بلوز گونه موسیقی سازی و آوازی است که ریشه در آوازهای مذهبی و آوازهای کار و فریادها و همخوانیهایسیاهان آمریکا دارد و اصل آن به فرهنگ و موسیقی غرب آفریقا میرسد.علت اینکه این سبک به بلوز معروف شد این بود که پیشگامان این سبک ( بردههای سیاه) با غم این موسیقی را اجرا میکردند و Blue در زبان انگلیسی به معنای غم نیز میباشد، برخی از صاحبان نظر بر این نکته اعتقاد دارند که نحوه شیوع این سبک در آمریکا بر میگردد به زمان برده داری و مزارع پنبه در کشور آمریکا که در آن دوره برده های آفریقای در هنگام کار در مزارع با خواندن شعرهایی بعضاً ریتمیک و موزون به همراه پاسخ و تکرار توسط دیگر کارگران اقدام به ایجاد شوق و نظم در کار برداشت می نمودند.
اغلب گفته میشود که موسیقی Jazz جز تنها شکل هنری است که در آمریکا بوجود آمده، با این حال موسیقی Blues بلوز درست پابهپای آن پیشرفته رفته است. در واقع این دو سبک شباهتهای زیادی با یکدیگر دارند. هر دو بوسیله سیاهپوستان آمریکا و در جنوب ایالات متحده، در نیمه دوم قرن 19 پدید آمدهاند و سپس در دهههای اوایل قرن 20 به مناطق دیگر گسترش یافتهاند؛ هر دو دارای نت غمگین بلو هستند که از تغییر شکل یک نت خاص به ربع پرده یا نیم پرده بوجود میآید و هر دو از اصل بداهه نوازی بهره میگیرند. بلوز و جز هر دو تاثیرات زیادی بر موسیقی پاپ در آمریکا داشتهاند و در واقع بسیاری از عناصر کلیدی در موسیقی پاپ، سول، ریتم اند بلوز و راک اند رول ریشه در موسیقی بلوز دارند. مطالعه و بررسی دقیق این سبک، سهم زیادی در فهم بیشتر دیگر سبکها خواهد داشت. گرچه هیچگاه بلوز در لیست پرفروشترینها قرار نگرفت، اما با این حال همیشه بطور جدی نه تنها در کنسرتها و فستیوالها در سراسر ایالات متحده، بلکه در همه جای زندگی روزمره حضور آن احساس میشود.به گفته آهنگساز و خواننده مشهور، ویلی دیکسون، در حقیقت بلوز واقعیتهای زندگی است. نگاهی به گذشته و به زادگاه سبک بلوز منظور دیکسون را روشنتر میسازد.
این سبک هنری، ریشه در سختیها و مشکلات سیاهان آمریکا دارد. بین سالهای 1619 و 1808 هزاران نفر از مردم غرب آفریقا که بیشترشان از قبایل: ارادا، داهومی و فالانی بودند، به زور اسلحه دستگیر، و با بیرحمی تمام بعنوان برده به آمریکا آورده شدند. آنها در حراجیها در معرض فروش قرار گرفتند و سپس روانه مزارع و کشتزارها شدند و به کار طاقت فرسا از طلوع تا غروب آفتاب وادار شدند؛ در حالیکه به انسانیتشان هیچگاه اهمیتی داده نمیشد. این کارگران هنگام کار ناراحتیهای خود را با سردادن ملودیهای قدیمی موطن خود ابراز میکردند. سنت اینان آوازخوانی گروهی بود و بسیاری از این سرودها از یک الگوی پرسش و پاسخ پیروی میکرد که در آن رهبر گروه چیزی را میخواند و سپس بقیه با تکرار یا پاسخ به او همراهیاش میکردند. این نوع آوازها فریادهای سر مزرعه نامیده میشدند. پس از انتشار منشور آزادی در سال 1863 و رهایی بردگان و طی دهههای بعد، سیاهپوستان جنوب، سنت آوازخوانی خود را ادامه دادند در حالیکه بعنوان رعیت همچنان با حقوق ناچیز کار میکردند. آنها در مراسم کلیسا و نیز در سفرهائی که گروههای رقص و آواز اروپائی در آنجا حضور داشتند، کم کم با موسیقی اروپائی آشنا شدند. رفته رفته این سیاهان در برنامههای شو با رقص یا اجرای موسیقی و برنامههای کمدی شرکت داده شدند. تنوع ملودیهای قدیمی آفریقایی و ترکیب آن با سبکهای مختلف موسیقی اروپائی، سبک جدیدی را بوجود آورد که ما امروزه آنرا با نام بلوز میشناسیم. طی دهه نخست قرن بیستم گیتار بعنوان ساز اصلی جانشین بانجو شد که ریشه در آفریقا داشت و الگوی پرسش و پاسخ ترانه خوانی در مزارع آن زمان تبدیل شد به پرسش از سوی خواننده و پاسخ توسط گیتاریست.شهر ممفیس زادگاه موسیقی سبک بلوز است.
