مصارف پلاتین در پزشکی

در ابتدا بهتر است این نکته روشن شود که گرچه بسیاری از مردم به این وسایل فلزی، پلاتین میگویند ولی جنس این ایمپلنت ها از پلاتین یا طلای سفید نیست.این وسایل اکثرا از آلیاژی از فولاد بنام فولاد ضد زنگ Stainless steel ساخته شده که ترکیبی از آهن، کروم و نیکل است. بدن انسان با این آلیاژ سازگار بوده و نسبت به آن واکنشی نشان نمیدهد.این آلیاژ همچنین در داخل بدن انسان دچار خوردگی نمیشود. گاهی از اوقات از تیتانیوم هم برای ساختن ایمپلنت ها استفاده میشود. ایمپلنت هایی که قسمت اعظم آنها در خارج از بدن انسان قرار دارند عموما بعد از جوش خوردن شکستگی خارج میشوند.

پلاتین یکی از عنصرهای شیمیایی و از فلزات است. عدد اتمی آن ۷۸ و نشانه اختصاری آن Pt است.پلاتینیم فلز خاکستری براق و زمانی که خالص باشد ، نرم و قابل انعطاف و هادی است . این عنصر در سال ۱۷۳۵توسط Julius Scaliger دانشمند ایتالیایی کشف گردید. پلاتین فلزیست بسیار زیبا که وقتی خالص باشد به رنگ نقره ای دیده می شود و این فلز چکش خوار و مفتول پذیر است. این عنصر به طور گسترده در جواهر سازی، سیمهای فلزی، ظرفهای مخصوص آزمایشگاهی و تجهیزات عناصر حرارتی ترموکوپل دار کاربرد دارد. همچنین از این عنصر در اتصالات الکتریکی، دستگاههای مقاوم در برابر خوردگی و زنگ زدگی و در دندانسازی استفاده می شود. به علت مقاومت بالای سیمهای پلاتینی از این عنصر برای ساختن کوره های الکتریکی حرارت بالا استفاده می شود. از این عنصر برای ساخت پوشش موشکها، سوخت موتور جت نیز استفاده می شود. پلاتین به عنوان یک کاتالیزور مناسب برای فرایندهای تولید اسید سولفوریک کاربرد دارد. همچنین از این عنصر به عنوان یک کاتالیزور برای کراکینگ تولیدات نفتی نیز استفاده می شود. بیشترین کاربرد پلاتین به عنوان کاتالیزور در پیلهای سوختی و در دستگاههای ضد آلودگی اتومبیلها می باشد. آندهای پلاتین به طور گسترده در سیستمهای حفاظتی کاتدی برای کشتیهای بزرگ، موج شکن های فولادی و لوله کشی ها کاربرد دارد. از این عنصر به عنوان کاتالیزور در فرایند تبدیل الکل به فرمالدئید استفاده می شود. از این فرایند برای کاربرد های تجاری فندکها استفاده می شود. قیمت این عنصر دارای تنوع مختلفی است . در گذشته از این عنصر به جای طلا استفاده می کردند.

اثرات پلاتین بر روی سلامتی. معمولا پلاتین دردرمان سرطان به عنوان دارو به کار می رود. اثراتی که پلاتین بر روی سلامتی دارد به نوع پیوندهای تشکیل شده و میزان ایمنی شخص بستگی دارد. پلاتین به عنوان فلز خطرناکی نیست. اما نمکهای پلاتین عوارض مختلفی ایجاد می کنند مانند: -تغییر DNA -سرطان -واکنشهای آلرژی در پوست و غشای مخاطی -آسیب اندامهایی مانند روده، کلیه و مغز استخوان -آسیب شنوایی در نهایت ممکن است پلاتین سمیت دیگر مواد شیمیایی خطرناک را مانند سلنیم را در بدن تشدید کند.

از چه پلاتین هایی در عمل جراحی شکستگی استخوان استفاده میشود

اکسترنال فیکساتور ها از این دسته اند. این وسایل معمولا بعد از گذشت چند هفته تا چند ماه به توسط پزشک معالج و در کلینیک ( بدون نیاز به بیهوشی) خارج میشوند.

وسیله دیگر پین است که پزشک جراح از آن برای بیحرکت کردن شکستگی ها استفاده میکند. گاهی اوقات بخصوص در شکستگی های دست، بعد از جراحی سر پین در خارج از پوست باقی میماند.در این موارد پس از گذشت چند هفته که قطعات شکسته شده به اندازه کافی به یکدیگر میچسبند پین ها در کلینیک به توسط پزشک ارتوپد خارج میشوند.پیچ ها اگر به تنهایی در داخل استخوان ها بکار برده شوند معمولا نیازی به خارج شدن نداشته و میتوانند تا آخر عمر بدون ایجاد مشکلی در بدن باقی بمانند.در مواردی که سر پیچ زیر پوست باشد و بیمار را اذیت کند ممکن است نیاز به خارج کردن آن باشد. بعضی از پیچ ها همیشه بطور موقت گذاشته میشوند و بعد از مدتی باید خارج شوند.مثلا در دررفتگی مفصل پایینی بین تیبیا و فیبولا پزشک جراح این دو استخوان را پس از جااندازی با یک پیچ به یکدیگر متصل میکند. این پیچ معمولا پس از شش هفته از مچ پا خارج میشود.

