معرفی فیلم بیوه های غمگین سالار جنگ

درام داستان نمایش «بیوه های غمگین سالار جنگ» با یک مرگ شکل می گیرد . سالارخان جنگ بعد سه بار تجدید فراش در آستانه نود سالگی بالاخره دار فانی را وداع می گوید . بیوه های بازمانده که عبارتند از : زن میانسالی که همسر اول سالارخان جنگ است(گلاب آدینه) ، زنی مطلقه که از دخترش دور مانده(مونا فرجاد) و یک زن جوان که قرار بوده برای بار سوم فرجی بر اجاق کوری سالارخان جنگ باشد(شیرین بینا) ، بعد از خواندن وصیت نامه وی متوجه می شوند که جوانمرد هیچ ارثی برای آنها برجای نگذاشته است و همه میراثش را به پسر پنهانی خود که در فرنگ زندگی می کند بخشیده است. برای همین بیوه ها تصمیم می گیرند که مرگ سالار خان را چون رازی برای خود نگه دارند و زنده بودن وی را به سر و صدای خرسی نسبت دهند که سالارخان بسیار به او علاقه داشت و در سرداب خانه از آن نگهداری می کرده ، خرسی که با مرگ اش بانی دیوانه شدن سالار خان شده و وی از غم فراق خرناس های خرس را تقلید می کند و در سرداب روزگار می گذراند . اما زن ها در واقع اسیر دست پیشکار حقه باز شده اند که این داستان را سرهم کرده است تا آنها را تلکه کند. در این میان داماد زن مطلقه نیز به این راز پی می برد و نقشه ای برای سود بردن از این مسئله می کشد و...
زمان داستان با توجه به شیوه دیالوگ گویی ، لباس ها و رادیوگرامی که برنامه پخش می کند به اواخر دوره قاجاریه نزدیک است .داستان در مورد طمع انسانی است و عقوبتی که این خصیصه به همراه دارد ودروغی را به هزار دروغ دیگر منجر می کنند . نمایش «بیوه ها...» متاسفانه در همان بیان روایی داستان خود که آدم ها از طمع خود زیان می بیند و بار کج به منزل نمی رسد، میماند . در حالی که پتانسیل آن را دارد تا به بررسی جامعه شناسانه تری از محیط پیرامون خود بپردازند. مثلا سالار خان جنگ در طول حیاتش سه زن را استثمار کرده است زنان بی عشق، بی لذت و علاقه در زیر سلطه او روزگار گذرانده اند و بعد از مرگ وی نیز بی مزد و بی پناه رها شده اند و حالا قصد دارند به هر چنگ و دندانی است از میراثی که جوانی و طراوت و علاقه شان به زندگی را به یغما برده است دفاع کنند . میراثی که در نهایت آنها را به جنایت نیز راضی می کند . «آیا زمان آن نرسیده است که این دریچه باز شود» و اهالی فن (از نگارش گر تا بازیگر) پیش از اجرا از خود سوال کنند که مثلا چرا یک زن یا یک انسان دست به جنایت می زند؟ یا وقتی افراد در اتمسفر خانه ای پر از مکر ، طمع ، ارباب مرئوسی و نیرنگ روزگار می گذارند ، چگونه می توانند تبدیل به تبهکارانی ترحم برانگیز شوند؟آیا کسی که وادار به جنایت می شود مقصر است یا جامعه ای مرد سالار که خسران بی عدالتی هایش گریبانگیر مردان نیز می شود؟ البته خالق در برگزیدن موضوع مورد علاقه اش ولو کهنه و خاک خورده حق انتخاب دارد ، اما در این صورت هم مخاطب حرفه ای تاتر توقع دارد که زیبایی وجه اجرایی و تاتریکال اثر بتواند فقدان تیزهوشی متن را تامین کند!. صحنه فضایی شود تعالی یافته و مخاطب بتواند زشتی طمع کاری، دروغ گویی و فضای سیاه خانه ای که نماد جامعه ایست آشفته را با حواس خود دریابد و درک کند . اما در نمایش «بیوه ها...» ذهنیت تماشاچی بعد از اینکه اشتیاق اش به بازی گلاب آدینه بازیگر توانمند و دوست داشتنی فروکش کرد ، به کجا باید هدایت شود ؟ نمایش دارای نارسایی ها ی متنی و اجرایی فراوانی است، مثلا چرا وقتی داماد خانه پیشکار را می کشد مادرزنش(مونا فرجاد)در جایگاه خانم خانه می نشیند؟! عوض شدن پادو چه ربطی به تغییر جایگاه ریاست خانه دارد، پادو پول را فقط به مادر زنش می دهد؟! غیر از این است که نمایش سعی دارد مفهوم دور تسلسل را به بن مایه کار تحمیل کند . در آخر هم به خوبی مشخص نمی شود موضوع بجه چیست ؟ حقه بوده یا واقعا بر اثر تعرض به کلفت خانه به دنیا آمده ، در ثانی مگر اخته بودن سالارخان برهمگان مشخص نیست! دیالوگ های آخر کار هم که از زبان کلفت بیان می شود کمکی به فهم و پیشبرد نمایش نمی کند. این نمایش دو سال پیش هم اجرا رفته است و کارگردان آن را به همان شکل و فرم ، بدون کوچکترین تغییر و بهبودی بر روی صحنه آورده است!( تغییر بازیگر به دلایل شخصیش را نمیشود جزو تغییرات به حساب بیاوریم!) یعنی کار چنین بی عیب و نقص بوده که همان طور کادو پیچ شده بعد از دو سال تحویل مخاطب بازگردانده شده است ؟! آیا نقدناپذیری و نخوت تا این اندازه در میان کارگردانان ما رواج پیدا کرده است .وقتی کارگردانان مدام کار دوستان و همکاران خود را اثر تحسین شده می نامند و یادداشت های تمجید آمیز خود را در ستون نقد جای می دهند تعجبی ندارد که نقد جایگاه خود را به تملق و نان به هم قرض دادن می دهد . گیرم که سالنی هم اینگونه پر شود ، با این رویه، تئاترِ معنا گرا یا به سمت و سوی خرفتی پیش می رود و یا کم کم از حرف تهی میشود و مخاطب ترجیح میدهد دست کم به سراغ تئاتری برود که اگر حرف جدی با خود به همراه ندارد ، دست کم دیگر ژست جدی بودن به خود نگیرد و این گرایش بدفرجام به مدح نویسان تئاتری هشدار می دهد که «دروغ نگوییم و گرنه قحطی می آید».