بیش فعالی یا اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی-رشدی است که به‌طور معمول در دوران کودکی و نوجوانی شروع می‌شود و می‌تواند تا بزرگسالی ادامه یابد. این اختلال با 3 ویژگی اصلی شناخته می‌شود: عدم تمرکز، بیش‌فعالی و رفتارهای تکانشی. کودکان و نوجوانانی که به بیش فعالی مبتلا هستند، در مدرسه، خانه و در تعاملات اجتماعی با مشکلاتی روبرو می‌شوند.
درمان بیش فعالی کودکان نیازمند یک رویکرد چندوجهی است که شامل ترکیبی از درمان‌های دارویی، روان‌درمانی، مشاوره و تغییرات در سبک زندگی می‌شود. هر کودک ممکن است به درمان‌های مختلفی پاسخ دهد، بنابراین انتخاب بهترین روش درمان نیازمند بررسی دقیق و مشورت با متخصصان است. در ادامه بهترین روش‌های درمان بیش فعالی کودکان و بهترین کلینیک روانشناسی کودک و نوجوان که می‌توانید برای درمان به آنجا مراجعه کنید معرفی شده‌اند:
درمان‌های بیش فعالی کودکان شامل درمان دارویی، روان درمانی و مشاوره، بهبود سبک زندگی و فعالیت‌های اجتماعی می‌شود. در بیشتر مواقع ترکیبی از این روش‌ها برای درمان بیش فعالی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دارودرمانی یکی از مهم‌ترین روش‌های درمان بیش فعالی در کودکان و نوجوانان است. پزشکان ممکن است داروهای خاصی را برای مدیریت علائم بیش فعالی تجویز کنند. این داروها باید تحت نظر پزشک مصرف شوند و به 2 نوع تقسیم می‌شوند:
داروهای محرک: داروهای محرک به‌طور معمول اولین خط درمان بیش فعالی هستند. این داروها با افزایش سطح دوپامین و نوراپی‌نفرین در مغز، به بهبود تمرکز و کاهش رفتارهای تکانشی و بیش‌فعالی کمک می‌کنند.
داروهای غیر محرک: برخی از داروهای ضدافسردگی نیز ممکن است تجویز شوند. این داروها زمانی استفاده می‌شوند که داروهای محرک موثر نباشند یا عوارض جانبی داشته باشند.
مشاوره به کودک کمک می‌کند تا احساسات خود را بشناسد و مدیریت کند. مشاوران می‌توانند به کودک در توسعۀ استراتژی‌های مقابله‌ای برای مواجهه با چالش‌های مرتبط با بیش فعالی کمک کنند. آموزش مهارت‌های مدیریت خشونت و اضطراب به کودکان می‌تواند به آنها کمک کند تا با احساسات خود بهتر کنار بیایند.
روش‌هایی مانند تحلیل رفتار و روش‌های درمانی مبتنی بر شناخت می‌تواند در بهبود رفتار کودکان بیش فعال مؤثر باشد. رویکرد درمانی شناختی-رفتاری (CBT) به کودکان کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری خود را شناسایی کنند و آنها را تغییر دهند. این روش می‌تواند به بهبود مهارت‌های اجتماعی، مدیریت استرس و افزایش اعتماد به نفس کودکان کمک کند.
همچنین مشاوره مشکلات خانوادگی می‌تواند به اعضای خانواده کمک کند تا بهتر با کودک مبتلا به بیش فعالی ارتباط برقرار کنند و به کاهش تنش‌های خانوادگی ناشی از این وضعیت کمک کند. تحلیل رفتارها و روابط خانوادگی می‌تواند به شناخت بهتری از عوامل موثر در بیش فعالی کودکان کمک کند.
آموزش والدین یکی از بخش‌های مهم رفتاردرمانی است. والدین هم باید در جلسه‌های درمانی شناختی – رفتاری شرکت کنند تا یاد بگیرند چگونه با رفتارهای چالشی کودک خود برخورد کنند، چگونه قوانین و مرزهای مشخصی برای کودک تعیین کنند و چگونه از تقویت مثبت استفاده کنند.
