به نظر می رسد بچه ها به سمت تلفن های هوشمند گرایش زیادی دارند. اکثر کودکان بخوبی کار کردن با موبایل را می دانند و در عرض چند ثانیه بازی ها و انیمیشن های مورد علاقه ی خود را پیدا می کنند. طبق گزارش انجمن اپتومتری آمریکا، ۴۱ درصد والدین می گویند بچه های آنها حداقل سه ساعت در روز را صرف کار با تلفن همراه می کنند. علاوه بر این تقریبا ۶۶ درصد از کودکان، تبلت یا تلفن هوشمند مختص خود را دارند.
دانشمندان به والدین در مورد خطرات ناشی از استفاده بیش از حد از تلفن همراه هشدار می دهند. کودکانی که تلفن هایشان را خیلی نزدیک به چشم خود نگه می دارند و آنهایی که ۴ تا ۸ ساعت در روز را به کار کردن با این دستگاه ها اختصاص می دهند، بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات چشمی از جمله چپ چشمی قرار دارند.
چگونه نور موبایل به چشم ها ضرر می زند؟
شبکیه چشم، دارای گیرنده های نوری است که نور قابل دیدن را به سیگنال های شیمیایی تبدیل می کند. انسان ها به این فرآیند برای چرخه منظم خواب و بیداری و شکل دهی به تصاویر نیاز دارند.شبکیه چشم هر انسان، دارای گیرنده های نوری است که نور قابل دیدن را به سیگنال های شیمیایی تبدیل می کند. انسان ها به این فرآیند برای چرخه منظم خواب و بیداری و شکل دهی به تصاویر نیاز دارند.
صفحه نمایش ها و نور شدید خورشید دارای مقدار زیادی نور آبی با انرژی زیاد و با موج کوتاه هستند. این نور آبی اگر توسط شبکیه چشم جذب شود می تواند به آن آسیب برساند. نکته جالب این است که اشعه ماورا بنفش نسبتا دارای انرژی بیشتری نسبت به نور آبی است اما توسط عدسی چشم و قرنیه جذب می شود. حتی نور آبی قابل دیدن نیز می تواند به طور بالقوه به شبکیه چشم آسیب برساند چون توسط برخی از گیرنده های نوری و اپیتلیوم رنگدانه شبکیه (RPE) جذب می شود. این باعث تولید حرارت موضعی می شود. برخی از مطالعات آزمایشگاهی که بر روی موش ها انجام شده است نشان داده است که هر چه بیشتر شبکیه در معرض نور آبی قرار بگیرد از بین رفتن گیرنده های نوری و رنگدانه شبکیه سریع تر اتفاق می افتد.
آیا نور موبایل هم مانند نور خورشید مضر است؟
هم نور خورشید و هم صفحه نمایش ها دارای طیف نور آبی هستند. اما چه چیزی در معرض نور خورشید قرار گرفتن با صفحه نمایش ها را متفاوت تر می کند؟ آسیب بالقوه ای که توسط نور خورشید به شبکیه چشم انسان می رسد را می توان با روش های ساده ای کاهش داد. این روش را می توان با استفاده از عینک های آفتابی تیره رنگ که UV دارد انجام داد. اینکه در ساعت هایی که نور خورشید بسیار شدید است در معرض نور آن نباشیم هم تا حد زیادی می تواند مانع از آسیب به چشم شود. عامل بسیار مهم دیگر این است که خورشید همیشه به خاطر تغییرات فصلی نور شدید ندارد. البته این تفاوت ها بستگی به این دارد که شما در کدام نقطه دنیا زندگی کنید.
تاثیر نور موبایل روی خواب و تمرکز دانش آموزان
آسیب شبکیه ای محدود که توسط نور آبی روشن ایجاد می شود می تواند این موضوع را ثابت کند که این نور برای یک بچه کوچک بسیار مضر است. ابتدا اینکه هیچ وسیله ی ساده ای همانند عینک برای محافظت از چشم آن ها وجود ندارد.اگرچه شاید نور آبی نتواند مستقیما به شبکیه چشم آسیب برساند، می تواند موجب تحریک سلول های گانگلیونی شبکیه (توده ای از سلول های عصبی که هدایت کننده پیام های عصبی هستند) حساس به نور آبی شود.
