کابینه پزشکیان غافلگیر کننده بود؟
به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از فرارو، فهرست وزاری مورد اعتماد مسعود پزشکیان تقدیم مجلس شده است و انتظار می‌رود مجلس نیز تا یک هفته آتی این فهرست را تعیین تکلیف کند؛ فهرستی که در همان نخستین ساعات انتشار با واکنش‌های گسترده‌ای همراه شد.
محمد جواد ظریف پس از معرفی کابینه تلویحا از دولت مسعود پزشکیان استعفا داد و اظهار شرمندگی کرد. انتقاد‌های دیگر از هر سو به شکل بی سابقه‌ای افزایش یافت.
بیشتر منتقدان این فهرست را اصلاح طلبان تشکیل می‌دهند. عمده انتقادات نیز حول محور تعداد بالای اصولگرایان در فهرست وزرای پیشنهادی، عدم حضور پرتعداد زنان، عدم حضور وزیر اهل سنت یا سایر اقلیت‌ها و سن بالای وزرای پیشنهادیست. این واکنش ها، اما در شرایطی مطرح می‌شود که مدافعان تصمیم پزشکیان معتقدند او از ابتدا درباره دولتی مبتنی بر وفاق ملی و با حضور همه جناح‌ها تاکید کرده بود و مسیری خلاف سخنان خود نرفته است. با توجه به این موضوع و پرسش‌هایی از جمله علل تصمیم مسعود پزشکیان برای انتخاب این افراد و اقبال وزرای پیشنهادی برای گرفتن رای اعتماد، با محمد هاشمی رفسنجانی، عضو هیات موسس حزب کارگزاران سازندگی و فعال سیاسی، گفتگویی انجام شده است:
آن عده‌ای که توقعی به جز این، از آقای پزشکیان داشته اند، اشتباه کرده اند
محمدهاشمی رفسنجانی گفت: «آقای پزشکیان، از همان دوران تبلیغات انتخابات هم برخی مسائل را مطرح می‌کرد که نشان از تاکید ایشان بر فعالیت فراجناحی بود. ایشان مدام می‌گفتند که قرار نیست فقط با یک گروه خاص همکاری کند. صحبت‌های آقای پزشکیان عمدتا مبتنی بر لزوم همکاری با همه جریان‌ها بود. ایشان از همان روز‌ها هم معتقد بود باید با همکاری همه جناح ها، گروه‌ها و جریان‌های سیاسی فعالیت کرد و کابینه تشکیل داد. نکته دیگر این که آقای پزشکیان تاکید داشتند که با هیچ گروهی دعوایی وجود ندارد و باید همه با هم همکاری و اتفاق نظر داشته باشند. همچنین آقای پزشکیان مدام صحبت از انسجام کابینه می‌کردند. به اعتقاد من کابینه که توسط آقای پزشکیان معرفی شده است، مبتنی بر همان سخنانی است که پیش از انتخابات مطرح می‌کرد. او سعی کرده افرادی را از جناح‌های مختلف انتخاب کند تا به وعده‌ای که داده بود عمل کند.»
وی افزود: «آریالای پزشکیان در هیچ یک از مناظره‌هایی که شرکت کرد، تاکید نکرد که لزوما همه کابینه خود را از جناح اصلاحات معرفی خواهد کرد. ایشان همیشه بر این موضوع تاکید می‌کرد که قرار نیست تک جناحی عمل کند. به نظر من می‌رسد آن عده‌ای که توقعی به جز این، از آقای پزشکیان داشته اند، اشتباه کرده اند، چون آقای پزشکیان از ابتدا همین مسیر را معین کرده بود. بخشی از شرایط را نیز توسط رهبری تعیین می‌شود، اما درباره این که چگونه در نهایت آقای پزشکیان به این انتخاب‌ها رسیده اند، بحثی جداگانه است. دکتر ظریف دو روز قبل از وزرا اعلام کرده بودند که لیست را برای استعلام، ارائه داده ایم و منتظر پاسخ استعلام‌ها از مراجع قانونی هستیم. اما از آن زمان تا کنون این که تغییری در لیست‌ها رخ داده باشد یا آقای پزشکیان چگونه به جمع بندی نهایی رسیده باشد را نمی‌دانم. اما به هر حال آقای پزشکیان از همان ابتدا هم توقعات را به همین حد محدود کرده بودند.»
