معرفی انواع سازهای ترکیه ای

سازهای ترکی استانبولی بسیار متنوع و زیبا هستند. کشور ترکیه مانند کشور ما یک کشور قومیتی است و دارای هفت نوع موسیقی هستند این نوع موسیقی ها عبارت اند از : موسیقی کلاسیک عثمانی ، موسیقی خلق ترک ، صانات موسیقی ، موسیقی آرابسک و .. هریک از این نوع موسیقی ساز مخصوصی استفاده می شود.

باغلاما، جومبوش، عود، لاوتا، قانون ، تنبور ، نی، تار، کارا دنیز کمانچه، زورنا، کاوال، چیگیرتما، می، تولوم، سیپسی، چیفته، دووال، تف، کاسیک، یایلی تنبور، ایکی تلی از جمله سازهای ترکیه محسوب می شوند. تقریباً به غیر از باغلاما، عود، قانون، نی و دایره، سایر سازهای ترکیه، بومی تلقی می شوند.

رایج ترین سازهای ترکی استانبولی

سازهای ترکی استانبولی بسیار متنوع هستند و با توجه به این که کشور ترکیه چند قومیتی است، بالطبع هر قومیت آن سبک موسیقی مخصوص و سازهای خاص خودشان را استفاده می کنند. این مطلب به رایج ترین انواع سازهای ترکیه ای می پردازد.

• باغلاما

باغلاما یکی از ساز های ترکی استانبولی است که عضو خانواده بزری متشکل از انواع تنبور می باشد. این ساز در اکثر گروه های موسیقی محلی و ارکسترها و موسیقی پاپ ترکیه نقش اصلی را ایفا می کند. ساز باغلاما در چهار سایز مختلف ساخته می شود و دارای ۴ یا ۵ سیم برای نواختن می باشد.

به عبارتی باغلاما ساز زهی زخمه ای است که صدا را از طریق زخمه روی تارها تولید می کند. این ساز نام سازی در منطقه آناتولی بوده که در بین مردم ترک زبان و کرد زبان ترکیه و شمال عراق رایج می باشد. در نیم قرن پیش باغلاما و سازهای هم خانواده اش اکثرا توسط مهاجران کرد عراقی در آذربایجان غربی و کردستان رواج پیدا کرده است.

هر چند ساز به مجموعه ای از سازهای زخمه ای اشاره می کند. این ساز در موسیقی کلاسیک عثمانی، موسیقی محلی ترکمن، موسیقی کردی، آشوری، ارمنی و در بخش هایی از سوریه، عراق و کشورهای بالکان هم استفاده می شود.

ابزاری مانند باغلاما در یکی از حفاری های باستان شناسی از سومر و هیتی در آناتولی و آثار یونان باستان کشف شده است. به طور کلی ساز باغلاما، سازی زهی است که با مضراب پلاستیکی یا سرانگشتان دست نواخته شده و این ساز هفت سیم دارد که به سه گروه سه سیم، دو سیم و دو سیم تقسیم می گردند.

• جنبش یا جومبوش

ساز جنبش یکی از سازهای زهی ترکیه محسوب می شود که در اواخر قرن بیستم توسط علی زین العابدین جومبوش اختراع شد. این ساز دارای بدنه آلمینیومی و پوست می باشد. ساز جنبش از نظر ساختاری به عود خاورمیانه و بانچو آمریکایی شباهت دارد.

چوگور یا چُگور سازی از خانواده سازهای زهی مقید از رده قوپوز بوده و مرکب از قطعه چوبی مجوف بر شکل عودی کوچک می باشد که پنج وتر دارد.

• کاردانیز کمانچه

این ساز، سازی کمانه ای بوده و دارای سه سیم است و کاسه آن از چوب سخت نظیر توت یا سرو کوهی می باشد. این کمانچه در منطقه شرقی دریای سیاه مورد استفاده قرار می گیرد و امروزه در دریای سیاه و گرجستان بسیار رایج می باشد. کاردانیز کمانچه را می توان به شکل شاد یا غمگین نواخت.