بعضی سلول های شبکیه نقش حسگر ریتم شبانه روزی بدن را دارند که باعث تنظیم چرخه خواب و بیداری می شود. بنابراین، در معرض صفحه نمایش ها بودن همانند موبایل و تبلت ها قبل از خواب می تواند باعث تاخیر در خواب شود، کیفیت خواب را برهم زند و مانع از هشیاری کامل فرد در روز بعد شود. شاید کودک شما هم بعضی از روزها در کلاس درس تمرکز کامل را ندارد. این موضوع می تواند به دلیل نداشتن یک خواب با کیفیت در شب قبل باشد.
مشکلات چشمی ناشی از استفاده از تلفن همراه
همانطور که بارها و بارها شنیده اید، افزایش استفاده از تلفن های هوشمند خطرات جدی برای سلامتی همه ما دارد اما این برای کودکان که بدن آنها هنوز در حال رشد و توسعه است اهمیت بیشتری نیز دارد. تلفن های هوشمند می توانند از سر تا پای کودک شما را تحت تأثیر قرار دهند، اما قسمتی که باید به آن توجه ویژه ای داشته باشید، چشم آنهاست. کار کردن طولانی و مداوم کودکان با موبایل و تبلت می تواند باعث بروز مشکلات چشمی در آنها شود. ازجمله آسیب های این دستگاه ها برای کودکان عبارتنداز:
خستگی چشم ناشی از استفاده از تلفن همراه
قرار گرفتن طولانی مدت چشم در معرض صفحه نمایش، می تواند باعث “خستگی چشم” شود. چشم ها از تمرکز روی چیزهای کوچک و نزدیک خسته می شوند. علائم خستگی چشم شامل سوزش، خستگی یا خارش چشم و همچنین سردرد، دو بینی یا تاری دید می باشد. اگر فرزند شما هنگام کار با موبایل یا حتی مطالعه و انجام تکالیف درسی دچار سردرد، تاری دید و دو بینی می شود، حتما زمان کار با موبایل و ابزارآلات هوشمند را کاهش دهید.
ایجاد خشکی چشم بر اثر استفاده از موبایل
قرار گرفتن مکرر در معرض صفحه نمایش های دیجیتال می تواند چشم کودکان را خشک کند. تلفن های هوشمند با کاهش دفعات چشمک زدن، موجب خشکی و کاهش رطوبت چشم می شوند.
تاثیر استفاده از موبایل بر اختلالات بینایی
بسیاری از کودکانی که وقت زیادی را صرف بازی با تلفن های هوشمند می کنند، عینکی می شوند. یک گزارش در سال ۲۰۱۹ نشان داد که در هفت سال گذشته، تعداد بچه های ۱۳ تا ۱۶ ساله ی عینکی در آمریکا تقریبا دو برابر شده است. علت اصلی بروز این مشکل افزایش زمان استفاده از تلفن های هوشمند است.
تاری دید بر اثر استفاده از تلفن همراه
استفاده ی طولانی مدت از تلفن های همراه، موجب تاری دید می شود. اگرچه هنوز اثبات نشده است اما برخی از مطالعات نشان می دهد که استفاده از رایانه و سایر فعالیت های داخلی ممکن است باعث افزایش نزدیک بینی چشم در کودکان شود. بازی بیشتر در خارج از خانه ممکن است منجر به رشد سالم تر بینایی در کودکان شود.از این رو والدین باید علائم و رفتارهایی مانند موارد زیر را مد نظر داشته باشند:
- مالش مکرر چشم
- چشمک زدن بیش از حد
- آبریزش چشم
- نزدیک آوردن صورت و چشم ها هنگام خواندن یا تماشای تلویزیون
- سردردهای ناشی از فشار چشم
- شکایت از خستگی چشم یا دو بینی
توصیه می شود اگر کودکی هرکدام از این علائم یا شکایات را نشان داد، بینایی او را بررسی کرده و غربالگری چشم را انجام دهید. اینکار می تواند توسط چشم پزشک انجام شود.
آیا بین زمان استفاده از تلفن همراه و نزدیک بینی ارتباط وجود دارد؟
نزدیک بینی در سراسر جهان رو به افزایش است. سابقه خانوادگی، پیشینه قومی، محیط زندگی (زندگی در داخل خانه و در شهرها) و انجام کارهای نزدیک مانند استفاده از صفحه نمایش، همگی با افزایش نزدیک بینی چشم مرتبط هستند.با این حال، هیچ شواهد روشنی وجود ندارد که نشان دهد زمان صفحه نمایش به تنهایی عامل نزدیک بینی است. اما مدارک خوبی وجود دارد که نشان می دهد کودکانی که وقت بیشتری را در خارج از خانه می گذرانند، کمتر در معرض خطر نزدیک بینی هستند.
