معرفی آتشکده معروف آناهیتا در کرمان

  یکشنبه، 26 بهمن 1399   زمان مطالعه 5 دقیقه
معرفی آتشکده معروف آناهیتا در کرمان
برای آشنایی بیشتر با آتشکده آناهیتا و سبک معماری آن در این بخش از ساعدنیوز، همراه ما باشید.

معرفی آتشکده آناهیتا (قلعه دختر ) کرمان

قلعه دختر از قدیمی ترین بناها و جاهای دیدنی کرمان بوده که بر روی تپه های شرقی شهر کرمان واقع شده است. قلعه دختر به نام های دیگری مانند آتشکده آناهیتا و قلعه کهنه نیز شناخته می شود. این بنا مربوط به دوران پیش از اسلام بوده و طبق تخمین های زده شده توسط باستان شناسان از سال 220 پیش از میلاد مسیح باقی مانده است. این بنای قدیمی که از خشت خام و گل رس ساخته شده یادآور پرستش آناهیتا، ایزدبانوی آب می باشد.

دیوارهای محافظ مدخل تنگه نزدیک به نیم کیلومتر است و عرض پی سنگی آن از دو متر بیشتر است. تا ارتفاع دو متر جرز را از سنگ بنا کرده اند و بر روی آن دیوار خشتی و گلی قطوری ساخته اند. یکی از ویژگی های این قسمت از قلعه طاق نماهایی است که دورتا دورمحوطه را فرا گرفته و همه آنها در واقع پنجره های باز و بدون در است. درداخل این محوطه بسیار وسیع آثار چند عمارت کوچک گلی دیده می شود.

تصویر

قلعه دختر که به یکی از سرداران معروف بابک خرم دین به نام ساسان متعلق بود و روزگاری به نام قلعه ساسان معروف بوده است ، از وسایل ایمنی و آب انبار برخوردار است و در آن کلیه تدابیر لازم برای زندگی طولانی در داخل این آن فراهم بوده است ، این قلعه بنا به گمانه زنی های مورخان 220 سال پیش از میلاد مسیح ساخته شده است و شهری آباد و مرکز ولایت کرمان با نام گواشیر یا کارمانیا بوده است .

در زمان سلجوقیان قلعه دختر به عنوان پناهگاهی برای کرمانیان محسوب می شده است. در تاریخ افضل آمده که یکی از قلاع کوچک موسوم به گوهریه بوده و برج های قلعه نام هایی مخصوص به خود داشته که از آن میان نام برج فیروزه به ما رسیده است، در تاریخ دوره قراختییان بار دیگر نام این قلعه آمده و آن وقتی است که شاهزاده سیور غتمش به دست خواهرش پادشاه خاتون در این قلعه محبوس می شود .

تنها راه بام صخره از تنگه باریکی است که در سایه انداز شمالی صخره است. ظاهراً تنها راه رسیدن به محل قلعه از این تنگه است، به همین مناسبت در دامنه صخره، استحکامات و دیوار و برج های مفصلی جهت محافظت مدخل تنگه ساخته شده است.

تصویر

معماری

آناهیتا فرشته و نگهبان آب و فراوانی و زیبایی و باروری در نزد ایرانیان دارای مقام بلند و ارجمندی بوده است. این بنا با ۶/۴ هکتار وسعت، بر پشته صخره ای و مشرف به دشت کنگاور ساخته شده است. «بقایای این پرستشگاه باشکوه که از بزرگترین بناهای سنگی در ایران است با بنایی چهار ضلعی مستطیل شکل در اندازه های ۲۰۹ در ۲۴۴ متر بر فراز تخت سنگ کم ارتفاع سیلیس آتشفشانی در شهر کنگاور در استان کرمانشاه قرار دارد. پرستشگاه آناهیتا نیز همچون بناهایی که بر بلندی ساخته شده اند برگرفته از شیوهٔ سکوسازی (صُفه سازی) است که در دشت ایران باب بوده و در دوره های پسین نیز بناهای مهم پرستشگاهی و برخی بناهای حکومتی روی سکو بنا می شده اند.»[۳] فراز این اثر تاریخی ردیفی از ستون های سنگی بر پا بوده که بلندای هر ستون ۵۴٫۲ متر است. ورودی بنا به وسیلهٔ پلکان دو طرفه در جبههٔ جنوبی تعبیه شده و در جبههٔ شمال خاوری پلکان یک طرفه راه دسترسی به این مکان را ممکن ساخته است.

