خیار حیوان چیست؟

خیار اصطلاحی است به معنای داشتن اختیار و اراده برای انجام کاری که در حقوق زمانی به کار می رود که یکی از دو طرف قرارداد یا هر دوی آنها این اختیار را داشته باشند که در شرایطی بتوانند به قرارداد خاتمه داده و آن را فسخ کنند . خیارات در حقوق انواع مختلفی دارند و برای شرایط متفاوتی در نظر گرفته شده اند مثل خیار عیب ، خیار تدلیس ، خیار تاخیر ثمن و خیار تبعض صفقه و ... . یکی دیگر از انواع خیارات ، خیار حیوان است که در قانون مدنی به آن اشاره شده است . از این رو ما در این محتوا به بررسی اینکه خیار حیوان چیست ، مهلت اعمال خیار حیوان و اسقاط خیار حیوان می پردازیم .

خیار حیوان و انواع آن

خیار حیوان در واقع به معنی اختیاری است که به خریدار یک حیوان داده می شود تا بتواند در مهلت مشخصی معامله را فسخ کند . بنابراین وقتی شخصی از دیگری حیوانی زنده خریداری می کند ، طبق مدت مشخصی فرصت دارد که معامله را بر هم بزند علت این امر هم در این است که ممکن است حیوان عارضه و بیماری داشته باشد که نتوان آن را به سادگی تشخیص داد اما بعد از گذشت چند روز مشخص شود . نکته مهمی که در این باره وجود دارد این است که حیوان که مورد خرید و فروش قرار گرفته است باید حتما زنده باشد. مبیع میتواند سه نوع باشد که عبارت است از:

• مبیع عين معين: عين يعني مال محسوس و مستقل و آن چيزي كه اگر در خارج وجود پيدا كند داراي ابعاد ثلاثه باشد.
• مبيع كلي در معين: عين كلي در معين كه قانون مدني در م ۳۵۰ آن را تعريف كرده است (مقدار معين بطور كلي از شي متساوي الاجزاء).مانند ۱۰۰ کیلو برنج از ۱۰۰۰ کیلو برنج موجود در انبار.
• مبیع کلی فی الذمه: مبیعی است که مصادیق متعدد دارد. مثل ۱۰۰۰ دستگاه خودرو صفر کیلومتر پراید.

مهلت اعمال خیار حیوان

حال اگر قصد اعمال خیار حیوان را داشته باشیم باید بدانیم که مهلت خیار حیوان چند روز است ؟ یعنی برای اعمال خیار حیوان و فسخ قرارداد چند روز وقت داریم . مهلت اعمال خیار حیوان در ماده 398 قانون مدنی مشخص شده است و آمده است که " اگر مبیع حیوان باشد مشتری تا سه روز از حین عقد اختیار فسخ معامله را دارد " . بنابراین از روزی که عقد واقع می شود به مشتری سه روز وقت دارد که قرارداد را با استناد به خیار حیوان فسخ کند .

اسقاط خیار حیوان

با توجه به آنچه گفته شد باید دانست که خیار حیوان در شرایط ساقط می شود و دیگر نمی توان به آن استناد کرد . موارد اسقاط خیار حیوان از قرار زیر است :

1. در قرارداد خیار حیوان ساقط شود .
2. بعد از انعقاد قرارداد صاحب خیار ، حق خود را ساقط کند .
3. تصرف صاحب خیار در حیوان

نحوه ی اعمال خیار حیوان

شما می توانید هم به صورت لفظی یا حتی فعلی معامله را با فروشنده ی حیوان بهم بزنید. اما مشکل از جایی شروع می شود که بین شما و فروشنده اختلاف ایجاد شود. در این صورت اگر گفتار یا عمل شما برای اعمال حق خیار اجرا نشود، به شکل دیگری عمل می شود که در ادامه توضیح می دهیم. در واقع حق فسخ با اراده ی مشتری صورت می گیرد نه تاریخ صدور رای دادگاه، به این دلیل که حکمی که دادگاه صادر می نماید جنبه ی اعلامی دارد. همچنین در صورت اختلاف بین طرفین معامله، مشتری به عنوان کسی که اختیار فسخ دارد، می تواند حق خود را اعمال کند و معامله را بهم بزند، سپس از دادگاه تقاضای تایید فسخ صورت گرفته را داشته باشد. بنابراین لازم نیست که شما تقاضای فسخ را از دادگاه داشته باشید زیرا قانون اجازه ی بهم زدن معامله را به شما داده است. دادگاه صرفا وجود حق خیار و اجرای آن به نحو صحیح را احراز و اعلام می کند چون صلاحیتی برای فسخ قرارداد ندارد.

مراحل فسخ خیار حیوان

به طور کلی برای خیار حیوان باید این اقدامات را انجام دهید:

1. ارسال اظهار نامه به فروشنده و اعلام فسخ معامله. سپس شما در معامله به عنوان کسی که حیوانی را خریده و مبلغی را پرداخت کرده در اظهارنامه اعلام بهم خوردن معامله را نوشته و به فروشنده شماره حسابی را اعلام می کنید تا مبلغی که به وی پرداخت کردید را برگرداند.
2. حال اگر فروشنده این مبلغ را بر نگرداند شما می توانید دادخواستی را به دادگاه ارسال کنید که فروشنده را الزام می کنید تا مبلغ مورد نظر (ثمن معامله) را واریز کند در غیر این صورت طبق ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی که مقرر کرده است: «هرکس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود، چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه و آن را تادیب ننماید، دادگاه او را الزام به تادیه کرده و چنانچه مالی از او در دسترس باشد آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده استیفاء می کند، در غیر این صورت بنا به تقاضای محکوم له، ممتنع را در صورتی که معسر نباشد تا زمان تادیه حبس خواهد کرد.» عمل خواهد شد.

شرایطی وجود دارد که خیار حیوان ساقط می شود و دیگر نمی توان به آن استناد کرد. این موارد زیر عبارتند از:

• در قرار داد عبارتی مبنی بر اسقاط کافه خیارات یا اسقاط خیار حیوان آمده باشد. همانطور که قبلا اشاره کردیم این عبارات به این معنی است که شما حق فسخ معامله را نخواهید داشت.
• بعد انعقاد قرارداد خریدار که حق فسخ را دارد، این حق خود را از ساقط کند.
• فروشنده که اختیار فسخ دارد رفتار مالکانه داشته باشد و تصرف داشته باشد. به این صورت که مثلا فروشنده حیوان را اجاره دهد به شخص دیگری یا آن را بفروشد.

امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.

تعریف خیار غبن و ویژگی های مهم آن برای فسخ قرارداد