پلاتین یکی از کمیاب ترین فلزات است – حتی کمیاب تر از طلا. مقادیر زیادی از پلاتین در دنیا وجود ندارد و تنها در نواحی خاصی از سیاره زمین یافت می شود. پلاتین، فلزی محکم و متراکم بوده که شرایط را برای استفاده متنوع از آن فراهم می سازد. علاوه بر جواهر سازی، برای ساخت مبدل های کاتالیزوری نیز مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین در زمینه پزشکی – بخاطر مقاومتش در برابر اکسیداسیون – کاربرد دارد. پلاتین به عنوان یک ماده مناسب در ضربان سازی، نه تنها جواهرات زیبایی را بوجود می آورد، بلکه به نجات جان افراد نیز کمک می کند.
پلاتین علی رغم استقامت بالا، ماده ای بسیار انعطاف پذیر و کارآمد برای ساخت طرح های پیچیده است و ظریف کاری روی آن بسیار ساده تر از طلا می باشد. جواهراتی که از پلاتین خالص ساخته می شوند- بخاطر خلوص بالا- برای افرادی که نسبت به طلا حساسیت دارند، بسیار مناسب اند. حساسیت برخی از افراد نسبت به طلا اغلب بخاطر آلیاژهایی است که در روند ساخت جواهر دخالت دارند. از آنجائیکه جواهرات پلاتینی حاوی آلیاژهای بسیار کمی هستند، انتخاب خوبی برای کسانی است که نسبت به فلزات حساسیت دارند.
جواهرات پلاتینی از پلاتین بسیار خالص ساخته می شوند. در مقایسه با طلا، پلاتین در گستره بین 18 عیار تا 24 عیار قرار می گیرد که پلاتین 18 عیار تقریبا 75 درصد خالص بوده و 24 عیار خالص ترین آنهاست. از آنجائیکه جواهر 18 عیاری 75 درصد خالص است –بدین معنا که 25 درصد باقیمانده آن یک آلیاژ مثل نقره، روی یا مس است – این معنی ساده را در خود دارد که پلاتین، برای ساخت جواهر پلاتینی، به آلیاژ بسیار کمی برای ترکیب شدن نیاز دارد.
فرمول شیمیایی : Pt
سیستم تبلور :كوبیك
رنگ :خاكستری فولادی
چگالی : ۲۱/۴۵ تا ۱۴/۱۹
واكنش با اسید :
فقط در تیزاب سلطانی محلول است.
به فرمول شیمیایی Pt و در سیستم كوبیك متبلور می شود. ندرتاً بلورهای آن به شكل مكعبی دیده می شوند، معمولاً بد ساخت هستند و به صورت پولكی و دانه ای و گاهی هم به صورت توده های نامنظم و قطعات درشت دیده می شوند.
خواص تشخیص:
این كانی را به وسیله چگالی زیاد آن و همچنین خاصیت چكش خواری آن می شناسند و اینكه فقط در تیزاب سلطانی محلول می باشد.
پیدایش:
- معمولاً بصورت فلز آزاد و در سنگهای اولترابازیك (فوق قلیایی) دیده می شود.
- از نهشته های پلاسر معمولاً استخراج می شود.
كاربرد:
بیشترین موارد استفاده از پلاتین به علت نقطه ذوب بالای آن در ۱۷۵۵ درجه سانتی گراد و همچنین مقاومت شیمیایی و سختی فوق العاده آن می باشد . مهمترین مورد استفاده آن بعنوان كاتالیزور در كنترل دود اگزوز اتومبیل ها است و همچنین در صنایع شیمیایی و نفتی مصرف زیادی دارد . در دندانپزشكی و ساخت وسایل جراحی، جواهرسازی و ساخت وسایل الكتریكی نیز كاربرد دارد.
علت نامگذاری آن:
از واژه پلاتا به معنای نقره گرفته شده است چون با نقره در قدیم اشتباه می شده است.
علت خاص بودن سنگ الماس چیست؟
پلاتین در جواهرسازی :
دوام و چگالی مناسب پلاتین، آن را به یکی از مهمترین و کاربردی ترین فلزات برای الماس و سنگ های جواهر گرانبها تبدیل کرده است. از آن جا که پلاتین یک فلزی است که به طور طبیعی سفید رنگ و درخشنده است و احتیاج به آبکاری ندارد به همین جهت برای استفاده در حلقه ها و سایر جواهرات زیبا کاربرد دارد.
جواهرات ساخته شده توسط پلاتین یکی از کمیاب ترین جواهرات به شمار می روند. با این حال درصد خلوص پلاتین از طلا بالاتر است. در واقع جواهرات ساخته شده توسط پلاتین شامل 95 درصد پلاتین و 5 درصد از سایر فلزات مانند ایریدیم، پالادیم، روتنیم و دیگر آلیاژها تشکیل شده است و این درصد خلوص بالا موجب شده است که این فلز به طور طبیعی ضد حساسیت باشد و برای کسانی است که دارای پوست حساسی هستند و از آلرژی رنج می برند، یک فلز ایده آل به شمار می رود.
نحوه نگه داری و تمیز کردن پلاتین :
شیوه نگه داری و مراقبت از پلاتین هم بسیار آسان است.برای تمیز کردن پلاتین، آن را درون آب گرم و صابون قرار دهید و در نهایت با یک پارچه نرم و تمیز به آرامی روی آن بکشید تا این جواهر شما به خوبی تمیز شود و درخشندگی خود را به دست آورد.پلاتین یکی از مناسب ترین فلزات برای ساخت جواهرات زیبا به شمار می رود زیرا این فلز از زیبایی و درخشندگی زیادی برخوردار است و هرگز لک نمی شود و رنگ آن کدر نمی گردد و تغییر رنگ هم نمی دهد، این در حالی است که سایر فلزات از این ویژگی بی نظیر و منحصربفرد برخوردار نیستند و با گذشت زمان بر روی آن ها زنگار می نشیند و زیبایی و درخشش خود را از دست می دهند.جذابیت جواهر پلاتین،گذشته از زیبایی محض آن به دلیل ساختار مولکولی متراکم موجود در این فلز است،همین ساختار موجب جلوگیری از ایجاد خط و خش بر روی این فلز می گردد و این فلز گرانبها از آسیب پذیری کمتری برخوردار است.
