به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از شهروند، تولید کیت های بدون پروانه ساخت و برچسب اصالت، توسط شرکت های داخلی که مجوز آن ها از سوی آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت هم تایید نشده، با عنوان تولید مستقل و با مواد اولیه ای که ارز آن ها توسط اداره تجهیزات پزشکی و در قالب ارز ترجیحی تامین شده و هیچ نظارتی بر آن صورت نگرفته، از دیگر مشکلاتی است که بر بخش تجهیزات پزشکی سایه انداخته است.
جالب تر اینکه اداره تجهیزات پزشکی، تخصیص ارز به این شرکت های متخلف را نیز امسال بیش از ۵۰ درصد افزایش داده است. حالا و با این اوضاع، کمبود و نبود و حتی قاچاق این تجهیزات پزشکی بیماران را جان به لب کرده؛ گاهی در بخش آزمایشگاهی مشکل ایجاد می کند و حتی روند درمان را تحت تاثیر قرار می دهد.
این را محمد میررستمی، مسئول یکی از آزمایشگاه های شرق تهران، برای شهروند توضیح می دهد و می گوید: «کمبود وسایل آزمایشگاهی موضوعی است که در بیشتر آزمایشگاه ها فرایند کار را با مشکل روبه رو کرده است. نبود این وسایل باعث می شود مجبور شویم با چند برابر قیمت این وسایل را که اصولا قاچاق هستند بخریم. حتی کیت های معمولی نیز قاچاق هستند و از کشور های ترکیه وعراق وارد می شوند و تضمین کارکردشان مشخص نیست.»
او توضیح می دهد که این کیت ها هم سرعت آزمایش ها را کند می کند و هم تشخیص درست را دچار مشکل می کند، چون کیت های تخصصی یا کمیاب هستند یا اصلا در بازار پیدا نمی شوند؛ به خصوص در آزمایش های تخصصی، کاملا ًدچار مشکل شده ایم. به علاوه اینکه کیت ها گران است و راحت هم به دست نمی آید.
او تاکید می کند که این ماجرا آزمایشگاه های بزرگ را با چالش بیشتری روبه رو می کند، زیرا تحریم ها وضعیت واردات را دچار مشکل کرده و آزمایشگاه های بزرگ هم برای بسیاری ازبیماران مجبورند از وسایل خارجی استفاده کنند.
میررستمی به این موضوع اشاره می کند که در حال حاضر که قیمت دلار بی محابا بالا می رود، نمی دانیم وضعیت این تجهیزات چه می شود. این روز ها برای تهیه کیت آزمایشگاهی ای که تقریبا با ۶۰۰ هزار تومان می خریدیمش، باید ۴ تا ۵ میلیون تومان پول بدهیم، تازه اگر پیدا شود. این هم بماند که بسیاری از این کیت ها به صورت قاچاق وارد می شوند و استاندارد بودنشان جای سوال دارد. اما وقتی آزمایشگاه مجبور است آزمایشی را انجام دهد که نتیجه اش به زندگی بیمار بستگی دارد، ناچار است از آن ها استفاده کند و باید گفت خطای بسیاری از این کیت ها هم بالاست.
او به این موضوع اشاره می کند که برخی از کیت های داخلی هم نه پروانه ساخت دارند و نه برچسب اصالت. معنی آن این است محصولات غیراستاندارد هم وارد این بازار می شوند و می توانند عواقب بیشتری به همراه داشته باشند.
مونا اشرفی، مدیر آزمایشگاه دارا، هم برای شهروند توضیح می دهد که گاهی وسایل آزمایشگاهی قاچاق و تقلبی تاثیر زیادی در نتیجه آزمایش می گذارند. به طور مثال، آمار تشخیص بارداری مرد ها در آزمایشگاه ها گواه این نکته است. این موضوع البته در نگاه اول خنده دار به نظر می رسد، اما در واقع طنین زنگ خطر است، زیرا خطا در این مورد کاملا آشکار و روشن است و به جایی برنمی خورد، اما خطایی این چنینی در سایر موارد می تواند فاجعه بار باشد.
او توضیح می دهد که بسیاری از آزمایشگاه های داخلی دستگاه های مجهزی را خریداری کرده اند که برای استفاده از آن ها باید از کیت های خودشان استفاده شود و با وضعیت کمبود ارز ترجیحی، واردات آن ها با مشکل روبه رو است و به شدت با کمبود روبه رو هستیم. این در حالی است که کیت های قاچاقی که وارد می شوند درصد خطای بالاتری دارند. این ماجرا در مورد سایر تجهیزات پزشکی هم صادق است و این بخش از نظام سلامت را با مشکل مواجه کرده است.
اشرفی به این ماجرا تاکید می کند که به عنوان آزمایشگاه ناچارند به هر قیمتی آزمایش را انجام دهند، اما اگر راهی برای واردات تجهیزات پزشکی پیدا شود می توانند از مشکلاتی که با آن رودررو هستند بکاهند.
او به موضوع توزیع کالا های بدون استاندارد در داخل کشور هم اشاره می کند و می گوید: «برخی محصولات هم در داخل کشور توزیع می شوند که استاندارد نیستند. این ماجرا چنان واضح است که حتی برچسب اصالت روی این موارد وجود ندارد و به معنای این است که در این حوزه رانت وجود دارد.