شرکت در کلاس‌های مهارت‌های اجتماعی به کودکان مبتلا به بیش فعالی کمک می‌کنند تا مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی خود را بهبود بخشند. کودکان یاد می‌گیرند چگونه در موقعیت‌های اجتماعی به‌درستی رفتار کنند، نوبت را رعایت کنند و ارتباط موثری با همسالان برقرار کنند.
فعالیت بدنی منظم: ورزش و فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش علائم بیش فعالی کمک کند. ورزش به بهبود تمرکز و کاهش استرس کمک می‌کند و باعث آزادسازی اندورفین‌ها می‌شود که خلق و خو را بهبود می‌بخشند.
رژیم غذایی سالم: تغذیۀ سالم و متعادل با محدود کردن قند و مواد افزودنی مصنوعی و افزایش مصرف غذاهای غنی از امگا-3 مانند ماهی‌های چرب می‌تواند به مدیریت علائم بیش فعالی کمک کند.
استفاده از برنامه‌ریزی و روتین: ایجاد یک برنامۀ روزانۀ منظم به کودک کمک می‌کند تا وظایف خود را بهتر مدیریت کند. استفاده از تقویم‌ها و چک‌لیست‌ها می‌تواند به بهبود سازماندهی و مدیریت زمان کمک کند.
تقسیم وظایف به مراحل کوچکتر: تقسیم وظایف بزرگ به مراحل کوچکتر و انجام آنها به ترتیب، باعث می‌شود کودک احساس موفقیت بیشتری کند و انگیزۀ بیشتری برای انجام کارها داشته باشد.
تکنیک‌های مدیتیشن و ذهن‌آگاهی به کودکان کمک می‌کند تا تمرکز خود را بهبود بخشند و استرس را کاهش دهند. این تکنیک‌ها به آنها آموزش می‌دهند که چگونه در لحظه حاضر باشند و بهتر روی فعالیت‌های خود تمرکز کنند.
ایجاد محیط آرام و منظم در خانه و مدرسه می‌تواند به کاهش بیش فعالی کودکان کمک کند. همکاری با مدرسه، برقراری ارتباط مداوم با مدرسه و همکاری با معلمان و مشاوران مدرسه می‌تواند در مدیریت رفتارهای بیش فعال کودکان مؤثر باشد.
کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است به حمایت‌های اضافی در مدرسه نیاز داشته باشند. برای مثال معلمان می‌توانند با اختصاص زمان بیشتر برای انجام تکالیف یا استفاده از تکنیک‌های آموزشی متفاوت، به این کودکان کمک کنند.
در این مطلب به معرفی بهترین روش‌های درمان بیش فعالی کودکان پرداختیم. دارو درمانی، رفتار درمانی، تغییر سبک زندگی، ورزش کردن، و پشتیبانی در محیط خانه و مدرسه از روش‌های درمان بیش فعالی در کودکان و نوجوانان است. درواقع ترکیب این روش‌های درمانی و تنظیم آنها بر اساس نیازهای خاص کودک می‌تواند به مدیریت موثر بیش فعالی کمک کند. مهم است که والدین و مراقبان با پزشکان و مشاوران همکاری نزدیک داشته باشند تا بهترین برنامۀ درمانی را برای کودک خود ایجاد کنند.
همچنین، مهم است که برای هر کودک، راهکارهای متناسب با نیازها و ویژگی‌های آن فرد انتخاب شود. درمان باید توسط یک گروه با تخصص‌های مختلف انجام شود که شامل پزشکان، روان‌شناسان، مشاوران خانواده و متخصص تغذیه است.
مرکز روان تحلیلی ایرانیان به‌عنوان بهترین کلینیک روانشناسی کودک و نوجوان آماده ارایۀ خدمات مشاوره و درمان برای کمک به کودکان بیش فعال و والدین آن‌هاست. درصورت نیاز می‌توانید با کارشناسان این مرکز تماس بگیرید و خدمات مشاوره دریافت کنید.
