زنان باردار موقع زایمان باید درد زیادی را تحمل کنند. امروزه روشهایی برای کاهش درد زایمان مثل زایمان طبیعی بدون درد و عمل سزارین وجود دارد. مادرانی که سزارین انجام می دهند، قبل و حین زایمان درد زیادی را تحمل نمی کنند. اما بعد از سزارین به خاطر برشی که برای زایمان ایجاد شده باید درد زیادی را تحمل کنند. یکی از جدیدترین موثرترین روشهای کنترل درد بعد از زایمان سزارین، استفاده از پمپ ضد درد زایمان است.
دستگاه پمپ درد یا PCA یا (Patient-Controlled Analgesia) دستگاهی است برای کنترل درد بیمار از طریق استفاده از یک پمپ تزریق پرتابل (یعنی به خاطر جمع و جور بودن و سبک بودن به آسانی برای بیمار قابل حمل است) که این پمپ دارای یک دکمه (دکمه بلوس) است و این دکمه در اختیار بیمار می باشد و می‌توان از انواع داروها در آن استفاده کرد.
بعد از عمل جراحی، این دستگاه توسط پزشک متخصص بیهوشی و براساس وضعیت و نیاز واقعی بیمار طوری تنظیم میشود که هر چند دقیقه یک‌بار دوز مشخصی از داروی مسکن را به بدن بیمار وارد کند. زمان مشخصی نیز برای دستگاه تعیین و در راس زمان داده شده به دستگاه، دارو به شکل قطره داخل خون تزریق میشود. در استفاده از این پمپ نیازی نیست که پرستار هر چند ساعت یک‌بار دارو برای بیمار تزریق کند؛ خود دستگاه این کار را انجام خواهد داد.
در برخی موارد پمپی در دست بیمار قرار می‌گیرد و دکمه‌ای روی آن وجود دارد که اگر بیمار احساس درد داشته باشد آن را فشار می‌دهد تا یک دوز از دارو توسط دستگاه وارد بدنش شود. البته به این شکل نیست که بیمار هرقدر می‌خواهد پمپ را فشار بدهد و مسکن دریافت کند. حداکثر مقدار مجاز دارو که بیمار می‌تواند آن را دریافت کند، توسط متخصص تنظیم میشود که بیش از آن وارد بدن بیمار نشود. بنابراین همه چیز تحت کنترل و نظارت پزشک خواهد بود و تنظیم شده است. در موارد دیگر پمپ در دست بیمار نخواهد بود و براساس تنظیماتی که انجام شده به‌طور خودکار دارو از پمپ آزاد شده و به بدن بیمار وارد خواهد شد.
پمپ درد در زایمان سزارین به دو شکل مورد استفاده قرار می گیرد. یک نحوه استفاده از پمپ درد در سزارین این است که بیمار موقع احساس درد می تواند به کمک یک دکمه، داروهای پمپ درد را تزریق کند. مقدار مسکنی که وارد خون می شود توسط متخصص بیهوشی تنظیم شده است. روش دیگر استفاده از پمپ درد در عمل سزارین این است که بیمار برای تزریق دارو نیازی به احساس درد ندارد. بلکه داروی ضد درد در فواصل زمانی مشخص مقدار معینی از دارو وارد بدنش می شود. این تنظیمات را متخصص بیهوشی برای بیمار انجام می دهد.
استفاده از پمپ درد در عمل سزارین برای افراد زیر هیچ مشکلی ندارد و می توانند با نظر پزشک از پمپ درد زایمان استفاده کنند:
زنانی که بیماری مزمن ندارند.
افرادی که در سنین باروری سزارین می کنند.
مادران جوان
مادرانی که با شرایط جسمی خوبی باردار شده و سزارین می کنند.
افراد مناسب برای استفاده از پمپ درد
درباره عمل سزارین از آنجا که قرار است مادر، شیردهی به نوزاد را انجام دهد، باید حتما به نوع و دوز داروهایی که تجویز میشود توجه داشت. یعنی حتما از داروها و دوزی استفاده شود که در شیر ترشح نشود و روی نوزاد تاثیر نداشته باشد. بنابراین پمپ‌هایی که بعد از سزارین استفاده میشود به لحاظ دارو متفاوت از سایر جراحی‌هاست. برای این عمل از مسکن‌های بی‌ضرر که داخل شیر ترشح نشود، با کمترین دوز استفاده میشود، بنابراین این پمپ هیچ عوارضی ندارد و دارو را به شکل کنترل شده وارد بدن بیمار می‌کند.