کلمه بلوز به معنای غم است و بلوز از موسیقی آوازی و شفاهی بردگان آفریقایی، سرودهای روحانی و آهنگهای آفریقایی، اشعار و ترانه های کارگران، سنت موسیقی کشاورزان، نی لبک های روستایی و موسیقی رقص نشأت گرفته و به انواع گستردهای از سبکها و زیر ژانرها تکامل یافته است. مشخصهی فرم بلوز که در ریتم با جز و و راک اند رول مشترک است، شامل الگوی ندا و پاسخ (call and response)، گام بلوز و آکوردهای خاص میباشد. همچنین از ویژگی های مهم دیگر سبک بلوز؛ اشعار، خطوط باس و تنظیم آهنگ است. فرمهای ساده ولی پر معنا تا دهه 1960 تأثیرات عمدهای بر شکلگیری موسیقی مردمی در آمریکا گذاشته است.
از آن جا که موسیقی بلوز در طول قرن بیستم تکامل یافته است، ویژگی های آن متفاوت است و به نوع خاص، فاز یا زیر ژانر بلوز مورد نظر بستگی دارد. با این حال، همه بلوز ها چند ویژگی مشترک دارند.
گیتار و وکال ساز هایی هستند که بیشتر در موسیقی بلوز شنیده می شوند. ساز های دیگری که معمولاً شنیده می شوند پیانو، سازدهنی، درامز و باس هستند. در گذشته نه تنها متن ترانه بلوز بداهه خوانده می شد، بلکه ساز ها هم به صورت بداهه نواخته می شدند. به دلیل نداشتن امکانات و فقر مالی، هنرمندان بلوز اغلب مجبور بودند سازهای شان را خودشان بسازند. این امر باعث خلق ساز تک سیمی دیدلی بو (Diddly bow) که با کمک یک بطری صدا تولید می کند، تخته رختشویی کوبه ای که با انگشتانه یا لوله فلزی نواخته می شود، یک ساز بادی ابتدایی (یا همان jug)، قاشقک و تشت رختشویی باس شد.
بسیاری از ویژگی هایی که در بلوز هست را می توان به تأثیر موسیقی و فرهنگ آفریقایی نسبت داد. بداهه نوازی، سنکوپوپ ( تأکید بر ریتم های آف بیت )، مشارکت اجتماعی (موسیقی در حین کار/ تفریح )، زنگ صدا های منحصر به فرد (که می تواند گوش خراش، دنگ دنگی یا تو دماغی و کمی نسبت به موسیقی اروپایی غیرحرفه ای تر باشد)، Call and response (یعنی یکی یا تعدادی از نوازندگان یک قطعه موسیقی را می نوازند یا می خوانند و نوازنده یا گروه دیگری از نوازندگان با یک قطعه موسیقی به آن پاسخ می دهند )، و نت های بلوز (که یعنی به طور واضح نواک ها را در فواصل غیر غربی بِند یا تغییر دادن )؛ همه ویژگی هایی هستند که می توان از نشانه های تاثیر موسیقی آفریقایی روی بلوز دانست.
همانطور که قبلا هم گفته شد ، بلوز یک ژانر و یک فرم است و علاوه بر این یک احساس هم هست. شما با شنیدن موسیقی بلوز احساساساتی مثل غم، افسرگی، ستم دیدگی، دل شکستگی، دلتنگی، تقصیر، ناامیدی و احساساتی از این دست را تجربه خواهید کرد. اگر چه آهنگ شاد هم در بلوز وجود دارد، اما این سبک حول واقعیت های تلخ و سخت زندگی متمرکز شده است. عشق نیز موضوعی اساسی این ژانر است که غالباً ترانه هایش در مورد شکست عشقی، بد رفتاری و نرسیدن به معشوق سروده می شوند.
موضوعی که بلوز در مورد آن ساخته می شود معنادار، صادقانه و رک و بی پرده است. از آن جا که بلوز درد را بیان می کند، آهنگساز و خواننده باید این درد را داشته باشد تا بتواند آن را درک و منتقل کند. زبان به کار رفته برای ارتباط برقرار کردن با مخاطب ساده و صمیمانه است. متن ترانه برای همه قابل فهم است و معمولاً از شاخ و برگ دادن به موضوع، پیچیدگی، توصیفهای نامتعارف و پر آب و تاب خبری نیست.
وقتی هنرمندان با یک رنگی موضوعی را در قالب بلوز مطرح می کنند، هم هنرمندان و هم مخاطبان این معنای عمیق را احساس می کنند. همه هنرمندان موسیقی بلوز تربیت بد و خشنی نداشته اند، لزوما با فقر دست و پنجه نرم نکرده اند، مجبور به انجام کار های طاقت فرسا نشده اند یا قلب آنها به شکلی که در موسیقی توصیف می کنند نشکسته است. اما یک نوازنده خوب با صمیمیت و طوری که انگار آن درد را تجربه کرده، حس را منتقل می کند. موسیقی بلوز واقعی آموخته نمی شود، بلکه حس می شود.