انتظار داریم پزشکیان مسئله گشت ارشاد را حل کند
این فعال سیاسی در ادامه گفت: «البته در راستای همین حرف‌هایی هم که آقای پزشکیان تا کنون مطرح کرده، انتظارات، کم نیست. برای مثال ایشان به گشت نور اشاره کرده و گفته اند این گشت تاریکی است و گشت نور نیست. خب همین اظهارنظر که اتفاقا در ایام انتخابات هم وجود داشت، باعث می‌شود از آقای پزشکیان انتظار برود، گشت ارشاد را متوقف کند؛ بنابراین آقای پزشکیان باید به قول و قرار‌هایی که تا کنون داده نیز عمل کند و اگر درباره کابینه اینطور تصمیم گرفته اند درباره سایر سخنان خود نیز، باید خوش قول باشند، که مسئله گشت ارشاد یکی از همین موارد است.»
وی افزود: «کابینه آقای پزشکیان نه شبیه کابینه سیزدهم است و نه شبیه کابینه دوازدهم. این کابینه ترکیبی است و به نحوی فراجناحی تنظیم شده است؛ بنابراین می‌توان امیدوار بود افرادی که وابستگی و نزدیکی جناحی به آقای پزشکیان ندارند، بر حسب توانمندی انتخاب شده باشند نه بر حسب دوستی‌های جناحی. اما این رویکرد فراجناحی جدید نیست و پیشتر هم نوعی از چنین الگویی را دیده ایم. دولت اول آقای هاشمی رفسنجانی همین ترکیب را داشت. یعنی هم از جناح‌ها و شخصیت‌ها و افرادی که سوابق مدیریتی داشتند دعوت شده بود، هم از افرادی که رویکرد نزدیک به خود ایشان داشتند. من نمی‌گویم آقای پزشکیان از آقای هاشمی الهام گرفته، اما این طرز تفکر فراجناحی در صورتی که از مسیر درست حرکت کند می‌تواند پاسخگویی و رقابت را همزمان بالا برده و سطح رسیدن به مطالبات مردم را بهبود ببخشد.»
از آقای پزشکیان همین چیدمان کابینه انتظار می‌رفت
ناصر ایمانی گفت: «با توجه خط مشی فکری و منش آقای پزشکیان، دقیقا همین ترکیب از ایشان انتظار می‌رفت. صرف نظر از اسامی افراد که من روی آن‌ها نظر نمی‌دهم، ترکیبی که انتظار می‌رفت معرفی شود همین بود. ممکن است روی شخص ایکس یا ایگرگی که ایشان معرفی کرده اند نواقصی هم دیده شود، اما ترکیب اعلام شده از لحاظ اجتماعی، سیاسی و طرز فکر، غافلگیرکننده نبود. این ترکیب چندان رنگ و بوی جناحی ندارد و از افرادی که شاخص جناح‌ها باشد نیز استفاده نشده است. افرادی که صرفا کارشناس و مدیر بوده اند مورد توجه قرار داشته اند. البته این سخنان من به معنای تایید کابینه مدنظر آقای پزشکیان نیست، اما می‌گویم خط مشی فکری آقای پزشکیان این است که می‌بینیم و ایشان به زعم خودشان این ترکیب را انتخاب کرده‌اند که نه رنگ و بوی جناحی داشته باشد و نه رنگ و بوی دولت قبلی و فعلی را. به نظر می‌رسد تاکید ایشان عمدتا روی عمل‌گرا بودن افراد است.»
وی افزود: «آن چه هم اکنون بسیار مهم است، مسئله اصلاح طلبان است. در گذشته هم اینطور بوده که دوستان اصلاح‌طلب روشن عمل نکرده‌اند. معتقدم اصلاح طلبان یا باید شفاف و صریح، مسئولیت این دولت را بپذیرند یا نپذیرند. در حالت گنگ و حد وسط نمی‌توان بازی کرد. چرا که خلاف توسعه سیاسی و توسعه یافتگی سیاسی است. بالاخره اصلاح‌طلبان از آقای پزشکیان حمایت کرده‌اند. آن هم به طور کامل و همه جانبه که همه احزاب و چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب از آقای پزشکیان حمایت کرده‌اند و حالا که ایشان کابینه خود را معرفی کرده است، شروع به انتقاد از دولت و افراد کابینه کرده‌اند. پس بالاخره موضع اصلاح طلبان چیست؟ آیا مسئولیت عملکرد این دولت را می‌پذیرند یا نمی‌پذیرند؟ برای این که موضوع شفاف‌تر شود، مثالی می‌زنم. دولت اول و دوم آقای احمدی نژاد که تایید شد، اصلاح طلب‌ها تاکید داشتند که تمام مسئولیت‌های این دولت به عهده اصولگرایان است چرا که آن‌ها از احمدی نژاد حمایت کرده اند و باید مسئولیت این حمایت را هم بپذیرند. این حرف کاملا منطقی و درستی بود و صرف نظر از این که آقا واقعا اصولگرایان از احمدی نژاد حمایت همه جانبه کردند یا خیر (ّبه ویژه در دولت دوم)، اما منطق، منطق درستی بود.»