کمبود تجهیزات پزشکی راه فساد را باز می کند
محمدعلی محسنی بند پی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، نیز بر کمبود و قاچاق تجهیزات پزشکی صحه می گذارد و معتقد است این ماجرا سبب می شود آزمایشگاه ها و فروشندگان تجهیزات پزشکی ناچار شوند محصولات مورد نیاز خود را از کالا های قاچاق تهیه کنند. محمدعلی محسنی بندپی به شهروند می گوید: «واقعی نبودن تعرفه های پزشکی و قیمت دارو ها و تجهیزات پزشکی راه را برای فساد باز می کند. در این صورت، کسی که فساد می کند ابایی از این کار ندارد. چون فکر می کند قیمت خدمت او نسبت به افزایش قیمت سایر کالا ها و خدمات تناسبی ندارد.»
او توضیح می دهد که گرانی تجهیزات پزشکی راه قاچاق را باز می کند و این سبب می شود بازار سلامت با مشکلات زیادی مواجه شود. وقتی راه قاچاق باز شود، بازار تقلب، احتکار و گران فروشی و هر خلاف دیگری به راه می افتد، زیرا می دانند که بیمار ناچار است تحت هر شرایطی هزینه درمان خود را تامین کند و این واقعا ناجوانمردانه است.
محسنی بندپی بر این باور است که برای ساماندهی بازار سلامت باید نرخ تعرفه خدمات، دارو و تجهیزات پزشکی متناسب با تورم جامعه به صورت شناور تغییر کند تا فشاری به تولیدکنندگان، تامین کنندگان و ارائه کنندگان کالا ها و خدمات سلامت وارد نشود.
او به این موضوع اشاره می کند که قیمت تجهیزات پزشکی نیاز به نظارت واقعی دارد، زیرا در سایه نبود این مدیریت و نظارت، فساد ایجاد می شود و در این حوزه گسترش پیدا می کند. بنابر این می توان گفت که همیشه فساد توسط افراد فاسد ایجاد نمی شود. گاهی مشکلات ساختاری و ضعف مدیریت برخی افراد را مجبور به انجام کار های خلاف می کند.
چالش بزرگ در بخش تجهیزات پزشکی
همایون سامه یح، عضو دیگری از کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، نیز توضیح می دهد که وضعیت ارز سبب بالا رفتن قیمت تجهیزات پزشکی شده و دو بخش تولیدات داخلی و واردات را دچار چالش کرده است. این وضعیت چه در تجهیزات سنگین، مانند دستگاه های رادیولوژی، و چه دستگاه های سبک، مانند کیت ها، سبب ایجاد مشکل شده است. او به شهروند می گوید: «افزایش قیمت ارز مخارج تولید کننده را بالا برده. آن ها برای اینکه بتوانند هزینه های خود را پرداخت کنند، مجبورند از بانک ها وام دریافت کنند، اما شرایط سبب شده که بانک ها هم وام ندهند.»
واردات هم که انجام نمی شود و این باعث می شود قیمت هر آنچه وجود دارد بالا برود. افزایش قیمت های تجهیزات پزشکی سبب بالا رفتن تعرفه های بیمارستانی شده و این وضع بدهی بیمارستان ها را بالا می برد. بیمه ها هم توانایی برگرداندن پول به بیمارستان ها را ندارند و بیمارستان ها هم به توزیع کننده ها و در کل، این چرخه معیوب ادامه پیدا می کند.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی معتقد است که نبود برنامه ریزی درست کار را به اینجا کشانده است. در حوزه تجهیزات پزشکی زیرساخت لازم تدارک دیده نشده است و مدیریت در این حوزه با مشکل روبه رو بوده است.
او توضیح می دهد که اگر قیمت ارز با این شدت بالا برود و هیچ برنامه ای برای مهار آن وجود نداشته باشد، اختلال بزرگی در این حوزه ایجاد می شود و کمبود ها چند برابر خواهند شد. این کار ها راه را برای قاچاق باز می کند. این اتفاقات سبب می شود که اجناس تقلبی که قیمت ارزان تری دارند وارد بازار شوند و همین ماجرا انجام آزمایش ها با خطای انسانی را بالاتر ببرد.
تجهیزات پزشکی در بازار کم است
بررسی ها نشان می دهد کمبود های حوزه تجهیزات پزشکی اکنون به بیش از ۲۵۰ مورد می رسد که روند درمان را در بیمارستان های تخصصی و بزرگ مختل کرده است. علاوه بر کمبود های تخصصی درحوزه تجهیزات پزشکی، هنوز بیمارستان ها باچالش تامین سرم مواجه هستند و جنس های بدون پروانه تولید و اصالت در بازار روز به روز زیاد می شوند و حتی ارز مواد اولیه این محصولات افزایش پیدا کرده است. نوع ارزی که برای این تجهیزات در نظر گرفته شده است و نحوه واردات این محصولات و تمامی این کمبود ها نتیجه تصمیماتی است که در اداره تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت گرفته می شود.