جرم مشهود به چه معناست؟

رفتارهای خلاف قانون در اماکن عمومی که در معرض دید ماموران نیروی انتظامی اتفاق می افتد، جرم مشهود نامیده می شود. اما بر خلاف این تعریف، جرم غیرمشهود زمانی کشف می شود که مدت زیادی از ارتکاب آن گذشته است و به همین دلیل به آسانی نمی شود آن را ثابت کرد. در این دسته از جرایم ماموران نیروی انتظامی وقوع جرم را به دادستان اعلام می کنند تا دادستان پس از انجام بررسی های لازم، در مورد ادامه تحقیقات دستورات لازم را به ماموران نیروی انتظامی بدهد یا تصمیم قضایی لازم را بگیرد.

انواع جرم مشهود

جرم مشهود انواع زیادی دارد که در ادامه بر اساس شماره با آنها آشنا می شویم:

1. برخی افراد در خیابان ها یا اماکن عمومی مثل پارک ها و مراکز خرید رفتارهایی از خود نشان داده یا کارهایی انجام می دهند که خلاف قانون است و جرم محسوب می شود. در مواردی این اقدامات در جلوی چشم ماموران نیروی انتظامی اتفاق می افتد که به آن جرم مشهود می گویند.
2. گاهی اوقات هم جرمی واقع می شود که بلافاصله ماموران نیروی انتظامی از وقوع آن خبردار و در محل حادثه حاضر می شوند یا اینکه پس از گذشت مدت زمان کوتاهی از حادثه، این ماموران نشانه های باقی مانده از جرم را مشاهده می کنند.
3. داستان به اینجا ختم نمی شود و موارد دیگر را می توان وارد تیم جرم مشهود کرد، آن هم مربوط به زمانی است که در موقع حادثه یا بلافاصله بعد از آن، قربانی یا افراد دیگری اعلام کنند که فردی با مشخصاتی معین، عمل خلاف قانونی را انجام داده است. به عبارت ساده تر برای حادثه باید شاهدی وجود داشته باشد و خودش حادثه را گزارش دهد.
4. مورد دیگر این است که بعد از دستگیری متهم، وسایل یا شواهد ارتکاب جرم، همراهش باشد، به این ترتیب جرم مشهود خواهد بود.
5. گاهی نیز اتفاق می افتد که متهم بلافاصله بعد از ارتکاب جرم از سوی ماموران دستگیر می شود، یعنی مانند بسیاری از برنامه ها و سریال هایی که از تلویوزیون پخش شده است، مجرم بعد از ارتکاب جرم، طی یک تعقیب و گریز به دام می افتد؛ به این مورد هم جرم مشهود می گویند.
6. جالب است این را هم بدانید که اگر ارتکاب جرم در خانه و به طور کلی محل سکونت فرد باشد، فرد قربانی می تواند در همان زمان یا پس از آن، از ماموران نیروی انتظامی کمک گرفته و از آنها بخواهد در محل مورد نظر حاضر شوند که این مورد هم از جمله موارد جرم مشهود است.
7. یکی دیگر از موارد جرم مشهود مربوط به زمانی است که وجدان یقه متهم را می گیرد و وی را برای اعتراف راهی اداره پلیس می کند. به این ترتیب متهم پس از انجام عمل خلاف قانون، خود را به ماموران معرفی می کند و درباره جزئیات اقدام خود، اطلاعاتی می دهد.
8. اگر متهم ولگرد باشد و در منطقه ای که حادثه در آن رخ داده است، به انجام کارهای خلاف شهرت داشته باشد، جرم وی مشهود خواهد بود.

نکته مهمی که در مورد جرایم مشهود وجود دارد این است که ماموران نیروی انتظامی با انجام اقداماتی تلاش می کنند وسایل ارتکاب جرم و آثار و دلایل وقوع جرم حفظ شود و از فرار یا مخفی شدن متهم یا تبانی او با دیگری جلوگیری کنند. همچنین تحقیقات مورد نیاز را انجام می دهند و بلافاصله نتایج اقدامات خود را به دادستان اطلاع می دهند.

آثار مشهود بودن جرم

پس از بیان مصادیق جرم مشهود، اولین سوالی که به ذهن می ­رسد این است که مشهود بودن یا نبودن جرم چه اهمیتی دارد؟
در جرایم مشهود اختیارات قانونی ضابطین قضایی گسترده تر از اختیارات آن ها در جرائم غیرمشهود است. در جرایم مشهود ضابطین موظفند تمام اقدامات لازم را برای حفظ دلایل اثبات جرم و جلوگیری از فرار متهم انجام دهند. برای مثال به بازرسی اشیاء یا اشخاص بپردازند، در حالی که در جرایم غیر مشهود، این امر تنها با اجازه موردی مقام قضایی ممکن است. علاوه بر این، هنگامی که متهم در جرمی مشهود دستگیر می­ شود، ضابطان باید بلافاصله، موضوع اتهام و دلایل آن را به او تفهیم کنند و دستگیری­ وی را به خانواده­ اش اطلاع دهند.

ضابط کیست؟

ضابط ممکن است کمی نامش برای شما عجیب باشد اما در همه فیلم ها و سریال ها، یک پای ثابت ماجراست. یکی از واضح ترین تصورات ما از ضابطان همان ماموران نیروی انتظامی است که برای کشف جرم، دستگیری متهم و پس از آن، بازجویی از او برای پیدا شدن حقیقت موضوع، تلاش می کنند. البته باید تاکید کرد که ماموران نیروی انتظامی فقط کسانی نیستند که ضابط نامیده می شوند بلکه برخی دیگر از افراد نیز در حدود وظایف و اختیارات خود می توانند نقش ضابط را بازی کنند، با این تفاوت که به ماموران نیروی انتظامی ضابط عام و به سایر ضابطان، ضابط خاص گفته می شود.

نحوه رسیدگی به جرم مشهود

در جرم مشهود، متهم جرم را در منظر عموم انجام داده است؛ بنابراین دلایل و مدارک علیه او محکم تر است. بنا به همین دلیل رسیدگی به جرم مشهود به طریق غیر عادی و فوق العاده است. در واقع رسیدگی به جرم مشهود خالی از تشریفات است و به صورت فوری از طریق ضابطان دادگستری صورت می گیرد.