به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، نوزادان در زمان تولد به نور و صدا حساس هستند اگرچه حساسیت بینایی نوزادان در این زمان متفاوت است. هنگام تولد یا ظرف چند روز ، نوزادان چشمانشان را به سمت منبع بزرگ و پراکنده نور می چرخانند و در مقابل نور درخشان و ناگهانی می بندند.اشیاء یا چهره افراد باید در فاصله 30سانتی متری نور قرار بگیرند تا باعث جلب توجه او شوند.نوزاد معمولاً با چشمانش به آهستگی چهره ها را دنبال می کند.
واکنش وحشت در نوزادان نسبت به صداهای بلند و ناگهانی دیده می شود.نوزاد ممکن است چشمانش را به طرف منبع صداهای نزدیک و مداوم مثل آخ آخ یا صدای زنگ بچرخاند. با شنیدن صداهای پی در پی یک لحظه سکوت می کند.
مراحل رشد بینایی نوزاد
بینایی نوزاد پیش از تولد به طور کامل رشد نیافته است. در طی چند سال اول زندگی رشد بینایی نوزاد به اتمام می رسد. در سه سال اول زندگی کودک قدرت بینایی تغییر می کند. اگر مشکلی در بینایی کودک وجود داشته باشد از همان ابتدای تولد قابل تشخیص و در بیشتر موارد قابل درمان است. در ادامه مراحل رشد بینایی نوزاد را از زمان تولد بررسی می کنیم:
1. بینایی نوزاد هنگام تولد
بینایی نوزاد هنگام تولد محدود بوده و میدان دید او حدود 30 سانتی متر است. بینایی با توجه به کلیات و گوشه های اشیا درک می شود. در واقع جزئیات نوزاد را درگیر نمی کند. اشیای دارای لبه های برجسته و رنگ های متنوع و متضاد نوزادان را بیشتر به خود جلب می کند. وضوح بینایی نسبت به یک بزرگسال بسیار کم است و نوزادان علاقمند به نگاه کردن به چهره مخصوصا چهره آشنای مادر هستند.
2. بینایی نوزاد تا یک و نیم ماهگی
نوزاد می تواند روی یک شی تمرکز کند و خیره شود. اما تمرکز بر روی اشیای نزدیک است. نوزاد اشیای دور را نگاه نمی کند چون وضوح دید ندارد.
3. بینایی نوزاد تا شش ماهگی
کودک می تواند اشیای در حال حرکت را تعقیب کند. کودک دراین دوره به اعضای بدن خودش نگاه می کند، اشیای در فاصله دور توجه اش را جلب می کند. اگر کسی با او صحبت کند به صورتش نگاه می کند. اگر وسیله ای بالای تختش آویزان کنید آن هارا نگاه می کند و سعی می کند با دستش آن ها را بگیرد. صورت اشخاص بیشتر از هرچیز توجه نوزاد را به خود جلب می کند و به تصویرهای در آینه عکس العمل نشان داده و می خواهد با دست آن ها را بگیرد.
4. رشد بینایی و شنوایی نوزاد | بینایی نوزاد تا یک سالگی
نوزاد در یک سالگی اطراف را با چشم هایش کاوش می کند، چیزی که قایم شده یا افتاده را تعقیب می کند، به مدت طولانی تری می تواند موضوع و یا یک هدف بینایی را دنبال کند. به رابطه بین اسم ها و اشیا دقت می کند. و به راحتی می تواند دستش را به اشیایی که می بیند برساند.
5. بینایی تا سه سالگی
کودک می تواند افراد مورد علاقه اش را نگاه کند، به لبخند دیگران با نگاه کردن واکنش نشان دهد. چیزهای جالب توجه را بیشتر و با علاقه دنبال می کند. به دنبال دعوت دیگران برای نگاه کردن به نقطه ای خاص، به همان نقطه نگاه می کند. با نگاه کردن به اشیا اسامی آن ها را به خاطر می سپارد و می تواند نام آن ها را بیان کند. مهارت بینایی نوزاد در این سن به بیشترین حد خود رسیده است.
