به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایرنا، مخاطبان سینمای ایران طی سالیان اخیر، متوجه گردش دوربین از چهاردیواری آپارتمان به سمت لانگ شات های لب خط و پائین شهر شده اند. این فراگیری به اندازه ای است که ذهن برخی از برترین فیلمسازان نسل جدید را به این مهم معطوف کرده و سبب شده تا با پرداخت در این حوزه، مخاطبان بسیاری را به سمت این لوکیشن ها، آدم ها و سبک زندگی آنها متمایل کنند.
حیات نوین سینمای اجتماعی که از ابتدای دهه ۹۰ آغاز شد، دایره توجهات را به سمت مسائل جوانان و اختلاف زوج های جدید در مقولات عموما اخلاقی سوق داد؛ ریل گذاری جدید آن سال ها که برخی کارگردانان پیشروی این حوزه نظیر اصغر فرهادی، نقش قابل توجهی در جهت دادن به این تمایلات و مهندسی شرایط داشتند. در آن سال ها، بسیاری از کارگردانان تازه نفس، به پرداخت های شبه فرهادی متهم شدند و برخلاف تولیدات خوبی که به انجام رساندند، نتوانستند خود را از سایه سنگین فرهادی خلاص کنند.
در شکل جدید تصویرگری سینمایی از جامعه روز، سبک زندگی الوات، مورد توجه قرار گرفته است و با توجه به ظرفیت های مغفول این حوزه و سوژه هایی که به دلیل پرداخت اندک، بکر باقی مانده است، سینماگران به سمت روایت گری در این حوزه رفته و آثار قابل قبولی را به تولید رساندند.
اگرچه چنین پرداخت های روایی، در سینمای پیش از انقلاب به دلیل سبک زندگی آن سال ها و بافت اجتماعی کشور، امری طبیعی و عادی محسوب می شد اما تمایل بیش از اندازه برخی از سینماگران به این تصویرگری، ضمن اشباع ظرفیت های مختلف آن، در همان مسیر غیرحرفه ای قرار گرفته که شکل نوین درام های اجتماعی در دهه ۹۰ با آن مواجه شد.
موج جدید سینمای اجتماعی
پس از مغزهای کوچک زنگ زده، آثار بسیاری به شکل مستقیم و غیرمستقیم، از این فضا و سبک زندگی الهام گرفتند که ازجمله مهم ترین آنها می توان به جان دار، شنای پروانه و ابلق اشاره کرد
در حیات جدید سینمایی که خاستگاه اصل آن، الوات است، مغزهای کوچک زنگ زده، نخستین نمونه استاندارد و مهم سالیان اخیر است. شاید اقبال خوبی که به این اثر در جشنواره فجر و اکران عمومی شد، فیلم هومن سیدی را در مقام صف شکن قرار داد تا سینماگران دیگری را به روایت گری در این حوزه ترغیب کند. فیلمی که در سال ۹۶ ساخته شد و جریان ساز موج نوی سینمای اجتماعی ایران در اواخر دهه ۹۰ لقب گرفت. پس از این فیلم، آثار بسیاری به شکل مستقیم و غیرمستقیم، از این فضا و سبک زندگی الهام گرفتند که ازجمله مهم ترین آنها می توان به جان دار، شنای پروانه و ابلق اشاره کرد. البته که در بیش از ۱۰ فیلم دیگر، ادبیات الوات، برخی از نشانه های فرهنگ این زیست بوم و مواردی از این دست ورود کرد که قطعا می تواند تاثیرگرفته از این جریان باشد.
در جدیدترین تلاش از این تصویرگری، سریال یاغی در پلتفرم های وی اودی و سریال حکم رشد، به روی آنتن شبکه سوم سیما رفته است. روندی که نمایشگر رسوخ این جریان به شبکه نمایش خانگی و تلویزیون است و احتمالا از این پس باید منتظر آثار بیشتری با چنین شمایلی در این مدیوم ها باشیم.
عاقبت شبه فرهادی سازان در انتظار الوات سازها
قطعا این حیات جدید سینمای اجتماعی در ایران، برگرفته از تاثیر و تاثرات روز و کارآمدگی این قبیل سوژه ها در شکل اجرایی و محتوایی است اما نکته مهم اینجاست که این فیلم ها و سریال ها، هر چه به جلوتر آمده، از تاثیرگذاری کمتری برخوردار بوده و باگ های محتوایی بسیاری شامل آن شده است. به نوعی، این تصویرگری، در همان مسیر محتوم حیات درام های اجتماعی دهه ۹۰ قرار گرفته که دستاورد چندانی را برای سینماگران و سینمای ایران به همراه نداشت و بسیاری از کارگردانانی که در ابتدای دهه ۹۰، تنها به دلیل موج سواری، به تولید چنین آثاری پرداختند، به دلایلی ازجمله تحویل گرفته نشدن فیلم در جشنواره ها و اکران عمومی، تغییر مسیر داده و به سینمای اصیل و شخصی خود روی آوردند.
اتفاقی که برای بسیاری از کارگردانان مقلد سینمای فرهادی رخ داد، اکنون می تواند نقشه راه فیلم سازانی باشد که تنها به دلیل موج سواری، قدم در وادی الوات گذاشته اند
به عنوان مثال محمد کارت در شنای پروانه، تصاویر بدیعی از از این زیست بوم ارائه داد و توانست داستان نسبتا مهیجی را به تصویر بکشاند. آن تحویل گرفتن های بیش از اندازه از شنای پروانه، به یاغی ختم شد که تنها در شکل ظاهر، وام دار این جریان بوده و طی ۴ قسمت ابتدایی خود، باگ های محتوایی و حتی فرمی بسیاری را به خود دیده که در اندازه های نام کارگردان و سابقه او نیست. این اتفاق در سینمای کارگردانی رخ داده که قرابت بسیاری با این محیط و آدم هایش داشته و اکنون نتوانسته خود را از پوسته شنای پروانه جدا کرده و به روایت گری جدیدی در این حوزه برسد. انحراف، دقیقا از همین نقطه آغاز می شود و این، زنگ خطر بزرگی است که باید برای دیگر کارگردانان علاقمند به روایت گری در این حوزه به صدا دربیاید؛ درست قبل از آن که آثار آنها در جشنواره ها و اکران عمومی با بی اقبالی مواجه شود.
سینمای اجتماعی، جزءنگری های بسیاری دارد که به گواه تاریخ، تخطی از آنها، می تواند به قیمت نابودی کارنامه فیلم ساز تمام شود. این ژانر هوشمند، زیرکی ها و تدابیر دوراندیشانه بسیاری می طلبد که در صورت بی بهره بودن از آنها، می تواند به بهای تمام شدن تاریخ مصرف یک فیلم ساز بیانجامد. اتفاقی که برای بسیاری از کارگردانان مقلد سینمای فرهادی رخ داد، اکنون می تواند نقشه راه فیلم سازانی باشد که تنها به دلیل موج سواری، قدم در وادی الوات گذاشته اند.
کودک آزاری به سبک نوین در فضای مجازی/ آینده رو به تباه دهه نودی ها