• کاوال

کاوال یا نی بلغاری جزو سازهای بادی محسوب شده و نوعی فلوت می باشد. این ساز را شبانان در مناطق روستایی استفاده می کنند. کاوال دارای هفت سوراخ برای سایر انگشت ها و یک سوراخ برای انگشت شست می باشد. این ساز قادر به تولید صدای نازک یا بم است.

• لاوتا

این ساز هم یکی از سازهای زهی ترکیه بوده که در واقع عود مختص استانبول می باشد. ساز لاوتا برای همراهی با کمانچه کاردانیز جهت ایجاد صداهای درون و اجرای دو صدایی های ریتمیک در سرگرمی های عمومی برای خلق رقص مردم ایجاد شده است. این ساز گلابی شکل است و هفت سیم دارد که با یک مضراب بلند نازک نواخته می گردد.

• یایلی تنبور

یایلی تنبور یا تنبور کمانه ای از سازهای آرشه ای ترکی استانبولی است که دسته چوبی فرت دار بلندی دارد و کاسه گرد آن از آلومینوم یا چوب می باشد. صفحه این ساز توسط پوست یا اکریلیک مشابه با پانچو پوشانده می شود.

• زورنا

این ساز از آلات بادی و انواع سرنا می باشد که طولی حدود ۳۰ سانتی متر دارد. ساز زورنا در ترکیه، مصر و چند کشور دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

• ناقارا

این ساز از سازهای قدیمی و کوبه ای مردمان آذربایجانی در جمهوری آذربایجان و ایرانیان آذری به ویژه آذربایجان شرقی می باشد که امروزه در سرتاسر کشورهای حوزه قفقاز و ترکیه هم مورد استفاده قرار می گیرد. ناقارا جزو سازهای کوبه ای یا ضربی می باشد. یعنی صدا مستقیما توسط ضربه انگشتان یا قسمت های مختلف دست به سطح ابزار موسیقی تولید می گردد.

ناقارا به شکل استوانه ای چوبی و گهگاه پلاستیکی می باشد که بر دو سر دهانه را از پوست می پوشاند. در اصل نوعی دهل محسوب می شود که در گذشته با چوب و ترکه مورد نواختن قرار می گرفت. این ساز اکثرا در ارکسترها و مراسم عروسی مورد نواختن قرار می گیرد.

به عبارتی ساز ناقارا ساز کوبه ای دوار و دو طرفه می باشد که نوازنده آن را در آغوش گرفته و فقط با یک طرف آن به نواختن با دست اقدام می کند. برخی از تکنیک های نوازندگی ناقارا مشابه به تکنیک های نوازندگی تنبک می باشد. این ساز در سنت موسیقی آذربایجان بیشتر مورد استفاده بوده و بدنه ساز هم استوانه ای است که از چوب توت ساخته شده و روی آن را پوست بز می کشانند. اکثرا ناقارا در اکسترها نواخته می شود.

• تولوم

یکی از سازهای بومی ترکیه محسوب می شود که به نوعی همان ساز نی انبان می باشد.

• چیگرتما

چیگرتما ساز بادی بوده و از استخوان بال عقاب خلق می شود.

• ایکی تلی

این ساز همان دوتار می باشد و با قطعیت نمی توان بیان کرد که این ساز مختص ترک های جهان باشد ولی همه ترک های دنیا با این ساز و سازهای شبیه به آن آشنایی دارند. ساز ابکی تلی در فلات آناتولی به وفور پیدا می شود.

قابل ذکر است سازهای باغلاما، عود، لاوتا، تنبور، نی، تار، جومبوش، قانون، کارادنیز کمانچه، می، تولوم، چیگرتما، دووال، تف، کاسیک، یایلی تنبور، ایکی تلی، چیفته، سیپسی از جمله سازهای ترکیه ای هستند که در این مطلب به برخی از رایج ترین آن ها اشاره شد. در ضمن به جز باغلاما، عود، قانون، نی و دایره بقیه سازهای ترکیه جزو سازهای بومی محسوب می شوند.

ابزار آلات موسیقی در ترکی استانبولی

معرفی برترین افکت های گیتار