معبد پوزئیدون یکی از معابد یونان باستان در کیپ سونون، ساخته شده است. این بنا در حدود 440 سال پیش از میلاد ساخته شده است. این بنا یکی از آثار مهم عصر طلایی آتن است. ارتفاع این بنا از سطح دریا 200 فوت است.
محققان احتمالا موفق شدهاند معبد پوزیدون، الهه دریاها را پیدا کنند. اخیرا تیمی از محققان بقایای یک ساختار معبدمانند اولیه را کشف کردند که در محوطه پناهگاه پوزیدون قرار داشت و احتمالا به خود این خدای المپنشین یونانی تقدیم شده بود.پوزیدون یا پوزئیدون یکی از دوازده المپنشین در دین و اساطیر یونان باستان بود. اعتقاد بر این بود که او بر دریا، طوفانها، زلزلهها و اسبها نظارت حکمرانی میکند. سازه کشفشده حدود 9 متر عرض و یک حوض آب برای اجرای آیینهای مخصوص دارد.
جزئیات این مکان توسط استرابون مورخ و جغرافیدان یونانی که 2000 سال پیش میزیست، ثبت شده است. محل حفاری در سایت باستانشناسی کلدی در نزدیکی سمیکون، در ساحل غربی شبه جزیره پلوپونز در یونان واقع شده است.
یکی از بزرگترین ایزدان یونانی پوزئیدون است که خدای آبهای شور و شیرین، رودخانهها، سیل، دریاها، خشکسالی، زمین لرزه و اسبها دانستهاند؛ و پوزئیدون به معنی «سرور «شوهر» زمین» است؛ و وی را رومیها با نپتون برابر دانستهاند. پوزئیدون با ورود آخاییها در1450پیش از میلاد، جنبه خدای آسمانی یافت که زئوس را با خود آورده بودند. پوزئیدون فرزند کرونوس و رئا، یکی از دوازده ایزد المپنشین پانتئون بوده و برادران و خواهران وی عبارتند از: زئوس، هادس، هستیا، دمتر و هرا است که هومر زئوس را برادر ارشد میداند، در دنیای قدیم پوزئیدون همانند زئوس تصور میشده و دارای موها و ریشی پریشان و انبوه بودهاست، همچنین به پوزئیدون لقب اِنوسیختون به معنی «لرزاننده زمین» میدادند چرا که او را با زمین لرزه مرتبط میدانستند و در مقام خدای اسبها لقب هیپیوس گرفت و در آتن به همراه آتِنا به هیپیا ملقب شد.پوزئیدون به کسانی که دوست داشت اسبهایی داد مانند: پِلوپس، ایداس، رِسوس وپِلِئوس. پوزئیدون جانشین تعدادی از خدایان کهن تر مانند: نِرِئوس، فورکوس و پروتئوس است که بسیاری از ویژگیهای آنها را دارا میباشد ولی خشونتی دارد که قبل از آن کسی نداشته زیرا خیلی وقتها بد خلق و خطرناک بوده و این نشانگر عظمت طوفان دریاست؛ و در مواقعی که آرام بود به دیدن اتیوپیاییهای وفاداری میرفت که قربانیهای عالی به او میدادند به علت همین دیدارها بود که اودیسئوس چندبار توانست از دست پوزئیدون فرار کند؛ ولی بیشتر فرزندان پوزئیدون خشونت او را به ارث بردهاند؛ و پوزئیدون که موضوع آثار هنری قرار گرفت به صورت موجودی بلند قامت و ریش دار و کمر به بالا برهنه ترسیم شد که سه شاخه در دست دارد که معمولیترین سلاحش بود و با آن زمین را میلرزاند و در برخی مواقع نیز سه ماهی چنگک دار نیزهای در دست تصویر شدهاست.
وی در قصری در زیر دریا در نزدیکی آیگئا در ائوبویا زندگی میکرد که اسبهایی با سُمهای مفرغین و یالهای زرین داشت که همان هیپوکامپها بودند و هنگامی که ارابه خود را بر روی دریا میکشید، آن را آرام میکرد؛ و در سرعت باور نکردی سفر میکرد. پوزئیدون مانند برادران و خواهرانش بجز زئوس به محض تولد توسط پدرش کرونوس خورده شد زیرا کرونوس از آینده فرزندانش بیمناک بودالبته برخی گفتهاند رئا بجای پوزئیدون کره اسبی گذاشتهاست. وقتی مِتیس به کرونوس داروی فی آور داد فرزندان کرونوس بیرون افتادند. پوزئیدون به زئوس کمک کرد تا تیتانها را از بین ببرد و در تارتاروس آنهارا به بند بکشد. پس آن سه پسران کرونوس عالم را بین خود تقسیم کردند و زمین واولومپوس را ملک مشترک قرار دادند که دریا و آبها نصیب پوزئیدون شد زیرا در روایتی آمدهاست که کرونوس او را به محض تولد به دریا انداختهاست؛ و در روایتی دیگر آمدهاست که زیرا مینوییها در دریانوردی ماهر بودند؛ و زئوس بالاترین مقام یعنی خدای آسمانها و هادس خدای جهان زیرین و فرودین شد.
معبد اصلی دوران باستانی پوزئیدون که از سنگهای آتشفشان ساخته شدهاست، این معبد احتمالاً در سال 480 قبل از میلاد توسط ارتش ایران در زمان حمله خشایار شاه اول ویران شد. اگر چه هیچ مدرک مستقیمی در این رابطه وجود ندارد. زیرا خشایارشاه معبد آتنا و هر چیز دیگری که در آکروپولیس آتن بود را به عنوان مجازات در مقابل سرپیچی آتنیها ویران کرد. بعد از اینکه نیروهای آتن، خشایارشاه را در نبرد دریایی سالامیس، شکست دادند، آتنیها تمامی تجهیزات جنگی خشایار شاه را که شامل سه کشتی جنگی بود غنیمت گرفته و به معبد پوزئیدون اهداء کردند.
طراحی محیط پیرامونی معبد به شکل شش گوش است. دارای یک ایوان جلویی با شش ستون دوریک بود. 16 ستون از 38 ستون امروز بهصورت ایستاده باقیمانده .4 ستون در قرن بیستم بازسازی شدهاست.
مطالعه اولیه خرابهها، بدون حفاری، در 1797 توسط انجمن دیلیتانتی (Dilettanti) انجام شد. اولین کاوشهای انجام شده توسط ویلهلم دورپفلد، مدیر انستیتو باستانشناسی آلمان، در سال 1884 انجام شد. تلاشها برای ترمیم و نگهداری بقایای معبد پوزئیدون در سال 1875 آغاز شد. وضعیت کنونی این اثر به دلیل کارهایی است که در دهه 1950 توسط سرویس باستانشناسی یونان با هدایت آناستاسیوس اورلاندوس انجام شدهاست.
پوزئیدون یکی از دوازده ایزد المپنشین و مهمترین ایزدان یونان باستان است که خدای آبهای شور و شیرین و دریاها، رودخانهها، سیل، خشکسالی، زمین لرزه و اسبها بهشمار میرود و نام پوزئیدون به معنی «سرور (شوهر) زمین» است.