نکاتی در مورد رشد بینایی نوزاد
_ تا قبل از سه سالگی مردمک چشمان کودک قابلیت تنگ شدن در مواجهه با نور زیاد و یا گشاد شدن به هنگام نور کم را ندارد.
_ نور ماورای بنفی در چشمان نوزادان به نسبت چشمان بزرگسالان بیشتر جذب می شود و همین امر منجر به آسیب پذیری و حساسیت بیشتر چشم های نوزادان می شود.
_ بهتر است زمانی که کودک را به بیرون می برید حتما از آفتاب گیر برای او استفاده کنید و یا کلاه لبه دار روی سرش بگذارید تا نور ماوراء بنفش و نور خورشید به چشمان او آسیب نزند.
_ در ابتدای تولد ممکن است گمان کنید رنگ چشمان نوزادتان آبی روشن و یا حتی توسی است. این امر در اکثر نوزادان وجود دارد و به مرور زمان با رشد کودک رنگ چشم تیره تر و تثبیت می شود.
_چشم کودکان زودتر از سایر قسمت های صورت و در حدود 5 تا 7 سالگی بالغ و کامل می شود.
مراجعه به پزشک برای سنجش بینایی نوزاد
پزشک کودک بینایی سنجی را با برنامه ای مدون و زمان بندی شده انجام می دهد. البته به دلیل تغییرات رشدی سریع کودک در مراحل و ماه های اولیه زندگی، گاه تشخیص برخی اتفاقات و مشکلات سخت می شود؛ به همین دلیل لزومی بر بردن کودک تا قبل از 6 ماهگی به چشم پزشک وجود ندارد. بعد از 6 ماهگی لازم است وضعیت سلامت چشم کودک خود را با مراجعه به پزشک کودکان بررسی کنید. در صورتی که علائم هشداردهنده ی زیر را در کودک زیر 6 ماه خود مشاهده کردید، با پزشک مشورت کنید:
- چپ بودن چشم ها و متمایل بودن چشم ها به سمت داخل یا بیرون
- در صورتی که چشم های نوزاد به طور مداوم اشک آلود باشند
- داشتن سابقه خانوادگی مشکلات مرتبط با چش
- تکان خوردن دائمی مردمک چشم های نوزاد
- اختلال در ساختار و فرم چشم
- چشمانی که بسیار برجسته هستند
- خارش و تحریک پایدار چشم
- قرمز بودن مداوم چشم نوزاد
- افتادگی محسوس پلک ها
- حساسیت بیش از حد به نور
- وجود لکه زرد در مردمک
رشد شنوایی نوزاد
مانند قوه بینایی، شنوایی نوزاد نیز بعد از تولد دستخوش تغییراتی می شود. رشد کودک تا یک سالگی نسبت به سال های بعد سرعت بیشتری دارد. با این حال انجام بررسی های اولیه برای نداشتن مشکل شنوایی توسط متخصص ضروری است. در ادامه به تغییرات شنوایی نوزاد می پردازیم.
1. شنوایی نوزاد هنگام تولد
نوزاد در دوران قبل از تولد شنوایی فعالی دارد و در طی دوره جنینی (پیش از تولد) از ماه ششم صداها را می شنود. شنوایی بعد از تولد همچنان به رشد خودش ادامه می دهد. نوزاد با توانایی تشخیص صدای انسان از غیر انسان به دنیا می آید. این حساسیت در طی زمان گسترده تر می شود.
نوزادان بلافاصله بعد از تولد صدای مادر خود را ترجیح می دهند و به طور کلی به صدای انسان بیشتر واکنس نشان می دهند. نوزادان توانایی ذاتی تشخیص و تمایز بین دو نت مختلف موسیقی دارند،. توانایی تشخیص ریتم ها را از هم دارند. نوزادان به آواهای سازنده زبان واکنش شدیدتری نشان می دهند.