اکثریت وزاری پیشنهادی رای اعتماد می‌گیرند
این فعال سیاسی اصولگرا در ادامه گفت: «دولت دوم آقای روحانی که سر کار آمد، با وجود این که اصلاح طلبان، از ایشان در دور اول و دوم حمایت کامل کرده بودند، اما هرگز مسئولیت دولت‌های او را به عهده نگرفتند و این به اعتقاد من نوعی رندی در عرصه سیاست است. شاید 4 و شاید هم 8 سال دیگر دولت آقای پزشکیان به پایان کار خود می‌رسد و پرسش این است که مسئولیت دولت او را چه افرادی به عهده می‌گیرند. طبیعتا اصولگرایان که نه حامی آقای پزشکیان بوده اند و نه در چینش کابینه دخالت داشته اند، این مسئولیت را نمی‌پذیرند. اگر آقای پزشکیان، فردی اصولگرا را در کابینه خود گذاشته است، بر اساس نظر شخصی خودش بوده، اما اصلاح طلبان هم در حمایت همه جانبه از آقای پزشکیان نقش پررنگی داشتند و هم در چینش کابینه به واسطه نقش شورای راهبری که می‌توان گفت اغلب اعضای آن را اصلاح طلبان تشکیل داده اند. اکنون وقت آن فرارسیده که اصلاح طلبان موضع خود را شفاف بیان کنند و بگویند که می‌خواهند چه تصمیمی بگیرند. آن‌ها نمی‌توانند وسط بایستند و از یک سو در انتخاب یک رئیس جمهور و تشکیل کابینه او نقش داشته باشند و از سوی دیگر اعتراض کنند، شرایط را مبهم میکند. البته من نمی‌گویم لزوما آقای پزشکیان به نظرات اصلاح طلبان عمل کرده است، بلکه از ابهامات موجود صحبت می‌کنم. شاید وقت آن رسیده که به صراحت اعلام شود مسئولیت‌های این دولت را می‌پذیرند یا خیر.»
وی افزود: «در هفته‌های اخیر که کابینه در حال تشکیل بود من و برخی دیگر از افراد تاکید داشتند که دولت وفاق ملی، دولت ائتلافی نیست و اساس دولت ائتلافی به این معنا که نصف کابینه از یک جناح باشد و نصف کابینه از جناحی دیگر، قابل تحقق نیست. کابینه فعلی کابینه وفاق ملی است از دید آقای دکتر پزشکیان، درواقع آقای رئیس جمهور، وفاق ملی را در چنین ترکیبی می‌بینند. پیشتر و در دوران مناظره‌ها نیز، آقای پزشکیان، صحبت از وفاق ملی کرده بودند، شاید باید همان زمان اصلاح طلبان از آقای پزشکیان می‌پرسیدند که منظور از این وفاق ملی دقیقا چیست؟ و اگر علاقه‌ای به این نوع کابینه نداشتند، حمایت از ایشان را لغو می‌کردند. اینجا منظور من فقط با اصلاح طلبان نیست. درباره اصولگرا‌ها هم همین است. مسئولیت 3 سال عملکرد دولت آقای رئیسی با اصولگرایان است. چه بخواهیم و چه نخواهیم. اصولگرا‌ها از آقای رئیسی حمایت کرده بودند و کابینه او هم متاثر از تفکر اصولگرایی بود. به همین دلیل مسئولیت دولت سیزدهم چه بد و چه خوب با اصولگرایان است. اکنون نیز همین است. جریان اصلاح طلبی باید تکلیف را مشخص کند، من به ایرادات اصلاح طلبان نقدی ندارم، اما آیا اصلاح طلبان دیگر حامی دولت چهاردهم نیستند؟»
این تحلیلگر سیاست داخلی در ادامه گفت: «من فکر می‌کنم اکثریت قریب به اتفاق این وزرای پیشنهادی، به جز یکی دو نفرشان، رای اعتماد را خواهند گرفت. با توجه به تاکیدات رهبری این حدس را می‌زنم. آقای پزشکیان هم مجلس را می‌شناسد و سعی کرده افرادی را انتخاب کند که رای اعتماد از مجلس را بگیرد، اما درباره موفقیت احتمالی کابینه نمی‌توان اکنون اظهار نظر کرد چرا که زود است. 30 درصد از عملکرد وزرا به مجموعه دولت و پویایی آن مرتبط است یعنی اگر وزیر خوب را در دولت غیرفعال بگذاریم نمی‌تواند بیش از 70 درصد موفقیت را کسب کند.»