سالم نگه داشتن چشم کودکان
ممکن است ممنوع کردن کامل استفاده از دستگاه های تلفن همراه، بهترین یا عملی ترین روش موجود نباشد. از این گذشته، کودک شما دیر یا زود به این دستگاه ها دسترسی پیدا خواهد کرد.ساده ترین راه حل، محدود کردن زمان استفاده از موبایل و تبلت است. کارشناسان استفاده ی بیش از ۲۰ دقیقه از تلفن همراه، بیش از ۳۰ دقیقه استفاده از رایانه لوحی و بیش از ۶۰ دقیقه زمان کل استفاده از دستگاه های دیجیتال را توصیه نمی کنند.تماشای فیلم مانعی ندارد اما این کار باید از روی یک صفحه بزرگ تلویزیون و از راه دور انجام شود نه از یک صفحه کوچک که ممکن است به چشم آسیب بزند. البته برخی از بچه ها به این امر واکنش منفی نشان می دهند، در این مواقع لازم است در مقابل خواسته های فرزندتان کوتاه نیایید.
- مناطق موبایل ممنوع تعیین کنید: در برخی زمانها و مکان ها، مثلا سر میز غذا یا در رستوران و… استفاده از تلفن ها را ممنوع کنید. علاوه بر آن باید استفاده از وسایل الکترونیکی را در اتاق خواب بطور کلی غدقن کنید. به فرزندتان توضیح دهید که در مورد این قانون هیچ استثنایی وجود ندارد.
- برای فرزندتان یک الگو باشید: بهترین الگوی فرزند شما خودتان هستید. پس بهتر است خود نیز از قوانین پیروی کنید و از تلفن همراه جز در موارد ضروری استفاده ننمایید.
- به فرزندتان یادآوری کنید که هنگام کار با موبایل یا تبلت چشمک بزند: این از خشکی و خستگی زیاد چشم جلوگیری می کند.
- یک برنامه و یک محدودیت زمانی برای فرزندان مقرر کنید: ایجاد یک برنامه ی زمانی به کودکان اجازه می دهد تا در عین محافظت از چشم ها، از لحظاتشان نیز لذت ببرند. در تنظیم برنامه برای تعطیلات، روزهای بارانی و شرایط دیگر که ممکن است اوقات فراغت بیشتری ایجاد کند، کمی منعطف تر باشید.
- نور صفحه نمایش را کمتر کنید: نور بسیار قوی موجب آسیب بیشتر چشم می شود. بنابراین سعی کنید روشنایی و کنتراست صفحه نمایش را در حالت نرمال قرار دهید.
- فرزندتان را به انجام فعالیت های دیگر تشویق کنید: کاردستی، وقت گذراندن با بچه های دیگر و حتی کتاب خواندن و ورزش می تواند به بچه ها کمک کند تا از صفحه نمایش دور بمانند و کارهای مختلفی را انجام دهند.
- چشم ها را استراحت دهند: به فرزندتان یاد دهید در زمان استفاده از تلفن همراه و تبلت، حتما چشم ها را برای لحظاتی استراحت دهد.
- فاصله را رعایت کنند: اطمینان حاصل کنید که چشم های کودک حداقل ۳۰ سانتی متر از صفحه نمایش فاصله دارند.
- ورزش کنند: خاموش کردن دستگاه یا دور شدن از رایانه یا تلویزیون می تواند به جلوگیری از مشکلات چشم و بهبود بینایی کمک کند. آکادمی پزشکی اطفال آمریکا توصیه می کند کودکان ۶ ساله و بزرگتر، روزانه ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشند. بازی فعال، بهترین ورزش برای کودکان خردسال است.
- استراحت های مکرر را انجام دهند: کودکان غالباً در کارهایی که انجام می دهند چنان جذب می شوند که متوجه علائم فشار چشم نمی شوند. به آنها یادآوری کنید تا استراحت کنند. کارشناسان توصیه می کنند، هر ۲۰ دقیقه ای که به صفحه نمایش نگاه می کنید، حداقل ۲۰ ثانیه روی یک شی دورتر تمرکز کنید. علاوه بر این، کودکان باید پس از ۱ ساعت کار با موبایل، حداقل ۱۰ دقیقه راه بروند. یک تایمر ساده می تواند به فرزند شما در یادآوری کمک کند و حتی برنامه های نرم افزاری و اپلیکیشن هایی وجود دارند که می توانند با خاموش کردن صفحه در فواصل منظم، به شما کمک کنند.