در سال 1902 یک آهنگ بلوز به نام crazy blues منتشر شد و به فروش میلیونی رسید. این موفقیت جا پای هنرمندان سیاه را در استودیوهای ضبط موسیقی محکم کرد و مدیران شرکتهای ضبط و پخش موسیقی را به فکر دعوت از خوانندهها و نوازندههای گمنام سیاهپوست انداخت.
البته آهنگ crazy blues را دقیقا نمیتوان یک آهنگ بلوز دانست. درواقع چنین آهنگهایی آمیزهای از موسیقی جاز و بلوز آن دوره است. در حقیقت قطعهٔ Papa’s Lawdy Lawdy Blues را میتوان اولین آهنگ بلوز دانست.
دلتا بلوز : به سبک قدیمی بلوز گفته میشود که در دلتای رود میسیسیپی در آمریکا رواج داشت. در این دوره یعنی قبل از جنگ جهانی دوم مختص سیاهان بود و معمولا در روستاها یا شهرهای کوچک و در گروههای کوچک سه یا چهار نفره اجرا میشد. این سبک موسیقی ماهیتی آوازی داشت و به همین دلیل گاهی خواننده بهتنهایی آواز میخواند و گاهی در کنار آواز خود سازی مثل گیتار یا بانجو هم مینواخت. این ویژگی هم بر آوازی بودن سبک بلوز تاکید میکرد و هم امکان شناخت بهتر تکنیک نوازندگی آنها را فراهم میکرد. این نحوهٔ اجرا یک بیان شخصی بود که تاثیر زیادی بر شنوندگان و مخاطبان این نوع از موسیقی داشت.
شیکاگو بلوز (بلوز مدرن) : پس از جنگ جهانی دوم و با مهاجرت سیاهپوستان به ایالتهای دیگر آمریکا که مهمترین آنها شیکاگو بود، بلوز از جمعهای کوچک و شهرهای کمجمعیت بیرون آمد و در شهرهای دیگر گسترش یافت. در این دوره موسیقی الکتریک روی کار آمد و استفاده از آمپلیفایرها رایج شد. موزیسینهای بلوز نیز به گیتار الکتریک روی آوردند و حتی برای استفاده از سازدهنی آمپلیفایر به کار بردند. نوازندگان بلوز به خوبی توانستند موسیقی سنتی خود را با موسیقی الکتریک شهری وفق دهند و این امر باعث نجات موسیقی بلوز شد. در این دوره، موزیسینها در بلوز به اجرای گروهی روی آوردند و از سازهایی مثل درامز، گیتاربیس و پیانو نیز استفاده کردند. حتی بهواسطهٔ آشنایی بیشتر با موسیقی جاز، سازهای بادی مخصوصا ساکسوفون هم روی کار آمد.
بله، موسیقی بلوز هنوز هم پابرجاست. اصطلاحی که برای توصیف موسیقی بلوز مدرن به کار رفته می شود آمریکانا است. اگرچه این اصطلاح می تواند برای معرفی یک نسخه معاصر از هر نوع موسیقی ریشه ای در ایالات متحده ( مثل کانتری ، بلوگراس و غیره ) استفاده شود، اما در مورد بلوز نیز کاربرد دارد. آمریکانا مرحله دیگری از تکامل موسیقی اصیل ایالات متحده از جمله بلوز را برجسته می کند. دو هنرمند به تصویر کشیده شده در بالا از جدیدترین نسل هنرمندان بلوز هستند. کریستون ” کینگ فیش” اینگرام در بالا و گری کلارک جونیور در پایین. هر دو هنرمند سنت های موسیقی گذشته را ادامه می دهند و در عین حال آن ها را مطابق با موسیقی و سلیقه مدرن پیش می برند. با کمی دقت هنگام گوش دادن به آهنگهای مختلف، به راحتی می توان تأثیر بلوز را در موسیقی سراسر جهان مشاهده کرد.
سبک بلوز نوعی موسیقی سازی و آوازی است که اصالت آن را به موسیقی غرب آفریقا نسبت میدهند. لغت بلوز از کلمهی انگلیسی blue (به معنای غم) گرفته شده است، زیرا اولین خوانندگان و نوازندگان این سبک، آن را با غم اجرا میکردند. سبک بلوز نوعی موسیقی سازی و آوازی است. برخی معتقدند که منشاء بلوز به آوازها و همخوانیهای سیاهان آمریکا بر میگردد و به همین دلیل اصل و فرهنگ آن را به موسیقی غرب آفریقا نسبت میدهند. در واقع این سبک از دل بردگان سیاه پوست به وجود آمده است. لغت بلوز از کلمهی انگلیسی blue (به معنای غم) گرفته شده است، زیرا اولین خوانندگان و نوازندگان این سبک، آن را با غم اجرا میکردند.