پلاتین چیست؟

چرا بعضی پلاتین ها و ایمپلنت ها باید از بدن خارج شوند

پلاک ها از ایمپلنت هایی هستند که از آنها برای بیحرکت کردن شستگی ها استفاده میشود. از این وسایل برای بیحرکت کردن شکستگی های بازو، ساعد، لگن، ران و ساق استفاده میشود. پلاک ها از استخوان محکم ترند.

بنابراین پس از جوش خوردن شکستگی نیروهایی که به استخوان وارد میشود همچنان به توسط پلاک روی استخوان جذب میشود. این پدیده موجب میشود تا در دراز مدت استخوان تحت فشار و نیروهای خارجی قرار نگیرد. در ظاهر امر این چیز خوبی است ولی اینطور نیست.استخوان ها برای قوی ماندن نیاز دارند تا مرتبا تحت فشار و نیروهای خارجی ( نیروی وزن و عضلات) قرار گیرند و در صورتیکه این نیروها به استخوان وارد نشوند در آنها پوکی ایجاد میشود.علت پوکی استخوان در کسانی که مدت زیادی در بستر استراحت میکنند و یا در فضانوردانی که کمتر تحت تاثیر نیروی جاذبه هستند هم همین است. بنابراین باقی ماندن پلاک در اندام به مدت زیاد موجب پوکی استخوان میشود.

این پدیده بخصوص در ران و ساق دیده میشود و در لگن، بازو و ساعد کمتر وجود دارد. بنابراین تمام پلاک های ران و ساق بعد از اینکه شکستگی آنها جوش خورد و محکم شد باید خارج شوند. این زمان معمولا بین یک و نیم تا دوسال است.پس از این مدت پزشک جراح از استخوان عکس برداری میکند و اگر تشخیص داد که شکستگی به اندازه کافی محکم شده و دیگر نیازی به پلاک ندارد باید آنرا از بدن خارج کرد.

آیا میله های داخل استخواین هم باید خارج شوند

نیل ها یا میله های داخل استخوانی در ران و ساق هم مانند پلاک ها بهتر است بعد از جوش خوردن کامل شکستگی خارج شوند. البته این ایمپلنت ها مانند پلاک ها موجب پوکی استخوان نمیشوند و تاکید زیادی برای خارج کردن آنها از ران و ساق نیست.

فشار موضعی پیچ و پلاک

اگر قسمتی از ایمپلنت از استخوان بیرون زده و برجسته باشد و این بیرون زدگی زیر پوست لمس شده و بیمار را اذیت کند یا بر روی مفصل کناری یا عروق و اعصاب یا تاندون ها یا عضلات اطرافش فشار آورده، مانع کارکرد مناسب آنها شود این ایمپلنت باید به توسط عمل جراحی از بدن خارج شود.

جابجا شدن پلاتین

اگر ایمپلنت از جای خود جابجا شود و بعد از جابجایی مشکلات حالت قبل را بوجود آورد باید خارج شود

ضایعات پلاتین

فلز پلاتین بعلت نقطه ذوب بالا و مقاومت در مقابل مواد شیمیائی مختلف از جمله اسیدها ، قلیاها و اکسید کننده ها کاربردهای آزمایشگاهی و صنعتی مختلف دارد . از این فلز تجهیزاتی مثل کروزه ذوب مواد ، الکترودهای پتانسیومتری ساخته می شود که در ازمایشگاه های شیمی مورد استفاده قرار می گیرد.درصنایع شیشه و ذوب فلزات در قسمت کوره در بخش خروج مواد از کوره بدلیل دمای بالا و اکسید شدن اکثر فلزات ولو کنترل دبی مذاب از جنس فلز پلاتین ساخته می شود.همینطور این فلز کاربرد زینتی نیز دارد . باتوجه به این که فراوانی این فلز باارزش در پوسته زمین کم بوده و در ایران تقریبا نایاب است در نتیجه تامین این فلز برای مصارف مختلف با خروج ارز فراوان از کشور صورت می گیرد.پس بازیافت این فلز از ضایعات صنعتی و ازمایشگاهی آن از اهمیت فراوانی برخوردار است . ما با داشتن همکاران مجرب در زمینه بازیافت و جداسازی و خالص سازی فلز پلاتین از فلزات دیگر و تولید تجهیزات آزمایشگاهی و صنعتی مختلف امکان بازیافت این فلز گرانبها را داریم .