معدن های اله دانه، باغ ملی، چهل مران، قوره جیل، رستم آباد و هلال احمر از معدن های اصلی و مورد پژوهش قرار گرفته مورد استفاده برای استخراج سنگ برای این معبد هستند. معدن سنگ چهل مران در ۲ کیلومتری باختر این بنا قرار دارد و اکنون سنگ های نیمه تراش میان ستون و سنگ های نما در سطوح معدن از همان زمان باقی مانده است.

قدمت این بنا به دورهٔ اشکانی و ساسانی نسبت داده شده؛ نشانه ها و واژه های دوره ساسانی بر روی سنگ ها حکاکی گردیده است.

تصویر

براساس گفته های پیرنیا، پلکان و معماری معبد آناهیتا در دورهٔ پارتی ساخته شده و در زمان ساسانیان بازسازی شده است. باستان شناسانی که معبد ناهید کنگاور را از لحاظ زمین شناسی و مقایسه های ابنای مختلف بررسی کرده اند، می گویند عناصر موجود در آن مربوط به دوران هخامنشی است.
  • پلکان دو طرفه: مهم ترین عنصر این بنا است که در ۱۵۴ متر به صورت دوطرفه به دیوار جنوبی معبد تکیه داده شده است.
  • حجاری ستون ها و اجزای آن ها: ستون ها از طرح دریک تأثیر پذیرفته است اما علاوه بر آن از معماری باستانی منطقهٔ آذربایجان- کردستان نیز بهره گرفته است.
  • عاری از تندیس: معبد ناهید، هیچ بت یا مجسمه ای ندارد و تنها مظاهر ذهنی از آناهیتا در نظر گرفته شده است.

گیرشمن هنر و معماری پارت ها را به ۳ دسته تقسیم می کند:

  • هنر صد درصد ایرانی
  • هنر یونانی و ایرانی
  • هنر یونانی (هلنی)

وی معتقد است معبد ناهید متعلق به دستهٔ دوم است و دارای طرح غربی است. این معبد حدود ۲۰۰ سال قبل از میلاد ساخته شده و در سازهٔ اصلی آن قطعات سنگی همانند تخت جمشید استفاده شده است؛ اما با سرستون هایی همانند سبک دوریک. براساس چشمه هایی که از بالای معبد جاری است می توان احتمال داد مربوط به دوران سلوکی و تأثیر پذیرفته از آن است اما سبک ستون ها، اندازه و معماری آن ها این احتمال را رد می کند. معبد کنگاور محوری چهار گوش است به ابعاد ۲۱۰×۲۸ متر، در جبهٔ جنوبی دیواری ایجاد شده به قطر ۱۸/۵ متر و دارای ۲۴ ستون نسبتاً مساوی است. در دو طرف پلکانی دارد به طول ۳۰ متر. در این باره باید گفت در مکان هایی همانند نیایشگاه ها یا کاخ های پذیرایی که باید دید انسان همواره به یک سمت باشد از تقارن بهره برده اند. در رابطه با کاربرد این بنا نظریات مختلفی وجود دارد؛ عده ای معتقداند این بنا تنها برای شکار و تفریح بوده و تعدادی دیگر آن را «دسکره» می نامند و می گویند پادشاهان، معدودی از مهمانان خود را در این مکان می پذیرفتند و البته گاهی نیز برای خوش گذرانی و شکار مورد استفاده قرار می گرفته است؛ همانند دسکرهٔ جبلیه کرمان، هارونیه طوس و خواجه ربیع مشهد و با خشک شدن باغ و بوستان پیرامونشان به مرور چیزی جز یک ویرانه از آن ها باقی نمانده است.


دیدگاه ها

  دیدگاه ها
نظر خود را به اشتراک بگذارید
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
آخرین ویدیو ها