معرفی دریاچه نمک زیبا و چشم نواز حوض سلطان

دریاچه نمک حوض سلطان

در ۴۰ کیلومتری شمال شهرستان قم و ۸۵ کیلومتری جنوب تهران و در شرق آزادراه قم-تهران قرار دارد. این دریاچه که به دریاچه شاهی و دریاچه ساوه و «دریاچه نمک قم» هم معروف است به مساحت تقریبی ۲۴۰ کیلومتر مربع در شمال شرق شهرستان قم واقع شده است و رشته کوه های البرز در شمال آن قرار دارد. وسعت و شکل دریاچه متناسب با ورود آب و میزان بارندگی آن در فصول مختلف سال متفاوت است. در مواقع بارندگی و ذوب برف های ارتفاعات اطراف، چون بر میزان آب ورودی افزوده می شود، وسعت آن زیاد و در غیر از این ایام، وسعت آن کم می شود. بدین ترتیب سطح آب دریاچه پیوسته در نوسان است. این دریاچه از دو چالهٔ جدا از هم تشکیل شده است. چالهٔ غربی به نام حوض سلطان و چاله شرقی به نام حوض مره است که به وسیله یک آبراهه به هم وصل می شوند. در فصول پرآب ابتدا چاله مره پر می شود و سپس آب اضافی وارد حوض سلطان می شود. رودهای متعددی به این دریاچه وارد می شوند که عموماً از اراضی شوره زار و نمکی اطراف عبور می کنند. از جمله این رودها می توان به رود شور اشاره کرد.

حوض سلطان در سال ۱۸۸۳ میلادی و بر اثر ساخت جاده شوسه تهران قم تشکیل شد.

مسیر دسترسی به دریاچه نمک حوض سلطان قم

برای دسترسی به دریاچه نمک حوض سلطان مسیرهای متعددی وجود دارد که دو راه ماشین رو معروف تر از همه است. راه دسترسی اول به حوض سلطان برای کسانی که از سمت قم می آیند بدین شرح است که بعد از مجتمع مهتاب، و عبور از اولین تپه ای که دریاچه بعد از آن دیده می شود، درست در کنار تپه دوم، جاده ای خاکی به سمت پایین و دریاچه سرازیر می شود که جاده اصلی معدن نمک است (در ۹۵ کیلومتری تهران). یکی از نشانه های این خروجی، تابلوی تهران ۹۵ کیلومتر است. راه دسترسی دوم به حوض سلطان برای کسانی که از سمت تهران می آیند، پس از طی ۷۰ کیلومتر از تهران، در سمت چپ اتوبان جاده ای به سمت روستای چشمه شور می رود که نشانه آن در اتوبان تابلوی اطلاعات گردشگری است. برای رسیدن به طرف مقابل اتوبان باید از اولین زیرگذر اقدام کنید.

بهترین فصل برای بازدید از دریاچه نمک حوض سلطان قم

بهترین فصل برای بازدید از این دریاچه اوایل بهار و اواسط پاییز است. در این بازه ها، از سرمای سوزناک کویر و گرمای طاقت فرسای آن در امان بوده و می توانید از زیبایی بی حدوحصر آن لذت ببرید.

چرا حوض سلطان خاص است؟

در فصول بارش این دریاچه با سطح صیقلی خود تبدیل به بزرگترین آینه طبیعی در ایران می شود و زیبایی خود را به سطح اعلا می رساند. نگران نباشید اگر خبری از بارش ها و آب نباشد و شما باز هم به حوض سلطان بروید سطح نمکین این دریاچه پر از زیبایی است. لایه های نمکین این دریاچه در واقع بر روی سطحی از خاک رُسی با طیف رنگ قرمز قهوه ای قرار دارد که با کمی کنار زدن نمک های خیس می توانید آن ها را لمس کنید.

خوشگذرانی در دریاچه

عبور از دریاچه: گذر از عرض دریاچه به حدی جالب و لذت بخش است که بسیاری از افراد ۵ ساعت از زمان خود را صرف می کنند تا به انتهای آن برسند. حواستان باشد که این دریاچه با دیگر دریاچه ها فرق دارد. اینجا دریاچه نمک است و نمی شود با قایق از میان آن گذشت. باید مسیر را با پای پیاده طی کنید.

تماشای بزرگترین آینه طبیعی ایران: سطح صیقلی دریاچه به مانند آینه ای طبیعی خودش را در بستر بیابان گسترانیده و جلوه خاصی را به وجود آورده است. پس خودتان را در بزرگترین آینه طبیعی ایران تماشا کنید.