2. شنوایی نوزاد تا سه ماهگی
با شنیدن صداهای جدید دست از فعالیت خود بر می دارد و به سمت منبع صدا برمی گردد. وقتی بزرگسالان صحبت می کنند، به طرف آن ها برگشته و به آن ها توجه می کند.
3. شنوایی نوزاد تا شش ماهگی
اسباب بازی های صدادار توجه نوزاد را جلب می کند. نوزاد برای تقلید لحن اصواتی که می شنود تلاش می کند. در واقع غان و غون کردن را شروع می کند.
4. شنوایی نوزاد تا یک سالگی
کودک به اسم خودش واکنش نشان می دهد و صداهای گفتاری را تقلید می کند. موسیقی و ترانه توجه اش را جلب می کند. کودک در این سن دیگر تفاوت لحن افراد را تشخیص می دهد. معنی کلمات رایج را می فهمد و بین آن ها با آنچه که می بیند ارتباط برقرار می کند.
5. شنوایی تا سه سالگی
کودک سه ساله با ریتم موسیقی خود را تکان می دهد، تفاوت ریتم ها را می شناسد، دستورات ساده را پیروی می کند، به داستان ها یا شعرهای کودکانه توجه می کند.
مراجعه به پزشک برای سنجش شنوایی نوزاد
بیشتر کودکان در بدو تولد از توانایی شنوایی بالایی برخودار هستند اما امکان بروز مشکل شنوایی در کودکانی که بسیار زودتر به دنیا آمده و یا هنگام تولد دچار محرومیت از اکسیژن و یا عفونت شدید شده اند وجود دارد. کودکانی که سابقه مشکلات شنوایی در خانواده آن ها وجود دارد بیشتر احتمال ابتلا به کم شنوایی دارند. در شنوایی سنجی اغلب تمام این فاکتورها پرسیده و در نظر گرفته می شود. مشکلات شنوایی هر چه سریع تر تشخیص داده شوند، درمان و رشد گفتاری و زبانی بهتر صورت می گیرد.
اغلب نوزادان با وجود سر و صدای زیاد خوابشان می برد. این موضوع جای نگرانی ندارد و امری طبیعی است چرا که کودک به خواب نیاز دارد و بدن به طور طبیعی این نیاز را برطرف می کند. با این حال در صورتی که متوجه وجود هر گونه مشکل و علائم هشدار دهنده در شنوایی کودک خود شدید حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است یک تست شنوایی سنجی ترتیب دهد.
راه های افزایش قوه بینایی نوزاد و شنوایی نوزاد
به طور کلی والدین با تحریک حس های نوزاد خود می توانند به رشد بهتر حس های پنجگانه او کمک کنند. به طور مثال والدین می توانند با بالا و پایین بردن جسمی در مقابل چشمان نوزاد او را ترغیب به دنبال کردن آن شی با چشمانش بکنند و یا با صحبت کردن و تقلید اصوات مختلف قوه شنوایی نوزاد را تحریک کرده و به رشد آن کمک کنند. همچنین انتخاب سبک فرزندپروری مناسب، در رشد حواس پنجگانه ی کودکان بسیار مؤثر است.
از دیگر راه های تحریک قوه بینایی و شنوایی نشان دادن تصاویر با رنگ ها و خطوط متنوع، بیرون بردن نوزاد و نشان دادن اجسام و صدا کردن نام آن ها است. به هنگام انجام این کارها نوزاد را مخاطب قرار داده و هر از گاهی با او ارتباط چشمی برقرار کنید. نام نوزاد خود را صدا بزنید و با او درباره مکان و اجسامی که در اطراف هستند، صحبت کنید. از عروسک و اسباب بازی هایی با رنگ های (قرمز، نارنجی، زرد و ...) که برای نوزاد جالب هستند، استفاده کنید. اتاق او را با ترکیبی از رنگ های متنوع تزیین کنید. به هنگام بازی و غذا دادن با او صحبت کرده و به تغییرات چهره او توجه کنید.
