقت، صادر می گردد، صیغه نامه محضری گفته می شود. حال در بخش، قصد داریم، شرایط اخذ صيغه نامه محضری را بیان کنیم. به موجب ماده 21 قانون حمایت از خانواده مصوب 1391، موارد الزام به ثبت ازدواج موقت یا صیغه در محضر، مقرر شده است. بر اساس این ماده قانونی : " نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، در جهت محوریت و استواری روابط خانوادگی، نکاح دائم را که مبنای تشکیل خانواده است، مورد حمایت قرار می دهد. نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن، در موارد زیر الزامی است:
- باردارشدن زوجه : به موجب ماده مذکور، یکی از شرایطی که لزوما باید ازدواج موقت، در دفترخانه (محضر) ثبت شود، باردار شدن زوجه می باشد. در صورتی که ازدواج موقت در دفترخانه ثبت گردد و صیغه نامه محضری صادر شود، زوجه به راحتی می تواند با ارائه سند ازدواجی ( صیغه نامه محضری) که از سوی دفترخانه صادر شده، برای فرزند خود از اداره ثبت احوال، شناسنامه دریافت نماید.
- توافق طرفین : ممکن است، زوجینی که قصد ازدواج موقت دارند این موضوع را میان خود توافق کنند که ازدواج موقت خود را به ثبت برسانند و یک سند، تحت عنوان صیغه نامه محضری، از مسئول دفترخانه دریافت نمایند. در این حالت، لزوما باید عقد محرمیت میان زوجین توسط محضردار یا همان سردفتر جاری شود.
- شرط ضمن عقد : اگر زن و مرد، ضمن عقد موقت خود، شرط کرده باشند که ازدواج موقت آنها به ثبت برسد، در این حالت نیز، ثبت این ازدواج در دفترخانه، الزامی است. براساس تبصره ماده مذکور، ثبت ازدواج موقت در دفترخانه ازدواج و طلاق، مطابق آیین نامه مربوطه انجام می گیرد که بعد از ثبت، یک سند ازدواج، تحت عنوان صیغه نامه محضری، برای زوجین صادر می گردد.
لازم است این نکته، بیان شود که بر اساس ماده 49 قانون حمایت از خانواده مصوب سال 1391، در مواردی که ثبت نکاح موقت، الزامی است و مرد از ثبت آن امتناع می ورزد، در این وضعیت، قانون گذار او را علاوه بر الزام به ثبت ازدواج موقت، به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت، محکوم می کند.
در چه مواردی تهیه صیغه نامه محضری ضروری است؟
در سه حالت تنظیم صیغه نامه محضری الزامی است. ابتدا زمانی که میان طرفین برای ثبت عقد موقت توافق شده باشد. به این ترتیب باید در دفترخانه رسمی صیغه محرمیت خوانده شود و سند رسمی برای آن تنظیم گردد. حالت دوم آن است که انعقاد عقد موقت و تنظیم صیغه نامه محضری شرط ضمن عقد لازمی باشد. در این حالت طرفین متعهد می شوند که صیغه خود را ثبت کنند. چون این شرط ضمن عقد لازمی آمده انجام آن ضروری است و سرباز زدن از این شرط موجب فسخ عقد اولیه می شود. حالت سوم آن است که زن از مرد در حین صیغه موقت باردار شود. به این ترتیب قانونگذار زوجین را مکلف می کند که عقد موقت خود را به ثبت برسانند. این کار برای اثبات نسب طفل و صدور شناسنامه ضروری است.
مدارک لازم برای گرفتن صيغه نامه محضری
در بخش قبل، در خصوص شرایط اخذ صيغه نامه محضری توضیح دادیم و گفتیم در قانون حمایت از خانواده در چند مورد، مانند باردار شدن زن و یا توافق زوجین، ازدواج موقت باید ثبت گردد که در این حالت، صیغه نامه محضری، توسط مسئول دفتر خانه صادر می گردد؛ اما صدور صیغه نامه، در صورتی ممکن است که مدارک لازم، توسط زوجین ارائه شود. بنابراین، در این بخش از مقاله، قصد داریم مدارک لازم برای گرفتن صيغه نامه محضری را بررسی نماییم. مدارک لازم زوجه، برای گرفتن صيغه نامه محضری، عبارتند از:
- مدارک شناسایی زوجه ( شناسنامه و کارت ملی)و دو قطعه عکس 3 در 4
- شناسنامه و کارت ملی پدر زوجه و حضور وی در دفترخانه (که از شرایط صیغه موقت دختر باکره می باشد)
- طلاق نامه یا گواهی فوت همسر (در صورتی که زوجه، قبلا ازدواج کرده باشد)
- مدارک لازم زوج، برای گرفتن صيغه نامه محضری، عبارتند از :
- مدارک شناسایی زوج ( شناسنامه و کارت ملی)و دو قطعه عکس 3 در 4
همان طور که در بخش شرایط اخذ صيغه نامه محضری بیان کردیم، دفتر خانه های ازدواج و طلاق، زمانی صیغه نامه محضری را صادر کرده و ازدواج موقت را به ثبت می رسانند که تمامی مدارک مذکور، توسط زوجین، ارائه شده و اصل بودن آن، توسط مسئول دفتر خانه تایید گردد. بنابراین، زوجینی که قصد اخذ صیغه نامه محضری را دارند، باید تمامی این مدارک را از قبل آماده نمایند. همچنین، حضور پدر دختر دوشیزه، برای صدور صیغه نامه محضری در دفترخانه الزامی می باشد.
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
شرایط ازدواج با زن بیوه چیست؟