ثبت تصاویر خارق العاده: عکاسی از این منظره، عکاسان بسیاری را به سوی خود می کشاند تا تصاویر زیبایی را برای خود ثبت کنند.

دوچرخه سواری و آفرود: برخی نیز در گروه های دوچرخه سواری و آفرود راهی این منطقه می شوند و عرض دریاچه را طی می کنند.

حیات وحش

هوبره، انواع کبوتر و... و پرندگان مهاجر نظیر غاز خاکستری، آنقوت، لک لک، انواع عقاب و غیره را می توان در زمره این پرندگان جای داد. در منطقه پستاندارانی نیز از قبیل خرگوش، موش صحرایی، روباه و گاهی آهو دیده می شوند.

در میان خزندگان منطقه حضور مارها و سوسمارها که در کنترل بیولوژیک آفات نقش دارند، بارز است. انواع عنکبوت، رتیل، موریانه و مورچه های کمیاب در اطراف دریاچه گسترده هستند. تاکنون به شیوه های سنتی ، تنها از نمک طعات موجود در این عرصه بسیار گسترده جهت مصارف صنعتی ، مورد استفاده قرار گرفته است. این در حالی است که به استناد تحقیقات انجام گرفته در خصوص ترکیبات تشکیل دهنده نمکهای دریاچه ، موادی از قبیل سدیم کلرید، سدیم سولفات، منیزیم کلرید و منیزیم سولفات از جمله بارزترین و مهمترین ترکیبات تشکیل دهنده این منبع عظیم خدادادی به شمار می آید.

پوشش گیاهی

رژیم آبی این تالاب فصلی و فوق شور بوده و زمستان فصل پرآبی حوض السلطان است بنابراین کفه نمکی این تالاب در فصل پرآبی زیر آب است و حاشیه یا کمربند باتلاقی آن پوشش گیاهی دارد که بیشتر در اضلاع شمالی و شمال غربی این تالاب مشاهده می شود و پرنده های مهاجر نادر در این تالاب وجود دارد که در حاشیه تالاب زندگی می کنند. بر اساس مطالعه انجام شده بالغ بر 240 گونه با ارزش ریز موجودات هوازی مانند جلبک ها، باکتری ها و قارچ ها در تالاب وجود دارد که می توانند با توجه به مخزن ژنی خود شرایط فوق شور را تحمل کنند. در این منطقه بیش از 40 گونه گیاهی از جمله درمنه بیابانی، اشنان، تاغ زرد و سیاه، سودا و اسفناج وجود دارد.

معادن دریاچه

تاکنون به شیوه های سنتی ، تنها از نمک طعات موجود در این عرصه بسیار گسترده جهت مصارف صنعتی ، مورد استفاده قرار گرفته است. این در حالی است که به استناد تحقیقات انجام گرفته در خصوص ترکیبات تشکیل دهنده نمکهای دریاچه ، موادی از قبیل سدیم کلرید، سدیم سولفات، منیزیم کلرید و منیزیم سولفات از جمله بارزترین و مهمترین ترکیبات تشکیل دهنده این منبع عظیم خدادادی به شمار می آید.

منیزیم از نظر فراوانی هشتمین عنصر در قشر خارجی زمین به شمار می آید و اغلب این فلز ، بصورت ترکیبهای محلول در آب دریاها و یا بصورت سنگ معدن منیزیم کلرید ، در طبیعت یافت می شود . میزان منیزیم استحصالی از آب دریا تنها 2/0 تا 3/0 درصد می باشد. نتایج حاصل از تحقیقات انجام گرفته پیرامون ترکیبات منیزیم دریاچه نمک ، میز ان منیزیم استحصالی را ۳۵ تا ۵۰ برابر منیزیم آب دریا ( یعنی ۱۰ تا 7/14 درصد ) نشان می دهد.

بنابراین شورابه های دریاچه نمک یکی ازغنی ترین معادن و منابع عظیم تولید منیزیم به شمار می آید. علاوه بر این مزیت استحصالی منیزیم دریاچه نمک از لحاظ اقتصادی حتی قابل مقایسه با منیزیم حاصل از آب دریا نمی باشد و از هر ۱۰۰ کیلوگرم نمک، ۱۰ تا ۱۴ کیلوگرم منیزیم بدست می آید.

معرفی غار قوری قلعه و شگفتی های زیبای آن